Jak pomóc dziecku uzależnionemu od narkotyków?

Pani Joanna sama wychowuje dwoje dzieci – 16 letniego Marcina i 7 letnia Alę. Dotychczas nie miała kłopotów z dziećmi. Jednak sytuacja zmieniła się od czasu zmiany szkoły syna. Syn poszedł do liceum, znalazł się w nowym środowisku i zaczął przebywać w nowym towarzystwie. Pani Joanna przestała mieć z nim kontakt, stał się zamknięty, na pytania co się dzieje, odpowiadał opryskliwie. Każda rozmowa kończyła się kłótnią. Tłumaczyła sobie, że to dojrzewanie, nowa szkoła, nowe wymagania, jakoś się dotrze. Ale było coraz gorzej. Próbowała rozmawiać z nauczycielami, którzy też mieli uwagi do zachowania syna ale głównie z powodu częstych nieobecności w szkole bądź nieprzygotowania do lekcji. Niepokój jej wzmógł się, kiedy syn zaczął znikać wieczorami i wracać późno a rano trudno było go dobudzić. Próbowała pytać syna, co się dzieje, prosiła aby z nią porozmawiał ale na próżno. Syn reagował albo agresją albo wychodził z domu. Zaczęła podejrzewać, że syn może być pod wpływem narkotyków lub innych środków psychoaktywnych. Nie chciała nikomu w swoim otoczeniu mówić o tych problemach, nie wiedziała gdzie mogłaby uzyskać pomoc. Zwróciła się do doradcy obywatelskiego z pytaniem, co ma zrobić w tej sytuacji. 

Doradca wysłuchał pani Joanny i przedstawił jej możliwości uzyskania pomocy.

Przede wszystkim doradca  zapewnił panią Joannę, że najważniejsze jest, żeby nie zostawiała syna z jego problemami ale szukała pomocy. Jeżeli podejrzewa syna o używanie substancji psychoaktywnych warto o swoich podejrzeniach porozmawiać ze specjalistami od leczenia uzależnień.

Taką pomoc może otrzymać bezpłatnie w kilku miejscach. Są to Punkty Informacyjno-konsultacyjne, które działają w każdej dzielnicy w stolicy. Wystarczy umówić się na spotkanie z psychologiem czy terapeutą uzależnień i opowiedzieć o problemach. Ta rozmowa pozwoli na wstępną diagnozę problemu i ustalenie adekwatnego planu pomocy rodzinie.

Drugim ważnym miejscem wsparcia w problemie uzależnienia od środków odurzających są poradnie profilaktyki, leczenia i terapii uzależnień, działające w ramach kontraktu z NFZ, które udzielają bezpłatnie konsultacji, porad oraz prowadzą terapie indywidualne oraz grupowe dla rodzin i osób uzależnionych. Niestety często do tych poradni są dość długie terminy zapisów. Jedną z takich placówek jest poradnia profilaktyki, leczenia i terapii uzależnień Stowarzyszenia MONAR przy ul. Hożej 57 w Warszawie.  Pani Joanna może z tej pomocy skorzystać najpierw sama aby dowiedzieć się co może zrobić w sytuacji, która ją niepokoi. Poradnie prowadzą programy wsparcia również dla członków rodzin, które mają problemy z uzależnieniem w rodzinie. W poradni rodzice mogą uzyskać poradę oraz wsparcie psychologiczne zarówno dla siebie oraz dla swojego dziecka. Kiedy pani Joanna uzyska pomoc od terapeuty będzie mogła skuteczniej rozmawiać z synem o jego problemach i o możliwości skorzystania z pomocy specjalistów.

Ponadto w Warszawie pomoc rodzicom oraz  dzieciom i młodzieży uczącej się w szczególności w zakresie poprawy funkcjonowania psychicznego oferują bezpłatnie również poradnie psychologiczno-pedagogiczne publiczne jak i prowadzone przez organizacje pozarządowe – link do pełnej oferty.

W każdej chwili pani Joanna może skontaktować się również z pracownikami Telefonu Zaufania 801 199 990, gdzie codziennie w godzinach 16-21 można uzyskać pełne informacje na temat problemów dotyczących narkomanii.

Gdzie można uzyskać pomoc?

W leczeniu i rehabilitacji osób uzależnionych nie obowiązuje rejonizacja. Oznacza to, że można skorzystać z dowolnej placówki na terenie Polski niezależnie od miejsca zamieszkania (zameldowania). Wykaz placówek pomocowych

Czy leczenie jest obowiązkowe?

Zgodnie z polskim prawem leczenie osób uzależnionych jest dobrowolne. Przepis ten nie dotyczy jednak osób ubezwłasnowolnionych, skierowanych na leczenie w drodze postępowania sądowego. Dzieci i młodzież do 18 roku życia, zgodnie z art. 30 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, mogą zostać skierowane przez sąd rodzinny, na wniosek przedstawiciela ustawowego, krewnych w linii prostej, rodzeństwa lub faktycznego opiekuna, na przymusowe leczenie i rehabilitację, okres ten jednak nie może być dłuższy niż 2 lata.

Jaki jest koszt leczenia dla osoby uzależnionej od narkotyków?

Leczenie osób uzależnionych w zakładach opieki zdrowotnej, realizujących świadczenia na podstawie kontraktów podpisanych z Narodowym Funduszem Zdrowia jest bezpłatne, zarówno dla osób posiadających ubezpieczenie, jak i nieubezpieczonych.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii

Autorka: Teresa Sierawska

Na co zwrócić uwagę gdy planujemy wynająć mieszkanie od prywatnego właściciela

Państwo Ewa i Mariusz są młodym małżeństwem po studiach. Dotychczas mieszkali w akademiku. Teraz, kiedy oboje są zatrudnieni na umowę o pracę, zamierzają wynająć niewielkie mieszkanie na wolnym rynku. Oglądali kilka mieszkań z ogłoszeń internetowych. Właściciele mieszkań proponowali różne kwoty czynszu i różne zapisy w umowach. Klienci chcąc podjąć decyzje o wynajmie, zwrócili się do doradcy obywatelskiego o poradę w tej sprawie.

Doradca przedstawił klientom podstawy prawne, które dotyczą najmu lokali od właścicieli prywatnych oraz zasady dotyczące zawierania umów najmu.

Głównym aktem prawnym dotyczącym najmu lokali jest Ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Ustawa w większości odnosi się do lokali z zasobu gminnego, ale też są w niej zawarte przepisy dotyczące najmu lokali od osób prywatnych. Obowiązujące formy umów najmu na rynku prywatnym to najem zwykły i najem okazjonalny. Najczęściej stosowaną formą najmu lokali jest najem w formie zwykłej umowy cywilno-prawnej. Najem okazjonalny jest rzadziej stosowany, ponieważ jest związany z większymi wymogami formalnymi jak np. obowiązek najemcy do złożenia oświadczenia notarialnego, że dobrowolnie podda się egzekucji po wygaśnięciu umowy lub jej rozwiązaniu, wskazanie adresu, pod którym będzie mieszkał w razie opuszczenia wynajmowanego lokalu oraz sporządzenia aktu notarialnego, regulującego tę umowę z powyższymi zapisami. Ponadto najemca musi wskazać adres. Niezależnie od tego, czy jest to zwykła umowa najmu czy najem okazjonalny, obie te umowy podlegają przepisom Kodeksu cywilnego. Umowa zawsze powinna mieć formę pisemną, w której zawiera się warunki najmu oraz prawa i obowiązki stron.

Kiedy już zapadnie decyzja o wynajmie konkretnego mieszkania, przed podpisaniem umowy warto omówić z wynajmującym wszystkie ważne kwestie a następnie zapisać je w umowie. Doradca obywatelski zwrócił uwagę klientom na kilka najważniejszych kwestii, które powinny zostać ujęte w umowie.

Po pierwsze, osoba, która wynajmuje mieszkanie powinna przedstawić dokumenty potwierdzające jej tożsamość oraz dokument potwierdzający prawo do dysponowania lokalem (akt notarialny, umowę najmu czy dzierżawy). Doradca podkreślił przy tym, że w przypadku, kiedy wynajmujący przedstawia do najmu mieszkanie komunalne, powinien mieć zgodę właściciela mieszkania czyli gminy.

Kolejną sprawą są podstawowe elementy umowy najmu mieszkania. Umowa powinna szczegółowo określać czas, na jaki zostaje zawarta, wysokość czynszu, sposób regulowania płatności oraz warunki rozwiązania umowy.

Ustalając z właścicielem wysokość czynszu, należy upewnić się, jakie są jego składowe czyli czy czynsz oznacza tylko kwotę najmu bez kosztu mediów (gaz, energia, woda, ogrzewanie) czy razem z mediami oraz w jaki sposób będą pobierane opłaty, czy z tzw. góry czy z dołu. Jeśli opłaty mają wpływać na konto właściciela, należy wpisać numer konta do umowy, a jeśli kwota czynszu ma być przekazywana „do ręki” – to w umowie powinien być opisany sposób potwierdzania przyjęcia wpłat.

Doradca zwrócił uwagę na możliwość podnoszenia czynszu przez wynajmującego. Podwyżka czynszu, zgodnie z ustawą o ochronie praw lokatorów, nie powinna być częstsza niż co 6 miesięcy. Doradca podkreślił również, że każda zmiana wysokości czynszu powinna nastąpić pisemnie w formie aneksu do umowy. Jak również poinformował klientów, że jako najemcy mogą nie zgodzić się na podwyżkę i wówczas w okresie 2 miesięcy od zmiany warunków umowy przez właściciela mogą wypowiedzieć umowę. Ważne, aby to zrobić w formie pisemnej, wtedy mają gwarancję, że do czasu opuszczenia lokalu nie będą ponosić wyższych kosztów. Ponadto, jeżeli najemca uzna, że podwyżka jest nieuzasadniona lub zbyt wysoka może wnieść sprawę do sądu na podstawie tejże ustawy o ochronie praw lokatorów.

Sposób zakończenia umowy i warunki jej wypowiedzenia powinny być określone w umowie. Wypowiedzenie umowy zawsze powinno nastąpić w formie pisemnej, a termin wypowiedzenia zależy od sposobu uiszczania płatności za czynsz i jest uregulowany przepisami Kodeksu cywilnego – od 1 miesiąca do 3 miesięcy, licząc na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc zakończenia umowy. Oczywiście za porozumieniem stron ten okres może być zmniejszony lub wydłużony.

W sytuacji, kiedy umowa jest zawarta na czas oznaczony, w umowie szczegółowo powinny być określone warunki wcześniejszego wypowiedzenia umowy. W umowie na czas nieoznaczony każda ze stron może bez określonego powodu wypowiedzieć umowę z 3 miesięcznym okresem wypowiedzenia.

Doradca poinformował klientów, że umowa najmu może zawierać obowiązek wpłaty kaucji za mieszkanie, pobieranej przed rozpoczęciem najmu. Kwota kaucji powinna być wpisana do umowy. Kaucja nie może być wyższa niż dwunastokrotność miesięcznego czynszu za wynajmowane mieszkanie i podlega zwrotowi nie później niż 1 miesiąc od daty zakończenia umowy. Kaucja jest częstym elementem przy umowach najmu od osób prywatnych. Ma to zagwarantować właścicielowi zwrot kosztów w przypadku ewentualnych szkód lub braku płatności. 

Omawiając warunki umowy najmu mieszkania, doradca zwrócił uwagę klientom, że mogą zdarzyć się okoliczności, które wymuszą rozwiązanie umowy w trybie natychmiastowym. W takiej sytuacji ważne jest nie tylko pisemne powiadomienie, ale także rzetelne podanie powodów tego wypowiedzenia. Zarówno dotyczy to wynajmującego jak i najemcy. Przy czym należy pamiętać, że w przypadku wynajmu lokalu mieszkalnego, wypowiedzenie ze skutkiem natychmiastowym oznacza miesięczny okres wypowiedzenia.

Na koniec doradca podkreślił, że warto pamiętać o zapisaniu w umowie, że przejęcie mieszkania następuje na podstawie protokołu zdawczo – odbiorczego, w którym zostanie opisany faktyczny stan lokalu, tak aby po zakończeniu umowy, zdając mieszkanie można było odwołać się do tego protokołu.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego

Autorka: Teresa Sierawska

Jak odzyskać dziecko z pieczy zastępczej?

Do Punktu Nieodpłatnych Porad Obywatelskich przyszła pani Monika. Była roztrzęsiona, płakała, że zabrano jej dzieci i umieszczono w rodzinie zastępczej u jej rodziców. Ona tęskni za nimi i jak mówi straciła cały sens swojego życia. Z dalszych słów pani Moniki doradczyni wywnioskowała, że klientka jest samotną matką, wychowuje dwoje dzieci: córeczkę w wieku 2 lat i synka w wieku 4 lat. Mieszka sama w mieszkaniu komunalnym, nie pracuje, bo dzieci są małe, utrzymuje się z zasiłków i alimentów. Ojciec dzieci jest za granicą, ma tam drugą rodzinę. Pani Monika stara się płacić czynsz, choć przyznała, że obecnie ma nieduże zadłużenie. Czasami zdarza się jej używać alkoholu, bo jak twierdzi „ma trudne, samotne życie”, a nikt nie pomaga jej w opiece nad dziećmi. Kilka tygodni temu, w czasie jednej z takich sytuacji, kiedy wypiła alkohol i zasnęła, dzieci pakaly, ktoś zadzwonił po policję i wtedy zostały  zabrane. Pani Monika najpierw kilka dni piła i płakała, potem była wściekła i chciała siłą zabrać dzieci do domu, ale kiedy się uspokoiła, postanowiła poprosić o pomoc doradcę obywatelskiego i dowiedzieć się, co zrobić, aby odzyskać dzieci.

Odebranie dzieci z ich rodzinnego domu jest nie tylko dramatycznym zdarzeniem dla dzieci, ale również dla ich matki. Jednak takie sytuacje nigdy nie zdarzają się bez poważnej przyczyny. Opisana przez panią Monikę sytuacja również należy do tych, w których bezpieczeństwo dzieci było zagrożone, kiedy ich matka spała w stanie upojenia alkoholowego. Tak małe dzieci, pozostawione bez opieki, były w niebezpieczeństwie. Szczęściem w tej sytuacji była wrażliwość sąsiadów, którzy zareagowali na ich płacz i dzięki temu można było zapobiec większej tragedii.

Doradczyni starała się przekazać pani Monice, że choć to zdarzenie było dla niej bardzo bolesne to dobrze, że chce tę sytuację rozwiązać. Podkreśliła, że rozumie trudności jej samotnego rodzicielstwa, ale szukanie pocieszenia w alkoholu nie pomoże jej w rozwiązaniu problemu. Przekazała pani Monice jakie są zasady organizowania opieki w rodzinach zastępczych oraz jakie uprawnienia ma ona jako rodzina biologiczna dzieci.

Przepisy prawne w tym zakresie określa Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 

Przede wszystkim odebranie dzieci z domu rodzinnego łączy się z ograniczeniem władzy rodzicielskiej i jest uprawnieniem sądu. Jeżeli dobro dziecka jest zagrożone, sąd opiekuńczy wydaje odpowiednie zarządzenia dotyczące umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub innej formie pieczy zastępczej. Pierwszeństwo w opiece nad dziećmi, które nie mogą z różnych przyczyn być pod opieką swoich rodziców biologicznych mogą otrzymać opiekunowie ustanowieni spośród krewnych lub innych osób bliskich.

Doradczyni z rozmowy z panią Moniką, dowiedziała się, że klientka ma przyznanego kuratora sądowego -, którego opinia będzie dla sądu wiążąca w sprawie ewentualnego powrotu dzieci do domu rodzinnego. Ustaliła także, że z wizytą u pani Moniki zapowiedział się pracownik socjalny. Pani Monika denerwuje się bo nie wie co to dla niej oznacza.

Doradczyni wyjaśniła powody wizyty pracownika socjalnego. Sąd opiekuńczy w przypadku wydania zarządzenia o umieszczeniu dzieci w pieczy zastępczej zawiadamia właściwe instytucje odpowiedzialne za wspieranie rodziny i organizację pieczy zastępczej w miejscu pochodzenia dzieci oraz w miejscu ich przebywania w pieczy zastępczej. Te instytucje mają obowiązek przedstawienia sprawozdania sądowi ze swoich działań na rzecz pomocy w powrocie dziecka do rodziny biologicznej. Współpracują również z kuratorem sądowym. Pracownik socjalny ma za zadanie przeprowadzić ustalenia dot. sytuacji rodzinnej w miejscu zamieszkania rodziców biologicznych dzieci, określić problemy rodziny uniemożliwiające pobyt dzieci w tej rodzinie oraz ocenić potrzeby i rodzaj wsparcia niezbędnego do uzyskania poprawy sytuacji i powrotu dzieci do domu. 

Pracownik socjalny może zaproponować szereg działań, które mają pomóc rodzinie wyjść z problemów, wpływających na opiekę i wychowanie dzieci.

Podczas wizyty w Punkcie Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego wspólnie z doradczynią, pani Monika starała się określić, jakie napotyka trudności w wychowywaniu dzieci i z czym sobie nie radzi. Wskazała m.in. na brak cierpliwości do dzieci oraz kłopoty finansowe a także sięganie po alkohol dla rozładowania emocji. Doradczyni przekazała pani Monice adresy poradni rodzinnych Zwróciła również uwagę na problem z rozładowywaniem emocji alkoholem i poradziła skonsultować się w poradni uzależnień. Być może jest to sytuacja wymagająca terapii. Doradczyni, poinformowała także panią Monikę, że w celu poprawy sytuacji finansowej może zarejestrować się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna poszukująca zatrudnienia, a jako samotna matka ma dodatkowe uprawnienia w ubieganiu się o miejsce dla dzieci w żłobku i przedszkolu. 

W kwestii dotyczącej odwiedzin u dzieci, doradczyni wskazała klientce na przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, które określają prawo do kontaktu rodziny biologicznej z dziećmi przybywającymi w pieczy zastępczej. W przypadku pani Moniki sąd nie zakazał tych kontaktów i ma ona możliwość odwiedzenia dzieci u swoich rodziców. Oczywiście te wizyty powinny być wspólnie uzgodnione z rodzicami pani Moniki. W sytuacji braku porozumienia pomiędzy rodzicami a opiekunami zastępczymi sprawy kontaktów z dziećmi ustala sąd opiekuńczy.

Doradca obzwtaelski poinformowal pania Monike, ze rodzic dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej może wnioskować do sądu rodzinnego o przywrócenie władzy rodzicielskiej, jeśli ustały przyczyny dla których sąd zaingerował w jej zakres. Im wcześniej pani Monika złoży pozew o przywrócenie władzy rodzicielskiej, tym szybciej sąd zajmie się sprawą, a jeśli zostanie pozytywnie odebrana przez sędziego przewodniczącego, będzie mieć szansę na szybkie odzyskanie dziecka. Do tego czasu muszą jednak ustać przyczyny. Pani Monika musi przejść terapię antyalkoholową, dbać o stałe kontakty z dziećmi i znaleźć zatrudnienie a także utrzymać odpowiednie warunki mieszkaniowe.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. –Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Dz.U.1964.poz.59 z póź.zm.

Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Ostatnia nowelizacja -  Dz. U. z 2022r poz.447, 1700

Autor Teresa Sierawska

Obowiązki pracodawcy w przypadku zajęcia komorniczego wynagrodzenia pracownika

Pani Wanda przyszła do Punktu Nieodpłatnych Porad Obywatelskich z prośbą o pomoc w kontakcie z pracodawcą. Jest matką samotnie wychowującą dwoje nastolatków. Pracuje w firmie na umowę o pracę na pełnym etacie. Na dzieci otrzymuje alimenty od męża. Jednak pomimo, że jej wynagrodzenie znacznie przekracza najniższą krajową, to i tak razem z alimentami nie wystarcza na wszystkie wydatki szczególnie, kiedy zaczyna się rok szkolny albo wakacje, które zawsze stara się dzieciom zorganizować. Po rozwodzie z mężem kilkakrotnie przeprowadzała się, zmieniając mieszkanie na takie z mniejszymi obciążeniami. Przyznaje, że wzięła kilkakrotnie kredyty dla ratowania sytuacji, które niestety nie zawsze udawało się jej spłacać. Kiedy otrzymała ostatnio wynagrodzenie, okazało się, że było zmniejszone. Zapytała księgowej o powód tego zmniejszenia. Otrzymała informację, że z wynagrodzenia zostało dokonane potrącenie komornicze. Kiedy zapytała o szczegóły tego potrącenia, a przede wszystkim zależało jej na kontakcie z komornikiem, księgowa przekazała, że powie to jej, kiedy otrzyma podstawę prawną w tej sprawie. Pani Wanda zwróciła się ze swoim problemem do doradcy z Punktu Nieodpłatnych Porad Obywatelskich.

Po wysłuchaniu historii Pani Wandy doradca przede wszystkim przekazał jej, że pracownik ma prawo do uzyskania wszelkich informacji w sprawie swojego wynagrodzenia od pracodawcy. To prawo pracownika reguluje art. 85 §5 Kodeksu pracy: „ pracodawca, na żądanie pracownika, jest obowiązany udostępnić do wglądu dokumenty, na których podstawie zostało obliczone jego wynagrodzenie”.

Doradca przedstawił klientce także zasady działania komornika w sytuacji uzyskania tytułu wykonawczego od wierzyciela. Przekazał, że komornik wszczyna egzekucję zwykle na wniosek wierzyciela po przedstawieniu przez niego tytułu wykonawczego i przystępuje do egzekucji zadłużenia w pierwszej kolejności z wynagrodzenia pracownika.(art. 833 § 1 K.p.c., wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie określonym w przepisach Kodeksu pracy).

Komornik sądowy przed podjęciem swoich działań ma obowiązek wysłania pisma o zajęciu wynagrodzenia zarówno do pracownika, jak i do pracodawcy. Pani Wanda prawdopodobnie z powodu częstej zmiany miejsca zamieszkania nie odebrała powiadomienia od komornika.

Pracodawca po otrzymaniu pisma od komornika ma obowiązek w ciągu 7 dni poinformować komornika o wysokości wynagrodzenia pracownika za okres trzech miesięcy poprzedzających miesiąc zajęcia oraz przekazanie zestawienia miesięcznego wynagrodzenia pracownika za pracę i oddzielnie jego dochodu z wszelkich innych tytułów. Pracodawca ma obowiązek także poinformować komornika, w jakich terminach będzie przekazywać zajęte wynagrodzenie wierzycielowi. 

Wysokość potrąceń komorniczych z wynagrodzenia szczegółowo reguluje art. 87 Kodeksu pracy. Zgodnie z tymi przepisami wysokość kwoty, którą komornik sądowy może zająć z wynagrodzenia jest zależna od płacy minimalnej w danym roku. W roku 2022 tą kwotą jest 3.010 zł brutto, czyli 2.364 zł netto. Wysokość kwoty wolnej od zajęcia komorniczego jest uniwersalna dla wszystkich dłużników niealimentacyjnych, którzy pracują na podstawie umowy o pracę i na pełen etat.

Warto także pamiętać o tym, że poza kwotą, którą komornik musi bezwzględnie pozostawić każdemu dłużnikowi, jest też określona maksymalna procentowa wartość, którą komornik może zająć z wynagrodzenia. I tak w 2022 roku komornik sądowy może zająć maksymalnie:

– 60% wynagrodzenia, jeżeli długi powstały z powodu alimentów,

– 50% wynagrodzenia, jeżeli długi powstały z innych powodów.

Przy czym zasady dotyczące zajęcia 50% lub 60% wynagrodzenia oraz wymóg pozostawienia do dyspozycji dłużnika równowartości wynagrodzenia minimalnego w danym roku, należy traktować łącznie. Oznacza to, że jeśli zarobki osoby wynoszą równowartość minimalnego wynagrodzenia na dany rok, to komornik nie może skorzystać z prawa do zajęcia 50% lub 60% tego wynagrodzenia. W takim przypadku zajęcie komornicze będzie wynosiło 0 zł.

Doradca wyjaśnił klientce, że w przypadku potrąceń komorniczych, działania pracodawcy nie wynikają z jego dobrej czy złej woli, lecz są obowiązkiem wobec komornika. Nawet jeżeli pracownik zmieni pracę to tytuł wykonawczy będzie obowiązywał nadal do czasu spłaty zadłużenia.

Doradca upewnił także klientkę, że jej poszukiwanie kontaktu z komornikiem jest jak najbardziej wskazane, aby ustalić szczegóły tytułu wykonawczego wierzyciela, w tym ustalenie wysokości zadłużenia, które obejmuje tytuł wykonawczy.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2021 r. poz. 1162 ) W szczególności art.87 Potrącenia z wynagrodzenia za pracę; egzekucja z wynagrodzenia za pracę] 

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r.- Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 2052).

Autor: Teresa Sierawska

Zasady przyjęcia i korzystania z usług hospicjum

Pani Wanda zgłosiła się do Punktu Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego z problemem dotyczącym opieki nad chorym mężem. Pani Wanda z mężem są bezdzietnym małżeństwem, mąż ma 89 lat, a ona 85. Dotychczas małżonkowie samodzielnie radzili sobie z codziennymi sprawami, dopóki nie zachorował mąż pani Wandy. Rok temu zdiagnozowano u męża nowotwór płuca, który spowodował niemalże unieruchomienie chorego. Mąż już zakończył leczenie szpitalne, jest pod opieką lekarza rodzinnego. Pani Wanda martwi się przyszłością swoją i męża. Jest jej coraz trudniej opiekować się nim, bo jego samodzielność po pobycie w szpitalu bardzo się obniżyła. Pani Wanda musi wykonywać czynności pielęgnacyjne przy mężu, a ma coraz mniej siły, sama ma swoje problemy zdrowotne i nie jest już młoda. Nie stać jej na zatrudnienie pomocy do opieki nad mężem, bo utrzymują się z niskich emerytur. Pani Wanda martwi się jak poradzi sobie z coraz trudniejszą przyszłością. Dlatego zwróciła się do doradcy obywatelskiego z prośbą o wskazanie jakie może otrzymać wsparcie w takiej sytuacji.

Problemy zdrowotne osób w podeszłym wieku, a w szczególności samotnych osób starszych, mogą rzeczywiście bardzo wpłynąć na pogorszenie ich sytuacji życiowej i być poważnym utrudnieniem w samodzielnym funkcjonowaniu. Troska pani Wandy o najbliższą przyszłość w sytuacji choroby onkologicznej męża jest jak najbardziej zrozumiała.

Doradca przedstawił pani Wandzie dwie formy wsparcia, z których może skorzystać oraz  zasady kwalifikacji i zakres usług obu form.

Pierwsza forma to wsparcie w środowisku domowym pacjenta przez hospicjum domowe. 

Druga forma to udzielenie pomocy paliatywnej w hospicjum w  warunkach stacjonarnych.

Hospicjum domowe

Hospicjum domowe jest przeznaczone dla pacjentów w domu, którzy nie rokują szans na wyleczenie; osób chorych, w szczególności na choroby nowotworowe, ale również inne choroby, które nie poddają się już leczeniu i są w okresie terminalnym choroby. 

Hospicja domowe są prowadzone przez różne podmioty najczęściej organizacje pozarządowe oraz organizacje kościelne. 

W ramach hospicjum domowego pacjent jest pod opieką pielęgniarską, lekarską, ale także w razie konieczności wykonuje się usługi rehabilitacyjne oraz może korzystać ze wsparcia psychologa. Ponadto w ramach hospicjum domowego może uzyskać pomoc w wypożyczeniu sprzętu rehabilitacyjnego (łóżka przeciwodleżynowego, aparatu tlenowego itp.),  mogą być wykonywane badania zlecone przez lekarza hospicjum, a także leczenie odleżyn,  uśmierzanie bólu. Ponadto pacjenci objęci opieką hospicjum domowego, w razie konieczności, mają możliwość wezwania pomoc medyczną o każdej porze dnia i nocy. 

Kwalifikacja do hospicjum domowego następuje na podstawie skierowania od lekarza rodzinnego lub lekarza specjalisty prowadzącego chorego. Ważne, aby w skierowaniu było zaznaczone, że leczenie onkologiczne zostało zakończone. Usługi hospicjum domowego są realizowane w ramach kontraktu z NFZ i są bezpłatne dla osób ubezpieczonych. Lekarz kieruje do hospicjum na podstawie dokumentacji medycznej potwierdzającej choroby ujęte w wykazie chorób kwalifikujących do hospicjum. Po otrzymaniu skierowania pacjent kontaktuje się z wybranym hospicjum i ustala pierwsza wizytę. Podczas tej  wizyty w domu pacjenta ustalany jest zakres wsparcia. 

Wizyty domowe lekarza hospicyjnego u pacjenta  powinny odbywać się nie rzadziej, niż dwa razy w miesiącu, natomiast wizyty pielęgniarskie, w zależności od potrzeb pacjenta, nie rzadziej niż dwa razy w tygodniu. 

Jeśli stan pacjenta wymaga stałej, całodobowej opieki, podawania leków przeciwbólowych, dokuczają odleżyny, pacjent ma trudności z przyjmowaniem pokarmu, a usługi hospicjum domowego są niewystarczające, wówczas bardziej adekwatną formą opieki będzie hospicjum stacjonarne.

Hospicjum stacjonarne

Skierowanie do hospicjum stacjonarnego, podobnie jak przy hospicjum domowym, wydaje lekarz ubezpieczenia zdrowotnego – rodzinny lub specjalista. Do skierowania dołącza się dokumentację medyczną określającą stan zdrowia pacjenta oraz jego zgodę na umieszczenie w hospicjum. Najważniejsze, aby w skierowaniu była adnotacja ,że leczenie onkologiczne jest zakończone. Czasami na miejsce w hospicjum stacjonarnym trzeba czekać i wtedy na czas oczekiwania na miejsce obejmuje się pacjenta usługami hospicjum domowego. 

Hospicjum stacjonarne świadczy całodobową opiekę paliatywną. Jest to pomoc specjalistyczna, która ma ulżyć choremu, aby nie cierpiał w ostatnim okresie życia, kiedy nie ma już rokowań na wyzdrowienie. Korzystanie z usług hospicjum stacjonarnego jest również bezpłatne dla osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym.

Wykaz podmiotów prowadzących hospicjum domowe lub hospicjum stacjonarne można sprawdzić w wyszukiwarce umieszczonej na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/Uniwersalne

Doradca obywatelski przekazał pani Wandzie niezbędne informacje, które mogą być pomocne najpierw w podjęciu rozmowy z mężem na temat korzystania z usług hospicjum, a następnie z lekarzem rodzinnym. Doradca też zapewnił panią Wandę, że na usługi hospicjum domowego nie ma zwykle długiego czasu oczekiwania ale na pewno warto o tym już z mężem porozmawiać i udać się do lekarza rodzinnego po skierowanie, aby móc jak najszybciej rozpocząć procedurę otrzymania usług hospicjum.

Podstawa prawna:
Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 28 marca 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej

Autor: Teresa Sierawska

Jakie są zasady świadczenia opieki zdrowotnej obywatelom Ukrainy przybyłym do Polski w wyniku działań wojennych

Pani Olena, 60-letnia Ukrainka, przyjechała do Warszawy kiedy zaczęły się działania wojenne. Przyszła do Punktu Nieodpłatnych Porad Obywatelskich aby poradzić się w sprawie swojego leczenia. Choruje od lat na przewlekłą chorobę. Uciekając do Warszawy zabrała dokumentację medyczną i kilka paczek leków, które zdążyła wykupić we Lwowie przed wyjazdem. Ale leki kończą się, poza tym choroba zaostrzyła się. Pani Olena martwi się bo ma pod swoją opieką dwoje wnucząt w wieku szkolnym i chce mieć siły aby opiekować się nimi. Mieszka w hotelu udostępnionym przez władze Warszawy. 

To dobrze, że pani Olena szuka pomocy, bo chorzy na przewlekłe choroby szczególnie potrzebują, regularnego kontaktu z lekarzem. Same leki nie wystarczą, zresztą one też wymagają recept, kiedy się skończą dlatego konieczny jest pilny kontakt z lekarzem.

Od 12 marca 2022 r weszła w życie specustawa dotycząca warunków leczenia obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski w wyniku działań wojennych w Ukrainie. Mają takie same uprawnienia jak obywatele polscy a specustawa zapewnia im również realizację recept także tych, które mają ze sobą z Ukrainy. Aby skorzystać z pomocy lekarza muszą mieć dokumenty takie jak: paszport obywatela Ukrainy ze stemplem Straży Granicznej RP lub zaświadczeniem wydanym przez Straż Graniczną RP, dowód osobisty, prawo jazdy czy np. Kartę Polaka, akty urodzenia dzieci, mogą dodatkowo posługiwać się specjalnym numerem PESEL nadawanym w Polsce obywatelom Ukrainy. Specustawa nie obejmuje osób, które przed 24 lutego 2022 roku przebywały legalnie w Polsce na podstawie zezwoleń pobytowych, miały status uchodźcy, lub złożyły wniosek o uzyskanie takiego statusu. W tym przypadku obowiązują odpowiednie przepisy ustaw dotyczące ochrony cudzoziemców

Jeżeli pani Olena potrzebuje pomocy lekarza specjalisty to musi najpierw udać się do lekarza pierwszego kontaktu do najbliższej poradni opieki zdrowotnej działającej w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia, aby otrzymać skierowanie do właściwego specjalisty. Jeżeli będzie potrzebna recepta na leki do czasu uzyskania wizyty u lekarza specjalisty, lekarz z poradni wypisze receptę.

Doradca poinformował panią Olenę o adresach najbliższych poradni a także o zasadach funkcjonowania opieki zdrowotnej w Polsce oraz sposobach realizacji recept. W przypadku konieczności zrealizowania recepty musi liczyć się z odpłatnością za leki w zależności od kodu jaki będzie określony przez lekarza. Doradca poinformował, że poradnie zdrowia działające w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia są bezpłatne dla pacjentów. Lekarze tych poradni skierują do specjalisty również bezpłatnie a także jeśli przepiszą badania, będą one bezpłatne (np. badanie krwi, tomograf, rezonans, usg, rtg, itp.). Bezpłatny jest również pobyt w szpitalu, do którego skieruje lekarz jeśli zajdzie taka konieczność.

Na pomoc specjalisty czasami trzeba oczekiwać nawet do kilku miesięcy. Polscy pacjenci czasem z powodu zbyt długiego okresu oczekiwania korzystają z odpłatnej prywatnej opieki zdrowotnej. Pani Olenie doradca przekazał, że korzystanie z prywatnych lecznic łączy się nie tylko z opłatą za wizytę ale również z opłatą za badania, na które kieruje lekarz.

W Polsce działa wiele prywatnych firm medycznych między innymi : LUX MED., Enel-MED, Damian, Medicover. Część z nich aktualnie oferuje czasową pomoc obywatelom Ukrainy w formie bezpłatnych konsultacji lub badań. Np. sieć LUX MED, która oferuje w całej Polsce Pakiet Pomoc dla Ukrainy w placówkach medycznych oraz szpitalach tej Grupy. Grupa LUX MED. uruchomiła specjalną infolinię pod numerem tel. 22- 45-87-007 , która kieruje do konkretnych placówek Grupy Lux Med. dla poszukujących porady medycznej obywateli Ukrainy.

Infolinię oraz ofertę pomocy medycznej osobom z Ukrainy, w tym konsultacje i badania oferuje również sieć klinik medycznych Damiana. Sieć uruchomiła dwie infolinie telefoniczne w języku ukraińskim. Jedna infolinia jest czynna od końca lutego –tel. 22-566-22-20, i działa od poniedziałku do piątku w godzinach od 7.00 do 21.00 a od marca br. działa druga infolinia przez 7 dni w tygodniu od godz.8.00 do godz. 20.00  -tel. 22-566-22- 27. Kobiety z Ukrainy szukające pomocy ginekologa w Warszawie mogą ją też uzyskać bezpłatnie w Dębski Clinic –  tel. 22 631 48 44. (Informacje o ofertach medycznych firm komercyjnych z portalu. www.poradnikzdrowie.pl na dzień 25.04.2022r)

Doradca obywatelski poinformował pania Olenę o sytuacjach nadzwyczajnych np. jeśli zdarzy się niespodziewany problem zdrowotny wieczorem lub w nocy wówczas należy zadzwonić pod numer pogotowia ratunkowego 112 ( numer międzynarodowy) lub 999 i oczekiwać na karetkę.

Można także pojechać bezpośrednio do punktów pomocy medycznej nocnej lub świątecznej albo z poważniejszym problemem do szpitala na Szpitalny Oddział Ratunkowy(SOR). W nagłym przypadku zagrożenia życia lub zdrowia pacjenci ukraińscy przyjmowani są w trybie specjalnym bez konieczności posiadania przy sobie odpowiednich dokumentów. Dopiero po udzieleniu pomocy nastąpi weryfikacja uprawnień.

Z myślą o pacjentach ukraińskich Ministerstwo Zdrowia zorganizowało infolinię medyczną, która działa w nocy, weekendy oraz święta – Teleplatforma Pierwszego Kontaktu pod numerem 800 137 200. Można tam uzyskać wskazówki odnośnie pomocy medycznej kiedy zamknięte są poradnie opieki zdrowotnej. https://www.gov.pl/web/zdrowie/tpk

Panią Olenę doradca obywatelski poinformował również, że w ramach opieki zdrowotnej w Polsce obywatele Ukrainy mogą korzystać z bezpłatnych szczepień na COVID. Wszyscy powyżej piątego roku życia mogą za darmo w dowolnym punkcie przyjąć szczepienia przeciwko COVID. O adresie punktu szczepień może poinformować najbliższa poradnia zdrowia. W punkcie szczepień lekarz, po uprzednim wywiadzie lekarskim, zakwalifikuje do szczepienia. Konieczny jest dokument tożsamości.

Ponadto Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało, że obywatele Ukrainy – dzieci i młodzież poniżej 19. roku życia, którzy zostaną w Polsce powyżej trzech miesięcy, zostaną objęci obowiązkowymi szczepieniami zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych na 2022 r. Te szczepienia są bezpłatne.

Doradca obywatelski zapewnił panią Olenę, że korzystając z opieki zdrowotnej w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia, czy to w przychodni, czy na Szpitalnym Oddziale Ratowniczym czy podczas pobytu w szpitalu nie będzie musiała ponosić żadnych kosztów.

Doradca zachęcił aby jak najszybciej udała się do poradni zdrowia i zapisała się do lekarza. 

Podstawa prawna:
Ustawa z 12.03.2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Autor: Teresa Sierawska

.

Pomoc ukraińskim matkom w opiece nad dziećmi

Do Punktu Nieodpłatnych Porad Obywatelskich zwróciła się Pani Irina, Ukrainka, samotna matka z dwojgiem małych dzieci ( 8 lat i 4 lata), przybyła ze Lwowa uciekając przed działaniami wojennymi.
W Warszawie nie ma nikogo znajomego. Otrzymała pomoc w mieszkaniu rodziny warszawskiej na Ochocie. We Lwowie pracowała w restauracji jako kelnerka i chciałaby jak najszybciej zacząć pracować w Warszawie aby móc sobie i dzieciom zapewnić środki do utrzymania. Jednak największym teraz dla niej problemem jest zorganizowanie opieki nad 4 letnim Mironem i 8 letnią Olą. Nie wie, jak ma się zabrać za zorganizowanie nauki i opieki nad swoimi dziećmi. Czy może liczyć na przedszkole w Warszawie, do której szkoły ma się zwrócić aby zapisać Olę, jakie musi spełnić warunki? Gdzie ma się zwrócić o pomoc?

Z myślą o ukraińskich rodzicach i ich dzieciach Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało na swojej stronie internetowej Chatbot informacyjny w języku ukraińskim i polskim gdzie szukać pomocy jeśli chodzi o zapisy do szkoły czy przedszkola. Ministerstwo określiło także ogólne zasady o przyjmowaniu dzieci z Ukrainy do polskich szkół, z których wynika, że każde dziecko może liczyć na miejsce w szkole na podstawie dokumentów a jeśli ich nie ma na podstawie oświadczenia rodzica o sumie lat nauki w swoim kraju. Dokumenty ani oświadczenia nie muszą być tłumaczone na język polski. Każda gmina przyjmująca dzieci do swoich szkół czy przedszkoli zapewni rodzicom pomoc w tej sprawie i poszuka miejsca w placówce oświatowej. Dzieci, które nie posługują się językiem polskim mogą uczestniczyć w dodatkowych zajęciach z języka polskiego indywidualnych lub grupowych. Przewidziane są również zajęcia przygotowawcze dla dzieci tego wymagających a decyzje o takiej formie pomocy podejmowane będą indywidualnie dla każdego dziecka. Samorządy w miarę możliwości mają zapewnić pomoc dzieciom w szkołach zatrudnienie osób wspomagających nauczyciela znających język ukraiński. Ponadto wiele samorządów w miarę swoich możliwości finansowych dodatkowo wspomaga dzieci ukraińskie różnego rodzaju zwolnieniami o charakterze lokalnym tak jak bezpłatne przejazdy komunikacją miejską oraz bezpłatnymi posiłkami w szkole.

Pani Irina oczywiście może liczyć na pomoc warszawskich służb miejskich w tej sprawie. W Warszawie każde dziecko w wieku szkolnym ma zapewnione miejsce w szkole a dzieci w wieku przedszkolnym mogą liczyć na miejsce w przedszkolu. Aby ustalić konkretną placówkę dla swoich dzieci Pani Irina powinna zgłosić się do swojego najbliższego urzędu dzielnicy w miejscu pobytu, do Wydziału Oświaty i Wychowania i złożyć prośbę o przyjęcie dzieci do przedszkola i do szkoły. Zgodnie z polskim Prawem oświatowym wszystkie dzieci w wieku 3 – 6 lat, które nie mają obywatelstwa polskiego mają prawo do opieki przedszkolnej a dzieci w wieku szkolnym są objęte obowiązkiem szkolnym. Ponieważ jest już trwający rok szkolny to właśnie Wydział Oświaty i Wychowania w dzielnicy miejsca zamieszkania poszuka wolnego miejsca dla dzieci pani Iriny w przedszkolu i szkole w najbardziej dogodnym dla niej miejscu. Nauka jest bezpłatna zarówno w szkole jak też opieka w przedszkolu. Dodatkowo p. Irina może liczyć na bezpłatne posiłki w szkole dla córki.

Biuro Edukacji Miasta Stołecznego Warszawy wyznaczyło w każdej dzielnicy koordynatorów dzielnicowych do pomocy dzieciom ukraińskim. 

https://edukacja.um.warszawa.pl/-/koordynatorzy-dzielnicowi-pomoc-uczniom-z-ukrainy

Dlatego pani Irina, kiedy zgłosi się do swojej dzielnicy do Wydziału Oświaty i Wychowania na pewno zostanie skierowana do osoby, która jest koordynatorem w sprawach oświaty w tej dzielnicy. Ponadto Biuro Edukacji przygotowało dla rodziców i dzieci ukraińskich Pakiet Powitalny aby przybliżyć szkołę polską i niezbędne informacje o kalendarzu szkolnym, zajęciach pozalekcyjnych, pomocy psychologicznej i inne przydatne wskazówki , które mają pomóc ukraińskim rodzicom i ich dzieciom znaleźć się w naszej szkolnej rzeczywistości.

https://um.warszawa.pl/documents/21449838/32964679/Powitalny-ukr-2022_03.pdf/61069fff-ed1d-a0b7-611b-8da7ede5f135?t=1648199388317

Autorka: Teresa Sierawska

Na jakie wsparcie może liczyć rodzina, w której występuje uzależnienie od alkoholu

Pani Halina jest 62 letnią wdową, utrzymuje się z renty rodzinnej. Mieszka z 30 letnim synem, który ma problem z alkoholem. Kiedy syn jest trzeźwy pracuje dorywczo, pomaga w domu Pani Halinie, ale kiedy jest pod wpływem alkoholu staje się agresywny, nie chodzi do pracy, nie myje się, a nawet potrafi wziąć pieniądze , które Pani Halina odkłada na opłaty. Pani Halina boryka się z tą sytuacją od ponad 10 lat.  Stan syna jest coraz gorszy, a sytuacje, kiedy jest trzeźwy, coraz rzadsze. Pani Halinę martwi ta sytuacja, ponieważ syn nie chce leczyć się ani rozmawiać o swojej chorobie. Twierdzi, że nie jest uzależniony. Pani Halina kocha syna, ale jest bezradna, ukrywa tę sytuację przed rodziną, a także przed swoją przyjaciółką. Pani Halina zwróciła się do doradcy obywatelskiego z prośbą o radę, co może zrobić w tej sytuacji.

Uzależnienie od alkoholu jest uznane za chorobę, która nie tylko czyni spustoszenie w organizmie osoby dotkniętej tym uzależnieniem, ale która potrafi zrujnować jej życie rodzinne i zawodowe, ma wpływ na całą rodzinę. Najtrudniejszą dla rodziny jest sytuacja, w której osoba uzależniona neguje swój nałóg i nie chce podjąć leczenia, tak jak w przypadku Pani Haliny.

Nie jest to jednak sytuacja bez wyjścia.

Pani Halina, aby pomóc synowi powinna przede wszystkim poszukać pomocy dla siebie jako osoby włączonej w problem alkoholowy, czyli osoby współuzależnionej, ponieważ uzależnienie syna również wpływa na jej życie i zdrowie. Temat uzależnienia od alkoholu jest wciąż tematem wstydliwym. O tym najczęściej nie rozmawia się z nikim, a strategie wobec chorego, od złości po uległość i dawanie wiary jego zapewnieniom, że to był ostatni raz, nie zmieniają sytuacji na lepszą.

Uzależnionemu potrzebna jest pomoc specjalistyczna, najczęściej terapeutyczna. Niezbędna jest do tego jego zgoda i chęć leczenia. Członkom rodzin doświadczającym problemów z chorobą alkoholową również potrzebna jest pomoc specjalistów. Taką pomoc oferują bezpłatnie poradnie uzależnień. Jest to przede wszystkim pomoc psychologiczna – terapia indywidualna lub grupowa. Poradnie prowadzą także grupy wsparcia dla osób współuzależnionych, na których uczestnicy uczą się jak żyć z tym problemem, jak sobie pomóc i jak postępować, aby pomóc osobie, u której występuje ten problem. Aby skorzystać z pomocy nie potrzeba żadnego skierowania, wystarczy chęć porozmawiania o swoim problemie. Informacje o tym, gdzie najbliżej jest udzielana pomoc w poradni uzależnień można uzyskać w punktach Informacyjno-Konsultacyjnych, które są w każdej dzielnicy m.st. Warszawy. W punkcie są dyżury psychologów, którzy dokonają wstępnej analizy problemu i wskażą najlepszą formę pomocy najbliżej miejsca zamieszkania.

Pani Halina może również zgłosić się o pomoc do Dzielnicowej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. O procedurze skierowania na przymusowe leczenie napiszemy w następnym artykule.

Informacje o formach pomocy osobom uzależnionym od alkoholu oraz ich rodzinom wraz z adresami instytucji wsparcia są umieszczone na stronie internetowej:

https://wsparcie.um.warszawa.pl/uzaleznienia

Autor: Teresa Sierawska