Porady Obywatelskie

Poniedziałek, 16 listopada 2020 roku

Pobyt dziecka w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii lub w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym a prawo do świadczeń rodzinnych

Częstą kwestią poruszaną przez rodziców, których dzieci zostały umieszone w ośrodkach, jest pytanie o to, czy w dalszym ciągu przysługuje im prawo do różnego rodzaju świadczeń rodzinnych. Z jednej strony dziecko formalnie nie mieszka w domu, jednak z drugiej strony rodzice w dalszym ciągu ponoszą koszty utrzymania dziecka takie jak: ubrania, kosmetyki, przybory szkolne czy pełne utrzymanie w przypadku okresów, w których dziecko przebywa w domu rodzinnym np. podczas wakacji czy przerw świątecznych. 

Do najczęściej pobieranych świadczeń rodzinnych należą zasiłki rodzinne, świadczenia wychowawcze (500+) oraz świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego. 

Jeżeli chodzi o młodzieżowe ośrodki socjoterapii to sprawa jest prosta, ponieważ we wszystkich trzech ustawach regulujących kwestie przyznawania w/w świadczeń, ośrodki te zostały wymienione w definicji szkoły, zatem prawo do świadczeń rodzinnych przysługuje w takim samym zakresie jak dla uczniów szkół stacjonarnych, którzy na co dzień zamieszkują wraz z rodziną.

Sytuacja wygląda inaczej w przypadku dzieci przebywających w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, ponieważ zasiłek rodzinny, świadczenie z funduszu alimentacyjnego oraz świadczenie wychowawcze nie przysługuje, jeżeli dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie.

Zgodnie z definicją ustawową: instytucja zapewniająca całodobowe utrzymanie – oznacza dom pomocy społecznej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, szkołę wojskową lub inną szkołę, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatnie pełne utrzymanie.

Kluczowe jest ostatnie zdanie powyższej definicji. Oznacza ono bowiem, iż jeśli Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy jest placówką, która zapewnia pełne i nieodpłatne całodobowe utrzymanie, świadczenia rodzinne nie przysługują.

W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, że „…pod pojęciem „pełne utrzymanie” mieści się zaspokojenie wszystkich uzasadnionych podstawowych potrzeb życiowych osoby uprawnionej, nie tylko w zakresie wyżywienia, mieszkania, opieki, ale także innych potrzeb, choćby na minimalnym poziomie. Do takich potrzeb niewątpliwie należy także zapewnienie stosownego do pór roku ubrania, obuwia, środków czystości, przyborów szkolnych, a także dojazdów.”

Zatem, jeżeli rodzic jest zobowiązany do ponoszenia jakichkolwiek kosztów utrzymania dziecka przebywającego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym np. opłat za wyżywienie, kosztów zakupu odzieży, środków czystości czy przyborów szkolnych to nie jest to instytucja zapewniająca pełne i nieodpłatne całodobowe utrzymanie i w takiej sytuacji rodzicowi przysługują zasiłki rodzinne, świadczenie wychowawcze oraz świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego. Przy ubieganiu się o przyznanie powyższych świadczeń warto przedłożyć w urzędzie dokument potwierdzający, że dany młodzieżowy ośrodek wychowawczy nie jest placówką zapewniającą nieodpłatne pełne utrzymanie. Takim potwierdzeniem może być np. zaświadczenie wydane przez ośrodek, w którym znajduje się informacja jakie koszty utrzymania pozostają w kwestii rodzica. 

Ponadto warto zwrócić uwagę, że jeżeli dziecko jest umieszczone w instytucji zapewniającej nieodpłatnie pełne utrzymanie i w związku z tym nie przysługuje mu prawo do świadczeń rodzinnych, ale jest urlopowane w domu rodzinnym np. na czas wakacji to wówczas przysługuje mu świadczenie za ten okres.