Komu przysługuje dodatek mieszkaniowy, dodatek energetyczny, obniżka czynszu?
Rodziny Krawczyków i Marczaków znają się już 10 lat, od momentu zasiedlania bloku spółdzielczego. Krawczykowie mają dwóch synów w wieku szkolnym, a Marczakowie jednego. Ich dzieci spędzają ze sobą dużo czasu. W dodatku zarówno pani Krawczyk, jak i pani Marczak wykonują ten sam zawód, są księgowymi, od dwóch lat nawet w tej samej firmie, na takich samych stanowiskach i za taką samą pensję. Niestety, z powodu pandemii koronawirusa obie panie dostały w tym samym czasie zmianę umowy o pracę z pełnego etatu na pół. Była to dla ich rodzin znacząca obniżka budżetu domowego. Nagle okazało się, że trzeba oszczędzać na wszystkim. Po pewnym czasie ktoś podpowiedział pani Krawczyk, by złożyła wniosek o przyznanie dodatku mieszkaniowego, i udało się! Rodzina Krawczyków otrzymała dodatek mieszkaniowy. Tą dobrą nowiną pani Krawczyk podzieliła się z panią Marczak, która wobec tego szybko złożyła swój wniosek. Jakież było jej zdziwienie, gdy odmówiono jej przyznania dodatku z powodu zbyt wysokich dochodów. Pani Krawczyk też była tym zaskoczona, bo przecież z tego, co jej było wiadomo, to mąż pani Marczak zarabiał mniej od jej męża, a obie rodziny mieszkały w mieszkaniach spółdzielczych lokatorskich, o identycznym metrażu. Dlaczego tak się stało?
Komu przysługuje dodatek mieszkaniowy?
Wszystkim osobom spełniającym (A) kryterium dochodowe i (B) metrażowe przyznania dodatku mieszkaniowego, które mają (C) tytuł do zajmowanego mieszkania, tzn.
- są najemcami lub podnajemcami lokali mieszkalnych lub
- mieszkają w lokalach mieszkalnych, do których przysługuje im spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego lub
- mieszkają w budynkach stanowiących ich własność albo są właścicielami samodzielnych lokali mieszkalnych lub
- są innymi osobami mającymi tytuł prawny do zajmowanego lokalu mieszkalnego i ponoszącym wydatki związane z jego zajmowaniem;
- ponadto dodatek mieszkaniowy przysługuje osobom, które wprawdzie zajmują lokal bez tytułu prawnego, ale czekają na przysługujący im lokal zamienny albo najem socjalny lokalu, w tym te osoby, które otrzymały wyrok eksmisji z prawem do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu (nawet wtedy, gdy mają zadłużenie czynszowe).
Zatem dodatek mieszkaniowy nie przysługuje osobom, które od początku nie miały umowy najmu mieszkania lub utraciły taką umowę, a nie uzyskały wyroku o opróżnieniu lokalu z prawem do najmu socjalnego lokalu.
Jakie kryterium dochodowe trzeba spełniać?
W okresie 3 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego średni miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego nie może przekraczać 175% kwoty najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym i 125% tej kwoty w gospodarstwie wieloosobowym, obowiązującej w dniu złożenia wniosku.
Od 1.marca 2020 r do 28.lutego 2021 r. kwota najniższej emerytury wynosi 1200 zł brutto, zatem chodzi o dochód nie przekraczający odpowiednio 2100 zł i 1500 zł.
Wprawdzie rodzina Krawczyków faktycznie miała trochę wyższe dochody niż rodzina Marczaków, ale rozkładały się one na cztery osoby, a nie na trzy, więc dochód na osobę był niższy u państwa Krawczyków, nie przekraczał 1500 zł na osobę, stąd odmienna decyzja.
Co uważa się za dochód?
Wszelkie przychody po odliczeniu kosztów ich uzyskania oraz po odliczeniu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, chyba że zostały już zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.
Dochód z prowadzenia gospodarstwa rolnego ustala się na podstawie powierzchni gruntów w hektarach przeliczeniowych i przeciętnego dochodu z 1 hektara przeliczeniowego, ostatnio ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Czego nie wlicza się do dochodu?
Do dochodu nie wlicza się świadczenia wychowawczego tzw. 500+, świadczeń pomocy materialnej dla uczniów, dodatków dla sierot zupełnych, jednorazowych zapomóg z tytułu urodzenia się dziecka, dodatku z tytułu urodzenia dziecka, pomocy w zakresie dożywiania, zasiłków pielęgnacyjnych, zasiłków okresowych z pomocy społecznej, jednorazowych świadczeń pieniężnych i świadczeń w naturze z pomocy społecznej, dodatku mieszkaniowego, dodatku energetycznego, świadczenia pieniężnego i pomocy pieniężnej dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (ustawa z 20.03.2015 r.), dodatku wychowawczego wspierającego wychowanie dzieci w systemie pieczy zastępczej, dopłaty do czynszu dla osób o niskich dochodach w pierwszych latach najmu mieszkania z TBS, świadczenia pieniężnego na odnowę i opiekę nad grobami weteranów walk o wolność i niepodległość Polski oraz świadczenia uzupełniającego rentę dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji do wysokości nie wyższej niż suma najniższej aktualnej renty plus 500 zł.
Wyżej wymieniony katalog dochodów niebranych pod uwagę przy ustalaniu, czy przysługuje nam dodatek mieszkaniowy, jest katalogiem zamkniętym. Oznacza to, że każdy inny dochód, obojętnie z jakiego tytułu i w jakiej formie (pieniężnej czy rzeczowej), czy otrzymany jednorazowo, czy też uzyskiwany regularnie, będzie zaliczony do dochodu, o ile tylko był uzyskany w ciągu ostatnich 3 miesięcy kalendarzowych przed dniem złożenia wniosku o dodatek mieszkaniowy. Jak widać ww. katalog wyłączeń nie zawiera np. alimentów otrzymywanych na dzieci, czy innych członków rodziny, darowizn, wygranych i wielu innych możliwych przysporzeń, które zatem podwyższają dochód brany pod uwagę przy ustalaniu, czy wnioskodawca nie przekracza kryterium dochodowego.
Jakie kryterium metrażowe należy spełniać?
Normatywna powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego, w którym znajduje się tylko jeden lokal mieszkalny (dom jednorodzinny), w przeliczeniu na liczbę członków gospodarstwa domowego nie może przekraczać:
35 m2 – dla 1 osoby; 40 m2 – dla 2 osób; 45 m2 – dla 3 osób; 55 m2 – dla 4 osób; 65 m2 – dla 5 osób; 70 m2 – dla 6 osób, a w razie zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym większej liczby osób dla każdej kolejnej osoby zwiększa się normatywną powierzchnię tego lokalu o 5 m2.
Normatywną powierzchnię powiększa się o 15 m2, jeżeli w lokalu mieszkalnym zamieszkuje osoba niepełnosprawna poruszająca się na wózku lub osoba niepełnosprawna, której niepełnosprawność wymaga zamieszkiwania w oddzielnym pokoju. O wymogu zamieszkiwania w oddzielnym pokoju orzekają powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.
Dodatek mieszkaniowy przysługuje również wtedy, gdy powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego nie przekracza normatywnej powierzchni o więcej niż:
1) 30% albo
2) 50% pod warunkiem, że udział powierzchni pokoi i kuchni w powierzchni użytkowej tego lokalu nie przekracza 60%
– jednak nadal obliczany jest tylko dla powierzchni normatywnej.
Jakie wydatki mieszkaniowe są brane pod uwagę przy ustalaniu wysokości dodatku mieszkaniowego, a jakie nie?
Brane są pod uwagę wszystkie wydatki okresowe związane z mieszkaniem, czyli: czynsz, opłaty związane z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na lokale mieszkalne w spółdzielni mieszkaniowej, zaliczki na koszty zarządu nieruchomością wspólną, odszkodowanie za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego, inne niż wymienione wyżej opłaty za używanie lokalu mieszkalnego, opłaty za energię cieplną, wodę, odbiór nieczystości stałych i płynnych, wydatek stanowiący podstawę obliczania ryczałtu na zakup opału.
Nie są uwzględniane wydatki poniesione z tytułu: ubezpieczeń, podatku od nieruchomości, opłat za wieczyste użytkowanie gruntów; opłat za gaz przewodowy, energię elektryczną, dostarczane do lokalu mieszkalnego/domu jednorodzinnego na cele bytowe (a nie grzewcze!).
Komu przysługuje dodatek energetyczny?
Jeżeli lokal mieszkalny nie jest wyposażony w instalację doprowadzającą energię cieplną do celów ogrzewania, w instalację ciepłej wody lub gazu przewodowego z zewnętrznego źródła znajdującego się poza lokalem mieszkalnym, osobie uprawnionej do dodatku mieszkaniowego przyznaje się na jej wniosek ryczałt na zakup opału stanowiący część dodatku mieszkaniowego.
Gdzie ubiegać się o dodatek mieszkaniowy?
Dodatek mieszkaniowy przyznaje, na wniosek osoby uprawnionej, wójt, burmistrz lub prezydent miasta (lub upoważnione przez nich inne osoby), w drodze decyzji administracyjnej. Do wniosku dołącza się deklarację o dochodach gospodarstwa domowego za okres 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających dzień złożenia wniosku oraz inne niezbędne dokumenty.
Jak przyznawany i wypłacany jest dodatek mieszkaniowy?
Dodatek mieszkaniowy ustala się jako różnicę między wydatkami mieszkaniowymi przypadającymi na normatywną powierzchnię lokalu a kwotą od 10% do 20% dochodu całego gospodarstwa domowego, w zależności od liczby osób oraz wysokości dochodu.
Decyzja w sprawie dodatku mieszkaniowego powinna być wydana w ciągu miesiąca od dnia złożenia wniosku oraz doręczona wnioskodawcy i zarządcy lub osobie uprawnionej do pobierania należności za lokal mieszkalny.
Dodatek mieszkaniowy przyznaje się na okres 6 miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu złożenia wniosku.
Wysokość dodatku mieszkaniowego, łącznie z ryczałtem na zakup opału, nie może przekraczać 70% wydatków przypadających na normatywną powierzchnię zajmowanego lokalu mieszkalnego lub 70% faktycznych wydatków, jeżeli powierzchnia tego lokalu jest mniejsza od normatywnej.
Rada gminy, w drodze uchwały, może podwyższyć lub obniżyć, nie więcej niż o 20 punktów procentowych, wysokość procentową dodatku.
Dodatek mieszkaniowy, a także ewentualny ryczałt na opał, wypłaca się do dnia 10 każdego miesiąca z góry, zarządcy domu lub osobie uprawnionej do pobierania należności za lokal mieszkalny.
W wypadku stwierdzenia, że osoba, której przyznano dodatek mieszkaniowy, nie opłaca na bieżąco należności za zajmowany lokal mieszkalny (pomniejszonej o przyznany dodatek), wypłatę dodatku mieszkaniowego wstrzymuje się w drodze decyzji administracyjnej do czasu uregulowania zaległości. Jeżeli w ciągu 3 miesięcy nie nastąpi uregulowanie zaległości, decyzja o przyznaniu dodatku mieszkaniowego wygasa, a pobierający należności za lokal (np. zarządca domu) zwraca otrzymany dodatek mieszkaniowy do gminy.
Dodatek mieszkaniowy w czasie epidemii COVID-19
Za okres stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii COVID-19 dodatek mieszkaniowy może zostać przyznany z mocą wsteczną, o ile wniosek o przyznanie takiego dodatku zostanie złożony nie później niż po upływie 30 dni od dnia zakończenia obowiązywania tego stanu. Do wniosku należy dołączyć pismo (tzw. klauzulę), w której osoba występująca o dodatek wskaże, za jaki okres (rozpoczynający się wcześniej niż dzień złożenia wniosku) ma być przyznany dodatek. Ta klauzula musi być podpisana przez wnioskodawcę. Dodatek przyznawany jest na 6 miesięcy począwszy od wskazanego pierwszego miesiąca.
Komu przysługuje obniżka czynszu?
Tylko najemcom lokali wchodzących w skład publicznego zasobu mieszkaniowego (czyli należących do gminy / miasta), którzy mają niskie dochody.
Obniżka udzielana jest na wniosek najemcy, jeżeli kwota średniego dochodu na członka gospodarstwa domowego nie przekracza limitu dochodu ustalonego w uchwale danej gminy ewentualnie w zarządzeniu starosty.
Kwota obniżki jest różnicowana w zależności od wysokości dochodu gospodarstwa domowego najemcy i udzielana na okres 12 miesięcy. Może być przyznawana na dalsze okresy 12 miesięczne, jeśli dochód nadal jest niski. Definicja dochodu jest taka sama jak w przepisach o dodatkach mieszkaniowych.
Warto się zainteresować, jakie są zasady udzielania obniżek czynszu w naszej gminie, gdyż mogą one być czasem łatwiejsze do spełnienia niż wymogi przy dodatkach mieszkaniowych. W Warszawie np. limit dochodu na osobę w gospodarstwie domowym jest wyższy niż przy dodatkach mieszkaniowych i wynosi 220 % najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym i 160% tej kwoty na osobę w gospodarstwie wieloosobowym. Kryterium metrażowe jest wprawdzie identyczne, ale jeżeli metraż jest wyższy, to najemca może uzyskać obniżkę czynszu pod warunkiem, że zgodzi się na piśmie na zamianę mieszkania na mniejsze.
W tym miejscu można jeszcze wspomnieć, że stawka czynszu w przypadku najmu lokalu socjalnego nie może przekraczać połowy stawki najniższego czynszu obowiązującego przy najmie lokalu z mieszkaniowego zasobu gminy.
Podstawa prawna: USTAWA z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych USTAWA z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (art.15zzzib) USTAWA z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego Uchwała nr XXIII/669/2019 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z 05 grudnia 2019 r. Załącznik nr 2 do uchwały nr LIX/1535/2017 Rady Miasta St. Warszawy z 14.12.17 r. Zasady Polityki Czynszowej oraz Warunki Obniżania Czynszu
Autor: Jolanta Bogusz-Jędrych