Autor: alewandowska1

Jak uzyskać dofinansowanie do turnusu rehabilitacyjnego?

26 grudnia 2022

Pani Teresa ( 69 lat) ma ważne orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Mieszka sama, nie ma dzieci i od dwóch lat utrzymuje się z emerytury. Do tej pory regularnie, raz na dwa lata, jeździła do sanatorium. Ostatnio koleżanka poleciła jej udział w turnusie rehabilitacyjnym, zachwalając korzyści takiego turnusu i informując, iż może uzyskać dofinansowanie. Pani Teresa zwróciła się do doradcy obywatelskiego z prośbą o wyjaśnienie czym jest turnus rehabilitacyjny oraz w jaki sposób może uzyskać dofinansowanie.

Doradca obywatelski po wysłuchaniu Pani Teresy i zapoznaniu się z jej sytuacją finansową, odniósł się do jej zapytania oraz przekazał Pani Teresie informacje dotyczące turnusu rehabilitacyjnego oraz możliwości jego dofinansowania.

Czym jest turnus rehabillitacyjny?

Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych „turnus oznacza zorganizowaną formę aktywnej rehabilitacji połączonej z elementami wypoczynku, której celem jest ogólna poprawa psychofizycznej sprawności oraz rozwijanie umiejętności społecznych uczestników, między innymi przez nawiązywanie
i rozwijanie kontaktów społecznych, realizację i rozwijanie zainteresowań, a także przez udział w innych zajęciach przewidzianych programem turnusu”. 

Turnus rehabilitacyjny, trwający w założeniu co najmniej 14 dni,  to zatem coś więcej niż rehabilitacja lecznicza. Zakłada bowiem, iż na poprawę  stanu zdrowia składają się nie tylko aktywności służące zdrowiu fizycznemu, ale całokształt działań, które prowadzą do przywrócenia sprawności i dobrego samopoczucia. 

Do oczywistych korzyści wynikających z udziału w turnusie rehabilitacyjnym nie trzeba nikogo przekonywać. Dla niektórych to uzupełnienie rehabilitacji prowadzonej w warunkach domowych, dla innych jedyna szansa na ćwiczenia pod kontrolą specjalisty. Jeśli do aspektów budowania sprawności fizycznej, dodamy element zmiany otoczenia, nawiązania nowych znajomości i możliwość korzystania z wyjątkowych korzyści mikroklimatu w miejscu położenia ośrodka, turnus rehabilitacyjny okazuje się być szansą na kompleksowe polepszenie stanu zdrowia jego uczestników. 

Kto i na jakich zasadach może skorzystać z dofinansowania do turnusu rehabilitacyjnego?

Z dofinansowania turnusów rehabilitacyjnych mogą korzystać osoby niepełnosprawne, które posiadają ważne orzeczenie o niepełnosprawności (orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności lub o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów, lub o niepełnosprawności, wydane przed ukończeniem 16 roku życia). 

Aby skorzystać z dofinansowania osoba niepełnosprawna powinna: 

  • przedstawić wniosek o skierowanie na turnus wystawiony przez lekarza prowadzącego;
  • wybrać organizatora turnusu oraz ośrodek wpisane do aktualnych rejestrów; 
  • uczestniczyć w zajęciach przewidzianych programem turnusu;
  • w przypadku turnusu z zabiegami fizjoterapeutycznymi, zabrać ze sobą zaświadczenie lekarskie o aktualnym stanie zdrowia, w szczególności o chorobie zasadniczej, uczuleniach i przyjmowanych lekach, które przedstawia się lekarzowi podczas pierwszego badania lekarskiego w ośrodku,
  • złożyć oświadczenie, iż przeciętny miesięczny dochód, podzielony przez liczbę osób we wspólnym gospodarstwie domowym, obliczony za kwartał poprzedzający miesiąc złożenia wniosku, nie przekracza kwoty: 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym, lub 65% przeciętnego wynagrodzenia
    w przypadku osoby samotnej.

Wspólnie z Panią Teresą doradca obywatelski przeanalizował jej sytuację finansową pod kątem przeciętnego dochodu za kwartał poprzedzający ewentualny miesiąc złożenia wniosku o finansowanie czyli grudzień 2022 roku. Pani Teresa, jako osoba samotna, z przeciętnym miesięcznym dochodem około 2800.00 zł, nie przekracza 65% przeciętnego wynagrodzenia, które w trzecim kwartale 2022 roku wyniosło 6480,67 zł.

Przekroczenie tych kwot nie wyklucza jednak dofinansowania, w takim przypadku kwota dofinansowania zostanie pomniejszona o kwotę, o którą dochód został przekroczony. Dofinansowanie bez pomniejszenia kwoty, o którą dochód został przekroczony może zostanie przyznany kiedy osoba niepełnosprawna znajdzie się w trudnej sytuacji materialnej lub losowej. 

Osoba ubiegająca się o dofinansowanie nie może na turnusie pełnić funkcji członka kadry, ani być opiekunem innego uczestnika tego turnusu. Z dofinansowania turnusu można skorzystać tylko raz w roku. 

Z dofinansowania turnusu rehabilitacyjnego może skorzystać również opiekun osoby niepełnosprawnej w sytuacji, gdy lekarz prowadzący osoby niepełnosprawnej wyraźnie zaznaczy i uzasadni taką potrzebę we wniosku o skierowanie na turnus. Opiekun musi mieć ukończone 18 lat (lub 16 jeśli jest członkiem rodziny osoby niepełnosprawnej i wspólnie z nią mieszka),nie może pełnić funkcji członka kadry na tym turnusie i nie może być sobą niepełnosprawną wymagającą opieki innej osoby. 

Warto zaznaczyć, iż wnioski osób niepełnosprawnych o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w wieku do 16 lat albo uczących się i niepracujących w wieku do 24 lat, są traktowane priorytetowo. 

Wysokość dofinansowania do udziału w turnusie rehabilitacyjnym jest uzależniona od stopnia niepełnosprawności i wynosi co do zasady od 20 do 30 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale. Dofinansowanie może zostać podwyższone do 40 % przeciętnego wynagrodzenia w szczególnie trudnej sytuacji życiowej osoby niepełnosprawnej.

W jaki sposób można ubiegać się o dofinansowanie?

Osoba ubiegająca się o dofinansowanie powinna złożyć wniosek w powiatowym centrum pomocy rodzinie, właściwym dla miejsca zamieszkania lub pobytu osobiście lub za pośrednictwem opiekuna albo organizatora turnusów rehabilitacyjnych.  Wniosek można złożyć również on-line za pośrednictwem Systemu Obsługi Wsparcia – platformy internetowej przygotowanej przez PFRON dostępnej pod adresem sow.pfron.org.pl. 

Do wniosku o przyznanie dofinansowania udziału w turnusie rehabilitacyjnym należy dołączyć kopię orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub kopię wypisu z treści orzeczenia (potwierdzoną za zgodność z oryginałem), wniosek lekarza o skierowanie na turnus rehabilitacyjny, sporządzony nie wcześniej niż na 3 miesiące przed datą złożenia wniosku, oświadczenie o wysokości dochodu w rodzinie oraz liczbie osób we wspólnym gospodarstwie domowym oraz oświadczenie dotyczące opiekuna osoby z niepełnosprawnością na turnusie rehabilitacyjnym.

Kompletny i poprawnie złożony wniosek rozpatrywany jest w ciągu 30 dni. W terminie 7 dni od dnia rozpatrzenia wniosku, wnioskodawca powiadamiany jest w formie pisemnej o sposobie jego rozpatrzenia, tj. o wysokości przyznanego dofinansowania bądź powodach odmowy jego przyznania. 

Po otrzymaniu decyzji o przyznaniu dofinansowania, osoba powinna w terminie 30 dni, nie później jednak niż na 21 dni przed dniem rozpoczęcia turnusu, przekazać do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie informację o wyborze ośrodka i organizatora turnusu. 

Wybór organizatora i ośrodka turnusu jest uzależniony od rodzaju niepełnosprawności i schorzenia osoby wnioskującej o dofinansowanie. Wsparcie w tym zakresie oferują pracownicy Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Pod adresem https://empatia.mpips.gov.pl/  znajduje się baza informacji o ośrodkach i organizatorach turnusów rehabilitacyjnych.  

Rozpatrując wniosek o dofinansowanie udziału w turnusie rehabilitacyjnym, Centrum Pomocy Rodzinie sprawdzi aktualność wpisu ośrodka i organizatora w odpowiednich rejestrach oraz czy wybrany ośrodek i organizator mają uprawnienia do przyjmowania osób z określonymi schorzeniami. 

Jeśli warunki te nie zostaną spełnione, Centrum Pomocy Rodzinie w terminie 7 dni poinformuje osobę niepełnosprawną o konieczności zmiany ośrodka lub organizatora turnusu rehabilitacyjnego. Brak wskazania odpowiedniego ośrodka poskutkuje nieprzekazaniem przyznanego dofinansowania.

Pani Teresa, jako osoba posiadająca orzeczenie o umiarkowany stopień niepełnosprawności i spełniająca kryterium dochodowe dla osoby samotnej, może rozważyć złożenie wniosku o dofinansowanie do turnusu rehabilitacyjnego. Taki wniosek może złożyć osobiście w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, właściwym dla jej miejsca zamieszkania lub pobytu lub online wraz z niezbędnymi załącznikami, dokumentami, o których była mowa powyżej. 

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2011 r. 127, poz. 721),
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz.U. Nr 230, poz. 1694)

Autor: Agata Lewandowska

Zakład Opiekuńczo-Leczniczy – czym jest i dla kogo

18 kwietnia 2022

Pani Alina jest wdową, ma 70 lat. Utrzymuje się z niskiej emerytury. Mieszka z 45 – letnią córką, która ma prawo do renty socjalnej. Córka aktualnie przebywa w szpitalu po przebytym udarze mózgu, jej stan zdrowia jest poważny. Lekarz prowadzący w szpitalu poinformował p. Alinę, iż bezpośrednio po opuszczeniu szpitala jej córka będzie wymagała całodobowej opieki pielęgnacyjnej i rehabilitacyjnej.  Pani Alina sama ma problemy z kręgosłupem, nie jest całkiem sprawna, obawia się, iż nie poradzi sobie z opieką nad córką. Lekarz w szpitalu zasugerował skorzystanie z usług Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego dla córki. Pani Alina nie słyszała o takim Zakładzie i zwróciła się do doradcy obywatelskiego z prośbą o poradę co może zrobić w tej trudnej sytuacji.

Doradca obywatelski po zapoznaniu się z sytuacją pani Aliny, poinformował, iż osoby chore, które  przebyły leczenie szpitalne, są w pełni zdiagnozowane i nie wymagają dalszej hospitalizacji jednak ich stan zdrowia nie pozwala jeszcze na funkcjonowanie w warunkach domowych, mogą skorzystać z usług Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego czyli ZOL-u.

Zakład Opiekuńczo-Leczniczy (ZOL)

Ośrodki ZOL to kompleksowe placówki rehabilitacyjne, które pełnią rolę całodobowego centrum leczniczego, wspomagającego rozwój osób chorych oraz ich powrót do samodzielności, w wymiarze pozwalającym na wykonywanie czynności życia codziennego możliwie najbardziej samodzielnie. Placówki te znajdują się w strukturze resortu zdrowia z obszaru opieki zdrowotnej, a pobyt w nich jest najczęściej czasowy, zwykle do jednego roku, co odróżnia je od Domów Pomocy Społecznej, które są placówkami pobytu stałego.

Ponadto ZOL realizuje usługi obejmujące m.in: świadczenia udzielane przez lekarza i pielęgniarkę, rehabilitację ogólną w podstawowym zakresie, świadczenia psychologa, terapię zajęciową, leczenie farmakologiczne i  dietetyczne, a także edukację zdrowotną. ZOL może również zapewnić nieodpłatne badania diagnostyczne i leki.

Dla kogo jest ZOL

ZOL jest dla osób, które wymagają stałego nadzoru lekarskiego, pielęgniarskiego i rehabilitacji. 

Celem jest kontynuacja leczenia poszpitalnego oraz poprawa sprawności fizycznej i psychicznej chorego, aby powrócił do samodzielnego funkcjonowania w domu.

Co bardzo ważne, wiek oraz trudna sytuacja socjalna nie są wskazaniem do umieszczenia w ZOL.

Ponadto do ZOL mogą trafić tyko osoby posiadające ubezpieczenie zdrowotne  oraz skierowane do ZOL przez lekarza pierwszego kontaktu (gdy chory przebywa w domu) lub lekarza prowadzącego w szpitalu (gdy chory przebywa w szpitalu).  Gdy chory nie oddycha samodzielnie, skierowanie powinno być wystawione przez anestezjologa.

Córka pani Aliny obecnie przebywa w szpitalu zatem w jej sytuacji skierowanie do ZOL wystawi lekarz prowadzący w szpitalu. Doradca obywatelski dodał, iż takie skierowanie składa się bezpośrednio do wybranego Zakładu wraz z wywiadem lekarskim i pielęgniarskim, kartą oceny świadczeniodawcy, dokumentacją medyczną, dokumentami stwierdzającymi wysokość dochodu oraz oświadczeniem osoby, która ma zostać przyjęta do ZOL,  wyrażającym zgodę na ponoszenie odpłatności za pobyt. 

Czas oczekiwania na decyzję (kwalifikująca lub odrzucająca) to 14 dni. W przypadku braku miejsc przy decyzji kwalifikującej, chory wpisany zostaje na listę osób oczekujących.

Co istotne, od dnia 01 stycznia 2015 roku obowiązują nowe zasady składania dokumentów i rejestracji do kolejek oczekujących. Obecnie chory, może złożyć wniosek wraz z pełną dokumentacją (oryginały dokumentów) tylko do jednej wybranej przez siebie placówki. Jeśli zostaną złożone kopie dokumentów, wówczas zostanie zobowiązany w terminie 14 dni roboczych do dostarczenie oryginałów dokumentów, jeśli tego nie zrobi zostanie skreślony z listy oczekujących.

Zgoda na przyjęcie do ZOL

Doradca obywatelski zwrócił pani Alinie uwagę na ważny fakt, iż zgodę na przyjęcie do Zakładu Opiekuńczo – Leczniczego powinna wyrazić jej córka, jako osoba chora. W sytuacji kiedy chory ma prawnego opiekuna np. gdy dotyczy to małoletniego lub osoby ubezwłasnowolnionej to zgodę wyraża jego prawny opiekun. Jeśli stan zdrowia osoby ubiegającej się o przyjęcie do ZOL, nie pozwala na świadome podjęcie decyzji, a nie ma ona wyznaczonego opiekuna prawnego, zgodę na pobyt w ZOL, musi podjąć sąd opiekuńczy.

Decyzja o przyjęciu do ZOL

Należy pamiętać, iż przyjęcie do ZOL oraz zasady związane z opieką chorego, są uzależnione od placówki, do której osoba składa wniosek z dokumentacją medyczną. Każdorazowo decyzję o przyjęciu podejmuje wyłącznie dyrektor danego Zakładu na podstawie dokumentacji medycznej w porozumieniu z lekarzem.  

Oprócz ZOL o profilu ogólnym, są placówki specjalistyczne np. dla chorych wentylowanych mechanicznie, z chorobą Alzheimera czy dla chorych psychicznie.

Przeciwwskazaniem do umieszczenia osoby chorej w ZOL o profilu ogólnym, jest zazwyczaj aktywna choroba nowotworowa, ostra faza chorób psychicznych, choroby alkoholowej lub aktywna choroba zakaźna.  

Kryterium przyjęcia do ZOL

Warunkiem przyjęcia do ZOL jest ocena stanu zdrowia osoby chorej w skali Barthel. Skala Barhela pomaga określić, które z dziesięciu czynności dnia codziennego osoba może wykonywać samodzielnie, czynności te to: spożywanie posiłków, poruszanie z miejsca na miejsce, higiena osobista, korzystanie z toalety, mycie, poruszanie się po powierzchniach płaskich, wchodzenie i schodzenie po schodach, ubieranie się i rozbieranie, kontrola zwieracza, kontrola moczu. Przy ubieganiu się do ZOL wynik nie może przekroczyć 40 punktów na 100. 

Czas pobytu w ZOL

Co ważne, pobyt osoby chorej jest tylko na czas rekonwalescencji po leczeniu szpitalnym.  Jeśli chory został skierowany do ZOL na pobyt czasowy – to maksymalny czas pobytu wynosi 6 miesięcy.
W uzasadnionych przypadkach możliwe jest wydłużenie tego okresu po uzyskaniu pisemnej zgody Dyrektora Oddziału Wojewódzkiego NFZ. Jeśli chory został skierowany do ZOL na czas nieokreślony – wówczas stan chorego w trakcie pobytu oceniany jest na koniec każdego miesiąca według skali Barthel. Jeżeli ocena wyniesie 40 punktów lub mniej – opieka w ZOL będzie kontynuowana, po otrzymaniu oceny stanu zdrowia powyżej 40 punktów osoba zostanie wypisana do domu.

Odpłatność za pobyt w ZOL

Pobyt w placówce ZOL jest płatny. Osoba przebywająca w placówce płaci wyłącznie za pobyt i wyżywienie. Miesięczną opłatę ustala się w wysokości 250 % najniższej emerytury, z tym iż opłata nie może być wyższa niż kwota odpowiadająca 70 % miesięcznego dochodu osoby przebywającej w danym ZOL (art. 18 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych koszty wyżywienia i zakwaterowania w zakładzie opiekuńczo-leczniczym). 

Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ),  finansuje natomiast specjalistyczną opiekę medyczną (lekarza, pielęgniarki, fizjoterapeuty), badania diagnostyczne, leki i wyroby medyczne (chodzik wózek, kule, itp.). 

Doradca obywatelski poinformował panią Alinę, iż żaden z przepisów prawa nie nakłada na członków rodziny osoby przebywającej w ZOL, obowiązku ponoszenia opłaty za pobyt osoby bliskiej. Oznacza to, iż pani Alina nie byłaby zobowiązana do zapłaty za pobyt jej córki w ZOL.

Inne przydatne informacje o ZOL:

  • jeżeli chory przebywający w ZOL, siada, normalnie lub z niewielką pomocą spożywa posiłki, nie ma problemów z kontrolowaniem wypróżnień, korzystaniem z WC i pokonywaniem trasy pomiędzy toaletą a łóżkiem, potrafi samodzielnie się wykąpać i umyć – jest to sygnał,
    iż całodobowa opieka nie będzie dłużej konieczna
  • w związku z pobytem w ZOL nie przysługuje dodatek pielęgnacyjny przyznawany i wypłacany przez ZUS (art. 75 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS)
  • w związku z pobytem w ZOL nie przysługuje zasiłek pielęgnacyjny przyznawany i wypłacany  przez ośrodki pomocy społecznej (art. 16 ust. 5 Ustawy o świadczeniach rodzinnych z dnia 28.11.2003 r.)  
  • do dochodu osoby ubiegającej się o przyjęcie do ZOL  uwzględnia się świadczenie dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, zwane „świadczeniem uzupełniającym” 500 plus  (art. 8.ust.3, ust 4a. Ustawy z dnia 12.03.2004 r. o pomocy społecznej)
  • czas oczekiwania na miejsce w ZOL  jest uzależniony od regionu i może wynosić od kilku do kilkunastu miesięcy, w przypadku osób ubiegających się o pobyt w ramach NFZ czas ten jest najczęściej długi, od 1 roku do 3 lat
  • ZOL nie jest miejscem zamieszkania danej osoby stanowi jedynie miejsce jej tymczasowego pobytu
  • informacje o Zakładach Opiekuńczo – Leczniczych wraz z wyszukiwarką  poszczególnych placówek współpracujących z NFZ można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia pod linkiem:

https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/co-musisz-wiedziec-o-zol-i-zpo

Stan prawny na koniec marca 2022 roku
Ustawa z dnia 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych koszty wyżywienia i zakwaterowania w zakładzie opiekuńczo-leczniczym [Dz. U. 
z 2022 r. poz. 64, 91, 526,583]
Ustawa z dnia 12.03.2004 r. o pomocy społecznej [Dz.U. z 2022 r. poz. 1, 66]
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25.06.2012 r. w sprawie kierowania do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych [Dz. U. poz. 731 z poźn.zm.)
Ustawa z dnia 22.07.2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1138 z późn. zm.]
Ustawa z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych [Dz. U. z 2022 r. poz. 504]
Ustawa z dnia 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych [Dz. U. z 2022 r. poz. 615] 
Ustawa z dnia 22.07.2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych [Dz. U. z 2014 r. poz. 1138]

Autorka: Agata Lewandowska

Jak uzyskać pomoc mieszkaniową w Warszawie po 1 lipca 2021 roku?

5 lipca 2021

Pani Marta, lat 40, samodzielnie wychowuje dwójkę nastoletnich dzieci (syn lat 14, córka lat 12). Mieszkają w Warszawie w mieszkaniu spółdzielczym własnościowym, które należy do matki pani Marty.  Mieszkanie składa się z dwóch pokoi o łącznej powierzchni  ok. 45 m2. Pani Marta razem z dziećmi zajmują jeden pokój o powierzchni 15m2, mama drugi. Pani Marta jest zatrudniona w Warszawie na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 3300 zł  miesięcznie (2,366,29 zł netto). Ponadto otrzymuje alimenty w wysokości 600 zł na każde dziecko i świadczenia wychowawcze. Pani Marta partycypuje w kosztach utrzymania mieszkania w wysokości ¾ wszystkich opłat. Mama, która jest emerytką, prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe. Pani Marty nie stać na wynajęcie mieszkania na wolnym rynku, nie ma też z czego odłożyć na zakup ewentualnego mieszkania, a ze względu na poziom swoich dochodów nie ma też zdolności kredytowej. Nie posiada żadnego majątku. Mieszkanie w jednym pokoju z dziećmi stanowi duży problem. Dzieci pani Marty są nastolatkami. Sporów, wynikających z różnicy trzech pokoleń jest bardzo dużo – przykładowo babci trudno zrozumieć zachowanie nastolatków, które często mają własne zdanie, inne niż babcia. Pani Marta słyszała o pomocy mieszkaniowej od miasta dla osób w trudnej sytuacji. Na początku lipca b.r. zgłosiła się do doradcy obywatelskiego z zapytaniem czy mogłaby starać się o lokal z zasobów  miasta stołecznego Warszawy.

Doradca obywatelski poinformował panią Martę, iż osoby o stosunkowo niskich dochodach, których nie stać na wynajem bądź kupno własnego mieszkania mogą starać się o pomoc mieszkaniową udzielaną przez gminę. W Polsce zasady przyznawania takiej pomocy nie są jednolite. Każda gmina samodzielnie reguluje w przepisach prawa miejscowego kryteria, jakie jej mieszkańcy muszą spełniać, aby ubiegać się o mieszkanie (na czas nieoznaczony tzw. komunalne lub na czas oznaczony – o najmie socjalnym). 

Pani Marta mieszka z dwójką dzieci w Warszawie, zatem omawiamy kryteria, jakie trzeba obecnie spełnić,  aby uzyskać pomoc mieszkaniową od m.st. Warszawy.

Warunki uzyskania pomocy mieszkaniowej w Warszawie są określone w Uchwale Nr XIII/669/2019 Rady Miasta z dnia 5 grudnia 2019 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta stołecznego Warszawy. Część z tych warunków uległa zmianie z dniem 1 lipca 2021.

Kryterium dochodowe

Udzielenie pomocy mieszkaniowej przez m.st Warszawę jest uzależnione przede wszystkim od wysokości dochodu gospodarstwa domowego. 

Z dniem 1 lipca 2021 roku zmienił się dotychczasowy sposób obliczania tego kryterium.

Ważne! Sposób obliczania górnej granicy dochodu, uprawniającego do uzyskania pomocy mieszkaniowej  jest skomplikowany i uzależniony zarówno od:

–  liczby osób w gospodarstwie domowym, 

– iloczynu wysokości ostatnio ogłoszonego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto w gospodarce narodowej w województwie mazowiecki, 

– współczynnika 1,2 

oraz odpowiedniej wartości procentowej wskazanej dla indywidualnej sytuacji osoby ubiegającej się o mieszkanie. 

Dlatego warto rozważyć kontakt z doradcą obywatelskim, aby wspólnie przeanalizować sytuację materialną rodziny i ustalić czy uzyskany dochód nie przekracza kryterium dochodowego uprawniającego do uzyskania pomocy mieszkaniowej.

Doradca obywatelski poinformował panią Martę, iż zgodnie z obowiązującymi przepisami dla trzyosobowego  gospodarstwa domowego, wysokość łącznego dochodu nie może przekroczyć: 

 –  dla lokalu o najmie socjalnym – kwoty  2.791,83 zł , co stanowi iloczyn 145% wysokości ostatnio ogłoszonego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto w gospodarce narodowej w województwie mazowieckim oraz współczynnika 1,2, jak i 27% wartości procentowej w przypadku obliczania dochodu uprawniającego do najmu socjalnego lokalu

– dla najmu lokalu na czas nieoznaczony tzw. komunalnego – kwoty 5.170,05 zł, co stanowi iloczyn 145% wysokości ostatnio ogłoszonego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto w gospodarce narodowej w województwie mazowieckim oraz współczynnika 1,2 jak i 50 % wartości procentowej w przypadku obliczania dochodu uprawniającego do oddania w najem lokalu na czas nieoznaczony.

Przy czym dochód, który jest brany pod uwagę, to dochód netto. Do dochodu nie wlicza się świadczenia wychowawczego tzw. 500+, ale zalicza się alimenty uzyskiwane na dzieci.

Wykonana przez doradcę obywatelskiego analiza łącznego dochodu Pani Marty wykazała, iż spełnia ona kryterium dochodowe dla najmu lokalu komunalnego. 

Kryterium metrażowe czyli zamieszkiwanie w trudnych warunkach

Od 1 lipca 2021 r. za trudne warunki zamieszkiwania uznaje się sytuację, w której osoby ubiegające się o pomoc mieszkaniową zamieszkują w lokalu, którego łączna powierzchnia pokoi w przeliczeniu na jedną osobę nie przekracza:

– 10 m2w przypadku zamieszkiwania 1 osoby, 

– 14 m2 w przypadku zamieszkiwania 2 osób,

– w przypadku zamieszkiwania więcej osób  – dodatkowe 6 m2 na każdą kolejną osobę.

Doradca obywatelski wspólnie z panią Martą przeanalizował jej obecne warunki mieszkaniowe. Z informacji uzyskanych od Pani Marty wynika, iż jej matka mieszka w pokoju o pow. 10 m2, a pani Marta z dziećmi zamieszkuje w pokoju o pow. 15 m2, zatem łączna powierzchnia mieszkalna w tym lokalu wynosi 25 m2.  Ponieważ kryterium metrażowe dla rodziny pani Marty to: 14 m 2+ 6 m 2+ 6 m2, razem 26 m 2 . Tym samym pani Marta spełnia również to kryterium.

Tytuł prawny do innej nieruchomości

Kolejnym warunkiem jest brak posiadania tytułu prawnego do innej nieruchomości w Warszawie lub powiecie graniczącym z m.st. Warszawą.

Doradca obywatelski, na podstawie rozmowy z panią Martą, ustalił, iż nie jest właścicielką lokalu, budynku mieszkalnego lub jego części, nie posiada też spółdzielczego prawa do lokalu oraz nie posiada tytułu prawnego do nieruchomości, której np. sprzedaż lub wynajem umożliwiłby  pani Marcie zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie. Zatem Pani Marta spełnia także ten warunek. 

Wniosek o pomoc mieszkaniową

Osoby ubiegające się o pomoc mieszkaniową zobowiązane są złożyć wniosek wraz z wymaganymi załącznikami (na formularzu) oraz dokumentami potwierdzającymi ich sytuację w Wydziale Obsługi Mieszkańców lub Wydziale Zasobów Lokalowych dla Dzielnicy. 

Pani Marta może złożyć wniosek o pomoc mieszkaniową w dzielnicy właściwej dla jej miejsca zamieszkania. Formularz wniosku wraz z załącznikami jest dostępny na stronie: https://warszawa19115.pl/-/najem-lokalu-mieszkalnego-z-zasobu-miasta. Można go też pobrać osobiście w Wydziale Obsługi Mieszkańców w każdej z warszawskich dzielnic. Wniosek jest zwolniony z opłat.

Instrukcję wypełniania wniosku krok po kroku znajdziesz tutaj: https://poradnictwoobywatelskie.com/2021/03/01/krok-po-kroku-jak-wypelnic-wniosek-o-pomoc-mieszkaniowa-w-warszawie/

Wniosek o pomoc mieszkaniową zostanie poddany wnikliwej analizie, między innymi:

  • jakie są faktyczne warunki mieszkaniowe (podczas wizytacji pracowników Wydziału Zasobów Lokalowych w miejscu zamieszkania wnioskodawcy);
  • czy wnioskodawca przestrzegał warunków określonych w umowie najmu oraz wywiązywał się z obowiązków najemcy;
  • czy zamieszkuje w obecnym mieszkaniu za zgodą właściciela;
  • czy posiada inne tytuły prawne do lokalu, które pozwoliłyby na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie;
  • czy w ciągu ostatnich 7 lat doprowadził do utraty posiadanej nieruchomości czy mieszkania;
  • jakie są warunki mieszkaniowe w poprzednich miejscach zamieszkania oraz warunki mieszkaniowe wstępnych (rodziców, dziadków), zstępnych (dzieci, wnuków), współmałżonka wnioskodawcy lub osoby pozostającej we wspólnym pożyciu i czy jest możliwość zamieszkania wnioskodawcy w tych lokalach.

Następnie, po uzyskaniu opinii Komisji Mieszkaniowe, Zarząd Dzielnicy rozstrzygnie w formie uchwały, czy wnioskodawca uzyska pomoc mieszkaniową. 

Jeżeli wnioskodawca, jego małżonek, osoba pozostająca faktycznie we wspólnym pożyciu lub inna osoba zgłoszona do wspólnego zamieszkiwania:

– jest właścicielem lub współwłaścicielem lokalu, lub budynku mieszkalnego i może z niego korzystać, a także 

– gdy posiada tytuł prawny do nieruchomości, której zbycie lub z której pożytki dają możliwość zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie, oraz  

– gdy z analizy wniosku i załączonych dokumentów oraz sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej ustalonej między innymi w miejscu zamieszkania wnioskodawcy wynika, że występuje rażąca dysproporcja pomiędzy niskimi dochodami wykazanymi przy składaniu wniosku o pomoc mieszkaniową, a faktycznym stanem majątkowym wnioskodawcy lub osób ubiegających się wraz z nim o pomoc mieszkaniową, a także 

– gdy faktyczne warunki mieszkaniowe wnioskodawcy lub osób ubiegających się z nim o pomoc mieszkaniową nie potwierdzają sytuacji wykazanej we wniosku, a w ocenie zarządu dzielnicy wnioskodawca ma możliwość zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych we własnym zakresie

Zarząd Dzielnicy odmówi udzielenia pomocy mieszkaniowej.

Podstawa prawna:

Uchwała Nr XXIII/669/2019 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 5 grudnia 2019 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta stołecznego Warszawy
Uchwała Nr  XLIX/1531/2021 RADY MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY z 10 czerwca 2021 r. zmieniająca uchwałę w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu miasta stołecznego Warszawy oraz uchwałę w sprawie Wieloletniego Programu Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem m.st. Warszawy na lata 2021-2025, w tym Programu Mieszkaniowego m.st. Warszawy
Ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r.   o finansowym wsparciu tworzenia lokali mieszkalnych na wynajem, mieszkań chronionych, noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych, ogrzewalni i tymczasowych pomieszczeń (Dz. U. z 2020 r. poz. 508 oraz z 2021 r. poz. 11 i 223)
Ustawę z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego 
Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2133 oraz z 2021 r. poz. 11)
 Ustawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa. (Dz.U. 2021 poz. 11).

Autorka: Agata Lewandowska

Dodatek mieszkaniowy. Zmiany od 1 lipca 2021 roku

21 czerwca 2021

Pani Zofia jest mężatką. Ma 12-letnią córkę. Wraz z rodziną mieszka w spółdzielczym mieszkaniu własnościowym o powierzchni 44,5 m2. Pani Zofia dodatkowo jest właścicielką małego mieszkania o powierzchni 32 m2, w którym obecnie mieszka jej matka. Mama pani Zofii ma bardzo niską emeryturę, dlatego też to pani Zofia ponosi koszty utrzymania także tego drugiego mieszkania. Obydwoje z mężem  pracują ale obecnie zarabiają niewiele, ich dochody są na poziomie minimalnego wynagrodzenie za pracę. Rodzinie jest ciężko, tym bardziej, że  wszystko drożeje, inflacja wzrasta. W konsekwencji nastąpiło ogólne pogorszenie ich sytuacji finansowej. Pani Zofia zgłosiła się do doradcy obywatelskiego z zapytaniem czy mogłaby otrzymać, do obydwu mieszkań, wsparcie w opłatach w formie dodatku mieszkaniowego.  

Doradca poinformował panią Zofię, że warunkiem przyznania dodatku mieszkaniowego jest spełnienie ustawowo określonych kryteriów takich jak: posiadanie tytułu prawnego do lokalu, kryterium dochodowe oraz kryterium metrażowe. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami o dodatek mieszkaniowy mogą ubiegać się zarówno właściciele mieszkań jak i domów, a także najemcy lokali mieszkalnych, w tym także lokali komunalnych i osoby mające prawo do mieszkań spółdzielczych lokatorskich czy własnościowych. Dodatek mieszkaniowy mogą też uzyskać osoby, które utraciły tytuł prawny do mieszkania, pod warunkiem, że sąd podczas postępowania o eksmisję orzekł wobec nich, że mają prawo do lokalu socjalnego lub osoby, które mają uprawienie do lokalu zamiennego.

Od 1 lipca 2021 roku wchodzą w życie zmiany w ustawie o dodatku mieszkaniowym. W poniższym tekście obecne przepisy porównując z tymi, które będą obowiązywały od lipca b.r.

Sprawdźmy czy pani Zofia spełnia warunki i może uzyskać dodatek mieszkaniowy.

Tytuł prawny

Pani Zofia jest właścicielką mieszkania, w którym obecnie mieszka jej matka oraz posiada  tytuł prawny do lokalu zajmowanego z mężem. Według aktualnie obowiązujących przepisów pani Zofia może ubiegać się o dodatek tylko do mieszkania w którym zamieszkuje, więc obecnie nie uzyska wsparcia do mieszkania własnościowego, w którym mieszka jej mama. 

Natomiast od 1 lipca 2021 osoby posiadające więcej niż jeden tytuł prawny do lokalu będą mogły ubiegać się o wsparcie w formie dodatku do każdego z mieszkań.

Kryterium dochodowe

Obecnie tj. od 1 marca 2021 roku kryterium dochodowe, uprawniające do dodatku mieszkaniowego w gospodarstwie wieloosobowym wynosi 1 563,60 zł. Wskaźnik wyliczenia tego kryterium stanowi 125% kwoty najniższej emerytury ogłaszanej przez ZUS. 

Uwaga! Wskaźnik ten w przypadku gospodarstw jednoosobowych wynosi 175 %najniższej emerytury, czyli obecnie 2189,04 zł.

Pod uwagę brany jest dochód na jednego członka gospodarstwa domowego w okresie 3 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku. Za dochód z tytułu zatrudnienia  uważa się wszelkie przychody po odliczeniu kosztów ich uzyskania oraz po odliczeniu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, chyba że zostały już zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Przychodu nie pomniejsza się o podatek dochodowy oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Tym samym jest to kwota pomiędzy wynagrodzeniem brutto, a netto. Przy tak zdefiniowanym dochodzie dość trudno samodzielnie sprawdzić czy spełniamy to kryterium. 

Pani Zofia i jej mąż pracują na umowę o pracę z najniższym wynagrodzeniem, które od dnia 1 stycznia 2021 r. wynosi 2800 zł brutto (2061,67 zł netto). Dochód z tytułu zatrudnienia  pani Zofii i jej męża wynosi łącznie  5600 zł brutto  (4123,34 zł netto) miesięcznie. Otrzymaną kwotę należy podzielić przez liczbę  osób w gospodarstwie domowym pani Zofii czyli 3 – co da nam  1866,6 zł/osobę brutto (1.374,45 zł/osobę netto).  Niestety trudno w tym przypadku jednoznaczne stwierdzić czy rodzina pani Zofii spełnia kryterium dochodowe do otrzymania tego świadczenia. W takiej sytuacji gdy trudno jest samodzielnie ustalić czy spełniamy warunki do uzyskania dodatku mieszkaniowego warto złożyć wniosek, aby urząd samodzielnie zweryfikował nasze uprawnienia.

Jaka będzie sytuacja pani Zofii od 1 lipca 2021 roku?

  • zmienia się wskaźnik dla wyliczania wysokości dochodu – do wyliczeń będzie brane przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej (obecnie 5681,56 zł – kwota za I kw. 2021 r), a nie kwota najniższej emerytury ogłaszanej przez ZUS 
  • za dochód uważać  się będzie dochód zdefiniowany w ustawie o świadczeniach rodzinnych czyli kwota netto dodatkowo pomniejszona o wysokość alimentów uiszczanych na rzecz innych osób
  • dodatek mieszkaniowy otrzymają osoby, których dochód z ostatnich 3 miesięcy nie przekroczy  40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w gospodarstwach jednoosobowych tj. 2272,62 zł i 30% w gospodarstwach wieloosobowych czyli 1704, 46 zł na osobę w rodzinie.

Symulacja analizy dochodu rodziny Pani Zofii zrobiona przez doradcę poradnictwa obywatelskiego, wskazuje, iż rodzina Pani Zofii będzie  spełniała kryterium dochodowe po 1 lipca b.r. ponieważ ich dochód netto na osobę w rodzinie wynosi 1.374,45 zł, więc nie przekracza kwoty kryterium dochodowego tj. 1704, 46 zł.

Ważne Jeżeli dochód w przeliczeniu na członka gospodarstwa domowego jest wyższy od wyżej wskazanych ustawowo progów dochodowych, gmina może przyznać dodatek mieszkaniowy, tylko pomniejszony o kwotę nadwyżki.

Kryterium metrażowe

Kolejnym kryterium, które należy spełnić, jest kryterium powierzchniowe. Powierzchnia użytkowa zajmowanego lokalu mieszkalnego zwana „powierzchnią normatywną” nie może przekraczać norm wskazanych w ustawie o dodatku  mieszkaniowym:

1) 35 m2 – dla 1 osoby;

2) 40 m2 – dla 2 osób;

3) 45 m2 – dla 3 osób;

4) 55 m2 – dla 4 osób;

5) 65 m2 – dla 5 osób;

6) 70 m2 – dla 6 osób, a w razie zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym większej liczby osób dla każdej kolejnej osoby zwiększa się normatywną powierzchnię tego lokalu o 5 m2.

Ważne! Normatywną powierzchnię powiększa się o 15 m2 (niezależnie od liczby członków gospodarstwa domowego),  jeżeli dany lokal zamieszkuje  osoba z niepełnosprawnością, poruszająca się na wózku lub osoba z niepełnosprawnością, której niepełnosprawność wymaga zamieszkiwania w oddzielnym pokoju. O wymogu zamieszkiwania w oddzielnym pokoju orzekają powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności. 

Dla 3 osobowej rodziny pani Zofii,  powierzchnia normatywna, nie może przekroczyć 45 m 2 ,  a ponieważ zajmowane przez panią Zofię mieszkanie ma powierzchnię 44, 5 m2 , więc spełniają to kryterium.

 Kryterium metrażowe nie zmieni się od 1 lipca 2021 roku. 

Pani Zofia już wie, iż jej rodzina spełnia teraz i będzie spełniała kryterium metrażowe po 1 lipca b.r., tj. po wejściu w życie nowych przepisów.

Ważne! O dodatek mogą ubiegać się również osoby, które mają zadłużenie z tytułu niepłacenia czynszu, ważne jest aby, po uzyskaniu dodatku pozostała część opłat za mieszkanie była regulowana na bieżąco.

Następnie, doradca przedstawił pani Zofii kolejne, istotne zmiany w sprawie ubiegania się o dodatek mieszkaniowy, które będą obowiązywały od 1 lipca b.r. oraz poinformował gdzie pani Zofia może złożyć wniosek oraz w jaki sposób dodatek jest wypłacany.

Inne zmiany w ustawie o dodatku mieszkaniowym, które będą obowiązywały od 1 lipca 2021 roku

Dodatek mieszkaniowy nie będzie przysługiwać osobom przebywającym w instytucjach zapewniających nieodpłatnie pełne całodobowe utrzymanie, takich jak w:

  • domu pomocy społecznej,
  • młodzieżowym ośrodku wychowawczym,
  • schronisku dla nieletnich,
  • zakładzie poprawczym,
  • zakładzie karnym,
  • szkole, w tym w szkole wojskowej
  • do dochodu nie będą uwzględniane dochody osoby, która przebywa w ww. instytucjach (zapewniających nieodpłatnie pełne całodobowe utrzymanie) albo wyprowadziła się z lokalu mieszkalnego, albo zmarła przed dniem złożenia wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego
  • będzie nowy wzór wniosku o dodatek mieszkaniowy oraz deklaracji dołączonej do tego wniosku
  • na żądanie wnioskodawcy zarządca budynku albo inna osoba uprawniona do pobierania należności za lokal mieszkalny potwierdza podpisem prawdziwość informacji we wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego
  • niewyrażenie zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, będzie stanowić podstawę do odmowy przyznania dodatku mieszkaniowego
  • informację o wysokości przyznanego dodatku mieszkaniowego oraz  o okresie, na jaki został on przyznany, doręcza się zarządcy budynku albo innej osobie pobierającej należności za lokal mieszkalny między innymi właściciela lokalu mieszkalnego, wynajmującego albo posiadacza samoistnego.

Ważne! Dodatek mieszkaniowy nie zostanie przyznany, jeżeli jego kwota będzie  niższa niż 0,5% kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Gdzie złożyć wniosek o dodatek mieszkaniowy?

Wnioski o dodatek mieszkaniowy składa się w urzędzie gminy właściwym dla miejsca zamieszkania, w niektórych gminach – w ośrodku pomocy społecznej.

Do wniosku dołącza się deklarację o dochodach gospodarstwa domowego za okres 3 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku oraz dokumenty potwierdzające wysokość ponoszonych wydatków związanych z zajmowaniem lokalu mieszkalnego ( za miesiąc poprzedzający dzień złożenia wniosku).

Dodatek mieszkaniowy przyznaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji administracyjnej. Decyzja powinna być wydana w ciągu miesiąca od dnia złożenia wniosku. W tym czasie urząd może zadecydować o konieczności przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, w miejscu zamieszkania wnioskodawcy, aby sprawdzić, czy informacje podane we wniosku są zgodne z prawdą. 

Niewyrażenie zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, ale też występowanie rażących dysproporcji między deklarowanymi dochodami a faktycznym stanem majątkowym, stwierdzenie, iż faktyczna liczba wspólnie stale zamieszkujących i gospodarujących z wnioskodawcą jest mniejsza niż wykazana w deklaracji  skutkuje odmową przyznania dodatku mieszkaniowego.

Od decyzji w sprawie przyznania dodatku mieszkaniowego można się odwołać do samorządowego kolegium odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał tę decyzję. Jeśli odwołanie od decyzji dotyczy wysokości przyznanego dodatku to jego wniesienie nie powoduje wstrzymania wypłaty dodatku.

O dodatek występuje się raz na pół roku. Można go otrzymać dowolną ilość razy – tak długo jak spełnione są kryteria do jego uzyskania.

W jaki sposób wypłacany jest dodatek mieszkaniowy?

Dodatek mieszkaniowy wypłaca się zarządcy budynku albo innej osobie uprawnionej do pobierania należności za lokal mieszkalny, z góry, w terminie do 10. dnia każdego miesiąca.

Dodatek jest jedynie dopłatą do opłat za mieszkanie, pozostałą kwotę wnioskodawca jest zobowiązany uiszczać samodzielnie. Gdy wystąpią zaległości w bieżących opłatach za zajmowany lokal obejmujące 2 pełne miesiące, wówczas zarządca budynku albo inna osoba uprawniona do pobierania należności za lokal – zawiadomi o tym urząd wypłacający dodatek. W konsekwencji zostanie wydana decyzja o wstrzymaniu wypłaty dodatku.

Podstawa prawna
Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych
Ustawa o świadczeniach rodzinnych z 28 listopada 2003 roku
Ustawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych

Autor: Agata Lewandowska

Mediacja w sporze o zachowek

28 września 2020

Spadkodawca pozostawił mieszkanie młodszemu synowi, Panu Janowi, z którym mieszkał aż do śmierci. Starszego syna, Pana Tadeusza pominął w testamencie notarialnym. Relacje między braćmi zawsze były bardzo trudne, praktycznie nie utrzymywali ze sobą kontaktów. Pan Tadeusz nie interesował się stanem zdrowia ojca, nie pomagał bratu w opiece nad ojcem ani nie wspomagał finansowo żadnych wydatków związanych ze zdrowiem ojca, mimo, iż jest zamożnym człowiekiem. Po śmierci ojca między braćmi doszło do awantury. Pan Tadeusz uznał, iż został celowo pominięty w testamencie ojca i że to z pewnością brat namówił ojca aby wszystko zapisał jemu. Pan Tadeusz zażądał od brata pieniędzy. Wystąpił z roszczeniem o zapłatę zachowku w wysokości 100 000 złotych.

Pan Jan jest jedynym żywicielem czteroosobowej rodziny, żyją bardzo skromnie. Aby zaopiekować się teściem, żona Pana Jana dwa lata wcześniej wzięła bezpłatny urlop. Pan Jan bez sprzedaży oddziedziczonego mieszkania, nie ma możliwości jednorazowo spłacić brata, nie ma tak dużej sumy oszczędności. Sprzedaż mieszkania to pozbawienie rodziny Pana Jana dachu nad głową. Pan Jan nie może się na to zgodzić. Jest oburzony postawą brata. 

Pan Jan, po otrzymaniu pisemnego wezwania do zapłaty zachowku, podjął dwie próby kontaktu z bratem. Chciał rozmawiać o spornej sprawie. Jednakże nierozwiązane konflikty z przeszłości oraz zbyt dużo złych emocji, stanowiły bardzo dużą barierę komunikacyjną. Brat wszelką próbę porozumienia kwitował krótko: „albo płacisz, albo idziemy do sądu, mam prawnika, który mi załatwi sprawę.”

Nie widząc możliwości wyjścia z tak trudnej sytuacji, Pan Jan spróbował innej możliwości,  zdecydował się na mediację.

Spotkanie informacyjne

Pan Jan skontaktował się z mediatorką i umówił na indywidualne spotkanie informacyjne, podczas którego dowiedział się m.in. czym jest mediacja, jakie są zasady mediacji, w jakich sprawach może być prowadzona oraz jakie są etapy procesu postepowania mediacyjnego. Pan Jan był mile zaskoczony i ucieszył się bardzo, kiedy okazało się, iż nie tylko sprawa nadaje się do mediacji ale także jej przeprowadzenie jest bezpłatne. Dla Pana Jana miało to bardzo duże znaczenie, nie miał pieniędzy na pokrycie dodatkowych wydatków.

Wniosek o przeprowadzenie nieodpłatnej mediacji 

Pan Jan złożył wniosek o przeprowadzenie nieodpłatnej mediacji zawierający m.in. dane kontaktowe stron mediacji, krótki opis przedmiotu sporu i stanu faktycznego. 

Zaproszenie na mediację

Pan Jan poprosił mediatorkę aby wysłała bratu zaproszenie na posiedzenie mediacyjne wraz z propozycją miejsca i czasu spotkania. Pan Tadeusz, po otrzymaniu zaproszenia na spotkanie mediacyjne zadzwonił do mediatorki stwierdzając, że nie wie po co brat chce mediować, dla niego sprawa jest prosta. Brat ma wypłacić pieniądze Panu Tadeuszowi i na tym koniec. Jeśli brat nie zapłaci mu 100 tysięcy złotych, Pan Tadeusz złoży pozew do sądu, ma dobrego prawnika. Mediatorka, po wysłuchaniu Pana Tadeusza, zaproponowała mu spotkanie indywidualne, po którym Pan Tadeusz mógłby rozważyć czy przystąpić do mediacji z bratem czy pójść do sądu. Po chwili zastanowienia, Pan Tadeusz zgodził się na spotkanie. Stwierdził, że skoro nic go to nie kosztuje, to czemu nie.

Posiedzenie mediacyjne

W miejscu i czasie zaakceptowanym przez braci (obie strony sporu) odbyło się pierwsze posiedzenie nieodpłatnej mediacji.  

Umowa mediacyjna

Na początku posiedzenia mediacyjnego mediatorka podziękowała stronom sporu za przybycie i przedstawiła reguły oraz zasady procesu nieodpłatnej mediacji. Zwróciła szczególną uwagę na jej dobrowolność – możliwość odstąpienia stron od mediacji w każdym momencie jej trwania, poufność – wszystko, co jest poruszane na spotkaniu informacyjnym i posiedzeniu mediacyjnym zostaje pomiędzy mediatorką a stronami. Mediatorka nie ujawnia tego, co usłyszała, osobom prywatnym ani instytucjom. Ponadto wskazała, iż podpisanie umowy mediacyjnej, którą przygotowała i przekazała stronom, stanowi jednocześnie potrzebną zgodę obu stron na przeprowadzenie nieodpłatnej mediacji. Po jej podpisaniu strony miały możliwość przedstawienia swoich stanowisk, poznania wzajemnych potrzeb i oczekiwań. Była wspólna diagnoza przyczyn sporu i istoty sporu o zapłatę zachowku. Nie zabrakło silnych emocji, wzajemnych oskarżeń… krótkich przerw, wyjść na zewnątrz aby trochę ochłonąć, wyciszyć się.  Podczas dwóch półtoragodzinnych posiedzeń mediacyjnych, mediatorka współpracowała ze stronami sporu, próbowała łagodzić pojawiające się, nieprzyjemne emocje oraz wspierała strony w znalezieniu optymalnego rozwiązania, które byłoby do zaakceptowania przez obydwu braci.

Ugoda 

No i udało się. Bracia podpisali ugodę, w której znalazły się wspólne ustalenia stron. Pan Jan, zamiast 100 tysięcy złotych zapłaci bratu 60 tysięcy złotych tytułem zachowku a płatność została rozłożona na raty według sporządzonego harmonogramu spłaty zachowku – określono raty i ich terminy. Co bardzo ważne, zostały wspólnie ustalone konsekwencje niewywiązania się z postanowień zawartej ugody przez którąkolwiek ze stron. 

Mediatorka poinformowała, że ugoda zawarta przez braci przed mediatorką, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc prawną ugody zawartej przed sądem. O zatwierdzenie tej ugody przez sąd może wystąpić zarówno Pan Jan, jak i Pan Tadeusz. Może też zrobić to mediatorka na wniosek któregokolwiek z braci. Dodała, iż zatwierdzona przez sąd ugoda, po nadaniu jej klauzuli wykonalności, jest tytułem wykonawczym.

Protokół 

Na zakończenie mediatorka sporządziła protokół z przeprowadzonej nieodpłatnej mediacji, zawierający informacje o osobach, biorących udział w mediacji, informacje dotyczące miejsca oraz liczby spotkań mediacyjnych. Mediator nie zamieszcza informacji o przebiegu nieodpłatnej mediacji. 

Na pożegnanie bracia podali sobie ręce. Pan Tadeusz zrozumiał, jakie korzyści odniósł dzięki temu, że dał się przekonać do mediacji: 

KryteriumNIEODPŁATNA MEDIACJA
Wezwanie do zapłaty zachowku 		SĄD 
Pozew o zapłatę
zachowku
Koszt wartości przedmiotu sporu: 100 000 PLNBRAK KOSZTÓWKoszty procesu:   10 417 PLN
Przy założeniu, iż:
5 000  PLN  –  wpis sądowy*
5 400  PLN  –  koszty zastępstwa procesowego sporu**     
17  PLN   –  opłata skarbowa
brak lub odmowa zwolnienia z kosztów sądowych***
Rezultat WYGRANY – WYGRANY
Sukces obydwu Stron

BRAK KOSZTÓW		WYGRANY – PRZEGRANY
Wygrana jednej Strony to przegrana drugiej
Wygrana Strona:    zwrot kosztów procesu
Przegrana Strona:  koszty procesu:  10 417 PLN 
Wysokość zachowku Strony mogą same ustalić wysokość należnego zachowku.Sędzia (Sąd) ocenia, czy zachowek się należy i w jakiej wysokości.  Należy udowodniać, iż zachowek się należy.
Czas postępowaniaJedno bądź kilka spotkań w zależności od potrzeb Stron.Długi proces– kilka miesięcy lub dłużej  a nawet kilka lat gdy strony sporu zasypią sąd wnioskami dowodowym.
Postawa Stron sporuWspólne poszukiwanie rozwiązańKonfrontacja stanowisk
Sposób zakończenia sporuPodpisana Ugoda   –wysokość zachowku i warunki spłaty ustalone wspólnie i  zaakceptowane przez Strony.Niepewny Wyrok Sądu – oddalenie powództwa lub zasądzenie kwoty zachowku (nie zawsze żądanej).
Osoba trzecia w sporze Neutralny mediator (wybierany przez Strony)Władza sędziego wskazanego przez Sąd
Miejsce W przyjaznym miejscu i poufnieW sądzie i publicznie
Kierunek działańNa przyszłość – jaka będzie dalsza współpracaPrzeszłość – jak było
Rola pełnomocnika (np. prawnika)Doradztwo w kwestiach prawnych w celu zawarcia ugodyWalka o korzystny wyrok dla Strony
Komunikacja StronIntensywna Brak
Stanowisko/potrzeby StronMożliwość poznania stanowiska/potrzeb drugiej Strony i ich uszanowanie.Brak takiej możliwości 
Satysfakcja StronDuża Bardzo niska
Stres Zmniejszony do minimumKontynuacja stresu
KonfliktZatrzymanie /złagodzenieNadal trwa a nawet może się zwiększyć
Relacje między StronamiPoprawa jakości komunikacji między Stronami pozwalająca na zachowanie pozytywnych relacji między StronamiBrak możliwości pozwalających na zachowanie pozytywnych relacji między Stronami 
Niechęć /wrogość Zmniejszenie niechęci/wrogości Stron wobec siebieMoże być większa po przegranej
Odpowiedzialności StronWzięcie odpowiedzialności
za własny problem 		Bierne oczekiwanie na rozstrzygnięcie przez Sąd
   * 5% wartości przedmiotu sporu  
  ** koszty zastępstwa procesowego przy wartości przedmiotu sporu powyżej  50 000 PLN do 200 000 PLN (Pan Tadeusz ma i chce  skorzystać z pełnomocnika/prawnika)  
*** Pan Tadeusz ma bardzo dobra sytuację finansową – złożony wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych z pewnością zostałyby  przez sąd oddalony – o czym Pan Tadeusz wie

Autor: Agata Lewandowska

Niespodziewane pieniądze z dodatku solidarnościowego

6 lipca 2020

W styczniu 2020 roku, Pan Jan (lat 28) podpisał umowę o pracę na czas nieokreślony z wynagrodzeniem za pracę wyższym od obowiązującej w 2020 roku płacy minimalnej.  Niestety, na początku czerwca tego roku Pan Jan otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę z powodu problemów ekonomicznych pracodawcy. Ponadto Pan Jan  nie jest objęty ochroną tarczy antykryzysowej i dwutygodniowy okres wypowiedzenia upłynął w przedostatnią sobotę czerwca b.r. W 2019 roku Pan Jan przepracował łącznie 5 miesięcy na tzw. umowach „śmieciowych”, od których były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy od dochodów w wysokości obowiązującego minimalnego wynagrodzenia za pracę. 

Otrzymane wypowiedzenie umowy o pracę jest prawidłowe, zgodne z przepisami kodeksu pracy – została podana przyczyna rozwiązania umowy o pracę – utrata płynności finansowej firmy, która zdaniem Pana Jana jest prawdziwa oraz zawiera informację o możliwości odwołania się do sądu pracy. Pan Jan wie, iż nie ma podstaw do odwołania się do sądu. Martwi się natomiast, iż może szybko nie znaleźć nowej pracy. Chciałby wiedzieć czy otrzyma zasiłek dla bezrobotnych z Urzędu Pracy?

Pan Jan został poinformowany, że zgodnie z przepisami aby otrzymać zasiłek dla bezrobotnych, czyli kuroniówkę, należy spełnić kilka warunków, m.in. zarejestrować się w Urzędzie Pracy, mieć co najmniej roczny staż pracy czyli wykazać, iż przepracowało się minimum 365 dni w ciągu 18 miesięcy poprzedzających rejestrację w Urzędzie Pracy. 

Niestety z podanych przez Pana Jana informacji wynika, iż w ciągu 18 miesięcy przed zarejestrowaniem się w UP z końcem czerwca b.r., będzie miał przepracowane 10 miesięcy. 

To nie jest dobra wiadomość dla Pana Jana, gdyż niespełnienie wymogu minimum rocznego stażu pracy stanowi podstawę odmowy prawa do zasiłku dla bezrobotnych przez Urząd Pracy. 

Oczywiście nie ma przeszkód aby Pan Jan zarejestrował się w Urzędzie Pracy i mógł skorzystać z  ofert pracy oraz innych narzędzi aktywizujących a także z ubezpieczenia zdrowotnego.

Dobra wiadomość dla Pana Jana jest taka, że..  

Od dnia 21 czerwca 2020 roku  wprowadzony został dodatek solidarnościowy – nowe świadczenie pieniężne dla  osób, które po 15 marca 2020 roku, w następstwie COVID-19, straciły pracę lub ich umowa wygasła.

Pan Jan składając wniosek w lipcu 2020 roku  (a nawet z końcem czerwca)  spełnia warunki jego uzyskania, a mianowicie:

  • podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę przez okres co najmniej 60 dni w 2020 roku;
  • został bez pracy po 15 marca 2020 roku (umowa o pracę rozwiązana za wypowiedzeniem);
  • nie ma innego tytułu do ubezpieczenia;
  • legalnie przebywa w Polsce;
  • złożył wniosek przed 31 sierpnia 2020 roku.

i otrzyma dodatek solidarnościowy za dwa miesiące (lipiec i sierpień)  w wysokości 1400 zł za każdy miesiąc kalendarzowy. 

Ważne dla Pana Jana jest także to, że…

Nie otrzyma on dodatku solidarnościowego za czerwiec 2020 roku, gdyż w tym okresie podlegał ubezpieczeniu z tytułu umowy o pracę.

Sam fakt zarejestrowania się w Urzędzie Pracy nie stanowi przeszkody w otrzymaniu tego wsparcia.

Czy wiesz, że…

Ustawa o dodatku solidarnościowym przewiduje, iż jest to świadczenie:

  • przyznawane osobom, z którymi po 15 marca 2020 roku, w następstwie COVID-19, pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem lub umowa o pracę na czas określony wygasła po 15 marca 2020 roku; 
  • przyznawane od dnia 1 czerwca do dnia  31 sierpnia 2020 roku (maksymalnie na trzy miesiące), przy czym nie wcześniej niż za miesiąc kalendarzowy, w którym został złożony wniosek o ustalenie prawa do dodatku solidarnościowego;
  • w wysokości 1400 zł za miesiąc kalendarzowy; 
  • wypłacane byłym pracownikom, którzy podlegali  ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy przez co najmniej 60 dni w 2020 roku;
  • dla osób, które nie są uprawnione do zasiłku dla bezrobotnych, np. nie spełniają kryterium przepracowania 365 dni w ciągu 18 miesięcy poprzedzających rejestrację w urzędzie pracy;
  • podlegające  ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu – składki te naliczane od kwoty tego dodatku w całości opłacane są z budżetu państwa za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych;
  • nie podlegające obowiązkowi płacenia podatku dochodowego od osób fizycznych;
  • wolne od potrąceń i egzekucji komorniczych.

Ważne dla Wnioskodawcy …

  • dodatek solidarnościowy nie jest przyznawany automatycznie – należy złożyć wniosek wyłącznie online, korzystając z profilu utworzonego za pośrednictwem ZUS-u- na formularzu EDS, do dnia 31 sierpnia 2020 roku;
  • wnioski złożone po dniu 31 sierpnia 2020 roku nie zostaną rozpatrzone; 
  • wymagane jest także złożenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych danych, oświadczenia o spełnieniu warunków określonych w ustawie;
  • informacja o przyznaniu dodatku solidarnościowego jest udostępniana na profilu informacyjnym osoby uprawnionej; 
  • wypłata dodatku solidarnościowego nastąpi w terminie nie dłuższym niż 7 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do jego przyznania;
  • odmowa przyznania dodatku solidarnościowego nastąpi w drodze decyzji, od której przysługiwać będzie prawo odwołania do właściwego sądu.

Ważne dla Wnioskodawcy z zasiłkiem dla bezrobotnych …

  • jeżeli wnioskodawca otrzymał wypłatę zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium z urzędu pracy, powinien podać ich wysokość w oświadczeniu;
  • okres pobierania dodatku solidarnościowego nie jest wliczany do okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych oraz stypendium, o których mowa w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
  • urząd pracy zawiesi dotychczas wypłacany zasiłek dla bezrobotnych lub stypendium wypłacane na szkolenia oraz podnoszenie kwalifikacji;
  • w sytuacji  wypłaty zasiłku dla bezrobotnych w miesiącu, od którego przysługuje dodatek solidarnościowy, świadczenie zostanie pomniejszone o wypłacony już zasiłek;
  • cudzoziemiec pobierający zasiłek dla bezrobotnych będzie otrzymywał dodatek solidarnościowy w wysokości różnicy między tym dodatkiem a zasiłkiem.

Gdzie otrzymasz pomoc?   

W dni robocze (pn.- pt.) w godzinach 7:00 – 18:00 w Centrum Obsługi Telefonicznej ZUS pod numerem telefonu: 22 560 16 00 

Za pośrednictwem poczty elektronicznej – pod adresem: cot@zus.pl 

Podstawa prawna wg stanu na dzień 6 lipca 2020 roku:
Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 roku o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 [Dz.U. 2020 poz. 1068] 
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy [ Dz. U. 2004 Nr 99 poz. 1001 z późn.zm.]
   

Autor: Agata Lewandowska

Epidemia a zwolnienie z pracy

1 czerwca 2020

Pani Zofia, lat 45, pracowała ponad trzy lata w firmie usługowo – handlowej, na podstawie  umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony. Na początku kwietnia b.r. otrzymała wypowiedzenie  umowy o pracę z zachowaniem 1-miesięcznego terminu wypowiedzenia wraz ze zwolnieniem ze świadczenia pracy do końca maja b.r. Jako przyczynę wypowiedzenia pracodawca wskazał redukcję etatów, wynikającą z ograniczenia działalności pracodawcy, w związku z wprowadzonym “stanem zagrożenia epidemicznego SARS-COV-2” a także niespełnianie oczekiwań pracodawcy powodujące utratę zaufania. W piśmie pracodawcy nie zostało zamieszczone pouczenie o przysługującym Pani Zofii prawie odwołania się od tego wypowiedzenia.

Pani Zofia nie zgadza się z podanymi w uzasadnieniu przyczynami zwolnienia. Uważa, iż przez cały okres pracy w firmie nie było wobec niej żadnych zastrzeżeń. Co więcej, regularnie otrzymywała dodatkowe premie. Ponadto, z wiedzy, jaką posiada Pani Zofia, jest jedyną zwalnianą osobą, a firma, jak dotąd, nie wystąpiła o pomoc z tarczy antykryzysowej. 

Czy powołując się, zdaniem Pani Zofii, na nieprawdziwe przyczyny zwolnienia z pracy, pracodawca miał prawo wypowiedzieć umowę o pracę?

Odnosząc się do tak postawionego pytania Pani Zofii, odpowiedź brzmi – TAK.

Warto podkreślić, że sytuacja związana z epidemią koronawirusa, nie wpłynęła na zmiany w Kodeksie Pracy.

Przepisy ustawy o Tarczy Antykryzysowej nie zmieniają obowiązujących zasad w zakresie zatrudniania i zwalniania pracowników. Pracodawca może rozwiązać zawartą z pracownikiem umowę o pracę za wypowiedzeniem.  Zasada ochrony trwałości stosunku pracy obowiązuje  w zakresie umów na czas nieokreślony. Wypowiedzenie nie jest takie łatwe, bowiem wiąże się z koniecznością spełnienia kilku warunków.

Rozwiązując umowę o pracę za wypowiedzeniem, zawartą na czas nieokreślony, pracodawca zobowiązany jest:

  • złożyć swoje oświadczenie na piśmie
  • uzasadnić swoje oświadczenie  (wskazać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie)  
  • dodać pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy

Istotnym dla Pani Zofii jest fakt, iż pracodawca powinien podać prawdziwy powód lub powody tego trybu rozwiązania umowy o pracę – samo pojawienie się koronawirusa nie jest podstawą do wypowiedzenia umowy o pracę. Przyczyną wypowiedzenia mogą być natomiast jego skutki ekonomiczne, wymuszające na pracodawcy redukcję etatów. 

Pani Zofia podaje, iż dotychczas firma nie skorzystała z pomocy dofinansowania z tarczy antykryzysowej – można zatem przypuszczać, iż zwolnienie tylko jednej osoby nie jest spowodowane znacznym zmniejszeniem płynności finansowej firmy i  może nie być oparte na prawdziwej przyczynie. 

Ponadto wypowiedzenie powinno być sformułowane w sposób jasny, zrozumiały i konkretny, co oznacza, że powód wypowiedzenia powinien być określony w taki sposób, aby Pani Zofia była w pełni świadoma, dlaczego pracodawca zdecydował się rozwiązać umowę. Natomiast druga przyczyna wypowiedzenia „niespełnianie oczekiwań pracodawcy powodujące utratę zaufania”, to sformułowanie bardzo ogólne, nie odnoszące się do faktów, bez podania żadnych konkretnych przykładów.  

Tak podane przez pracodawcę przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę wydają się być  merytorycznie nieuzasadnione i mogą dawać Pani Zofii podstawę uznania tego wypowiedzenia za wadliwe.

WAŻNE

Istnieją dwie sytuacje, w których wypowiedzenie umowy o pracę może być wadliwe:

1) wypowiedzenie zawierające powody merytorycznie nieuzasadnione   (przykład Pani Zofii)

2) wypowiedzenie naruszające przepisy regulujące rozwiązanie umowy   

Wypowiedzenie naruszające przepisy regulujące rozwiązanie to przede wszystkim brak podania przyczyny, brak wymaganej formy pisemnej, brak zachowania okresu wypowiedzenia, naruszenie trybu konsultacji (jeśli wymagana jest konsultacja związkowa). 

Istnieje jeszcze jeden istotny wymóg, który ustawodawca nakłada na pracodawcę w razie wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony, a mianowicie pouczenie o przysługującym pracownikowi  prawie odwołania do sądu pracy, a tego wymogu pracodawca Pani Zofii również nie spełnił!

Podane przez Panią Zofię  okoliczności wskazują, iż mogło dojść do naruszenie przepisów Kodeksu Pracy odnośnie rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem przez pracodawcę. 

W takiej sytuacji wskazane byłoby odwołanie do sądu pracy.

PAMIĘTAJ 

  • Nawet wadliwe wypowiedzenie umowy o pracę będzie skuteczne, jeśli pracownik nie odwoła się  do sądu pracy.
  • Na odwołanie do sądu mamy 21 dni od doręczenia wypowiedzenia umowy o pracę (np. listem poleconym czy oświadczenia woli złożonego w postaci elektronicznej i opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym).
  • W okresie epidemii koronawirusa należy takie odwołanie wysłać  pocztą.
  • Brak odwołania pozbawia zwalnianą osobę  prawa do uznania wypowiedzenia za bezskuteczne, przywrócenia do pracy (dotyczy tylko umowy o pracę na czas nieokreślony) czy odszkodowania.
  • w sprawach pracowniczych o wartości nieprzekraczającej 50 tys. zł nie wnosi się opłat sądowych (podobnie jak w przypadku wnoszonych od nich apelacjach czy zażaleniach). 

Dodatkowo, Pani Zofia, z uwagi na fakt, iż pracodawca przy rozwiązywaniu umowy o pracę nie pouczył  pracownika o możliwości odwołania się do sądu, będzie miała prawo do przywrócenia terminu na wniesienie odwołania, co w praktyce może oznaczać jakiś, bliżej nieokreślony czas, gdyż termin do złożenia wniosku o przywrócenie uchybionego terminu liczony byłby od dnia uzyskania przez Panią Zofię, informacji na temat możliwości wystąpienia na drogę sądową ze stosownymi roszczeniami.

Jeżeli przytoczone przez Panią Zofię zastrzeżenia okażą się zasadne (a kontrargumenty pracodawcy nie zostaną udowodnione) i wskazana w wypowiedzeniu przyczyna okaże się nieprawdziwa, sąd pracy może orzec o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa ulegnie już rozwiązaniu – o przywróceniu Pani Zofii do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od dwóch tygodni do trzech miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku Pani Zofii takie odszkodowanie byłoby co najmniej równe jednomiesięcznemu wynagrodzeniu.  

Ponadto, pracodawca, chcący wypowiedzieć umowę o pracę, jest związany jeszcze innymi ograniczeniami i powinien wziąć pod uwagę, m.in. to czy pracownik:

  • przebywa na urlopie lub z innych usprawiedliwionych przyczyn nie ma go w pracy
  • nie podlega ochronie emerytalnej lub ochronie związkowej

Powinien także wziąć pod uwagę sytuacje, gdzie przepisy ograniczają możliwość wypowiedzenia umowy kobietom w ciąży i na urlopie macierzyńskim.

Firma Pani Zosi nie ma wsparcia finansowego z Tarczy Antykryzysowej jednak ….. 

WARTO WIEDZIEĆ 

W przypadku objęcia danego pracownika przestojem ekonomicznym lub obniżeniem wymiaru czasu pracy (art. 15g specustawy) pracodawcy nie wolno wypowiedzieć umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika. 

Zakaz ten obowiązuje przez okres dofinansowania. W tym czasie pracodawca nie może wręczyć pracownikowi wypowiedzenia umowy z powodu np. likwidacji stanowiska pracy lub zmniejszenia liczby etatów.  Jeśli to zrobi, naruszy przepisy o wypowiadaniu umów o pracę.

Podstawa prawna:

Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2019 r., poz. 1040) oraz art. 15g specustawy antycovidowej (Dz.U. z 2020 r., poz. 374 zm.)

Autor:  Agata Lewandowska