Poniedziałek, 7 czerwca 2021 roku
Odstąpienie od umowy – niedopuszczalność kary umownej
Zastrzeżenie kary umownej nie zawsze jest możliwe. Dopuszczalność zastrzeżenia takiej kary w przypadku odstąpienia od umowy zawsze trzeba oceniać w świetle podstaw do odstąpienia od umowy.
Odstąpienie od lub wypowiedzenie umowy może być skutkiem niewykonania lub nienależytego wykonania zarówno zobowiązania o charakterze pieniężnym, jak i niepieniężnym. Zgodnie z art. 483 § 1 kodeksu cywilnego karę umowną można zastrzec tylko w sytuacji niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego. Co za tym idzie, zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia jest dopuszczalne tylko, jeśli było spowodowane niewykonaniem przez jedną ze stron zobowiązania niepieniężnego.
Zastrzeżenie kary umownej, za odstąpienie od umowy spowodowane niewykonaniem przez jedną ze stron zobowiązania pieniężnego, jest sprzeczne z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego w Składzie Siedmiu Sędziów – Izby Cywilnej z dnia 20 listopada 2019 roku, CZP 3/19: „Nie jest dopuszczalne zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy z powodu niewykonania zobowiązania o charakterze pieniężnym”. Uchwała powyższa została wydana w sprawie z zakresu prawa budowlanego, w której wykonawca nie otrzymywał w terminie zapłaty za wykonane prace i odstąpił od umowy, żądając przy tym kary umownej.
Konsekwencją powyższego jest uznanie za nieważne klauzul obligujących dłużnika do zapłaty kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy lub jej wypowiedzenia, które jest spowodowane opóźnieniem lub brakiem spełnienia przez niego świadczenia pieniężnego (np. zapłaty za najem czy płatności za roboty budowlane).
Porady Obywatelskie 