Dodatek mieszkaniowy. Zmiany od 1 lipca 2021 roku

Pani Zofia jest mężatką. Ma 12-letnią córkę. Wraz z rodziną mieszka w spółdzielczym mieszkaniu własnościowym o powierzchni 44,5 m². Pani Zofia dodatkowo jest właścicielką małego mieszkania o powierzchni 32 m², w którym obecnie mieszka jej matka. Mama pani Zofii ma bardzo niską emeryturę, dlatego też to pani Zofia ponosi koszty utrzymania także tego drugiego mieszkania. Obydwoje z mężem pracują ale obecnie zarabiają niewiele, ich dochody są na poziomie minimalnego wynagrodzenie za pracę. Rodzinie jest ciężko, tym bardziej, że wszystko drożeje, inflacja wzrasta. W konsekwencji nastąpiło ogólne pogorszenie ich sytuacji finansowej. Pani Zofia zgłosiła się do doradcy obywatelskiego z zapytaniem czy mogłaby otrzymać, do obydwu mieszkań, wsparcie w opłatach w formie dodatku mieszkaniowego.

Doradca poinformował panią Zofię, że warunkiem przyznania dodatku mieszkaniowego jest spełnienie ustawowo określonych kryteriów takich jak: posiadanie tytułu prawnego do lokalu, kryterium dochodowe oraz kryterium metrażowe. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami o dodatek mieszkaniowy mogą ubiegać się zarówno właściciele mieszkań jak i domów, a także najemcy lokali mieszkalnych, w tym także lokali komunalnych i osoby mające prawo do mieszkań spółdzielczych lokatorskich czy własnościowych. Dodatek mieszkaniowy mogą też uzyskać osoby, które utraciły tytuł prawny do mieszkania, pod warunkiem, że sąd podczas postępowania o eksmisję orzekł wobec nich, że mają prawo do lokalu socjalnego lub osoby, które mają uprawienie do lokalu zamiennego.

Od 1 lipca 2021 roku wchodzą w życie zmiany w ustawie o dodatku mieszkaniowym. W poniższym tekście obecne przepisy porównując z tymi, które będą obowiązywały od lipca b.r.

Sprawdźmy czy pani Zofia spełnia warunki i może uzyskać dodatek mieszkaniowy.

Tytuł prawny

Pani Zofia jest właścicielką mieszkania, w którym obecnie mieszka jej matka oraz posiada tytuł prawny do lokalu zajmowanego z mężem. Według aktualnie obowiązujących przepisów pani Zofia może ubiegać się o dodatek tylko do mieszkania w którym zamieszkuje, więc obecnie nie uzyska wsparcia do mieszkania własnościowego, w którym mieszka jej mama.

Natomiast od 1 lipca 2021 osoby posiadające więcej niż jeden tytuł prawny do lokalu będą mogły ubiegać się o wsparcie w formie dodatku do każdego z mieszkań.

Kryterium dochodowe

Obecnie tj. od 1 marca 2021 roku kryterium dochodowe, uprawniające do dodatku mieszkaniowego w gospodarstwie wieloosobowym wynosi 1 563,60 zł. Wskaźnik wyliczenia tego kryterium stanowi 125% kwoty najniższej emerytury ogłaszanej przez ZUS.

Uwaga! Wskaźnik ten w przypadku gospodarstw jednoosobowych wynosi 175 %najniższej emerytury, czyli obecnie 2189,04 zł.

Pod uwagę brany jest dochód na jednego członka gospodarstwa domowego w okresie 3 miesięcy poprzedzających datę złożenia wniosku. Za dochód z tytułu zatrudnienia uważa się wszelkie przychody po odliczeniu kosztów ich uzyskania oraz po odliczeniu składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, chyba że zostały już zaliczone do kosztów uzyskania przychodu. Przychodu nie pomniejsza się o podatek dochodowy oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Tym samym jest to kwota pomiędzy wynagrodzeniem brutto, a netto. Przy tak zdefiniowanym dochodzie dość trudno samodzielnie sprawdzić czy spełniamy to kryterium.

Pani Zofia i jej mąż pracują na umowę o pracę z najniższym wynagrodzeniem, które od dnia 1 stycznia 2021 r. wynosi 2800 zł brutto (2061,67 zł netto). Dochód z tytułu zatrudnienia pani Zofii i jej męża wynosi łącznie 5600 zł brutto (4123,34 zł netto) miesięcznie. Otrzymaną kwotę należy podzielić przez liczbę osób w gospodarstwie domowym pani Zofii czyli 3 – co da nam 1866,6 zł/osobę brutto (1.374,45 zł/osobę netto). Niestety trudno w tym przypadku jednoznaczne stwierdzić czy rodzina pani Zofii spełnia kryterium dochodowe do otrzymania tego świadczenia. W takiej sytuacji gdy trudno jest samodzielnie ustalić czy spełniamy warunki do uzyskania dodatku mieszkaniowego warto złożyć wniosek, aby urząd samodzielnie zweryfikował nasze uprawnienia.

Jaka będzie sytuacja pani Zofii od 1 lipca 2021 roku?

zmienia się wskaźnik dla wyliczania wysokości dochodu – do wyliczeń będzie brane przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej (obecnie 5681,56 zł – kwota za I kw. 2021 r), a nie kwota najniższej emerytury ogłaszanej przez ZUS
za dochód uważać się będzie dochód zdefiniowany w ustawie o świadczeniach rodzinnych czyli kwota netto dodatkowo pomniejszona o wysokość alimentów uiszczanych na rzecz innych osób
dodatek mieszkaniowy otrzymają osoby, których dochód z ostatnich 3 miesięcy nie przekroczy 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w gospodarstwach jednoosobowych tj. 2272,62 zł i 30% w gospodarstwach wieloosobowych czyli 1704, 46 zł na osobę w rodzinie.

Symulacja analizy dochodu rodziny Pani Zofii zrobiona przez doradcę poradnictwa obywatelskiego, wskazuje, iż rodzina Pani Zofii będzie spełniała kryterium dochodowe po 1 lipca b.r. ponieważ ich dochód netto na osobę w rodzinie wynosi 1.374,45 zł, więc nie przekracza kwoty kryterium dochodowego tj. 1704, 46 zł.

Ważne Jeżeli dochód w przeliczeniu na członka gospodarstwa domowego jest wyższy od wyżej wskazanych ustawowo progów dochodowych, gmina może przyznać dodatek mieszkaniowy, tylko pomniejszony o kwotę nadwyżki.

Kryterium metrażowe

Kolejnym kryterium, które należy spełnić, jest kryterium powierzchniowe. Powierzchnia użytkowa zajmowanego lokalu mieszkalnego zwana „powierzchnią normatywną” nie może przekraczać norm wskazanych w ustawie o dodatku mieszkaniowym:

1) 35 m2 – dla 1 osoby;

2) 40 m2 – dla 2 osób;

3) 45 m2 – dla 3 osób;

4) 55 m2 – dla 4 osób;

5) 65 m2 – dla 5 osób;

6) 70 m2 – dla 6 osób, a w razie zamieszkiwania w lokalu mieszkalnym większej liczby osób dla każdej kolejnej osoby zwiększa się normatywną powierzchnię tego lokalu o 5 m2.

Ważne! Normatywną powierzchnię powiększa się o 15 m2 (niezależnie od liczby członków gospodarstwa domowego), jeżeli dany lokal zamieszkuje osoba z niepełnosprawnością, poruszająca się na wózku lub osoba z niepełnosprawnością, której niepełnosprawność wymaga zamieszkiwania w oddzielnym pokoju. O wymogu zamieszkiwania w oddzielnym pokoju orzekają powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Dla 3 osobowej rodziny pani Zofii, powierzchnia normatywna, nie może przekroczyć 45 m ², a ponieważ zajmowane przez panią Zofię mieszkanie ma powierzchnię 44, 5 m², więc spełniają to kryterium.

Kryterium metrażowe nie zmieni się od 1 lipca 2021 roku.

Pani Zofia już wie, iż jej rodzina spełnia teraz i będzie spełniała kryterium metrażowe po 1 lipca b.r., tj. po wejściu w życie nowych przepisów.

Ważne! O dodatek mogą ubiegać się również osoby, które mają zadłużenie z tytułu niepłacenia czynszu, ważne jest aby, po uzyskaniu dodatku pozostała część opłat za mieszkanie była regulowana na bieżąco.

Następnie, doradca przedstawił pani Zofii kolejne, istotne zmiany w sprawie ubiegania się o dodatek mieszkaniowy, które będą obowiązywały od 1 lipca b.r. oraz poinformował gdzie pani Zofia może złożyć wniosek oraz w jaki sposób dodatek jest wypłacany.

Inne zmiany w ustawie o dodatku mieszkaniowym, które będą obowiązywały od 1 lipca 2021 roku

Dodatek mieszkaniowy nie będzie przysługiwać osobom przebywającym w instytucjach zapewniających nieodpłatnie pełne całodobowe utrzymanie, takich jak w:

domu pomocy społecznej,
młodzieżowym ośrodku wychowawczym,
schronisku dla nieletnich,
zakładzie poprawczym,
zakładzie karnym,
szkole, w tym w szkole wojskowej
do dochodu nie będą uwzględniane dochody osoby, która przebywa w ww. instytucjach (zapewniających nieodpłatnie pełne całodobowe utrzymanie) albo wyprowadziła się z lokalu mieszkalnego, albo zmarła przed dniem złożenia wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego
będzie nowy wzór wniosku o dodatek mieszkaniowy oraz deklaracji dołączonej do tego wniosku
na żądanie wnioskodawcy zarządca budynku albo inna osoba uprawniona do pobierania należności za lokal mieszkalny potwierdza podpisem prawdziwość informacji we wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego
niewyrażenie zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, będzie stanowić podstawę do odmowy przyznania dodatku mieszkaniowego
informację o wysokości przyznanego dodatku mieszkaniowego oraz o okresie, na jaki został on przyznany, doręcza się zarządcy budynku albo innej osobie pobierającej należności za lokal mieszkalny między innymi właściciela lokalu mieszkalnego, wynajmującego albo posiadacza samoistnego.

Ważne! Dodatek mieszkaniowy nie zostanie przyznany, jeżeli jego kwota będzie niższa niż 0,5% kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Gdzie złożyć wniosek o dodatek mieszkaniowy?

Wnioski o dodatek mieszkaniowy składa się w urzędzie gminy właściwym dla miejsca zamieszkania, w niektórych gminach – w ośrodku pomocy społecznej.

Do wniosku dołącza się deklarację o dochodach gospodarstwa domowego za okres 3 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku oraz dokumenty potwierdzające wysokość ponoszonych wydatków związanych z zajmowaniem lokalu mieszkalnego ( za miesiąc poprzedzający dzień złożenia wniosku).

Dodatek mieszkaniowy przyznaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji administracyjnej. Decyzja powinna być wydana w ciągu miesiąca od dnia złożenia wniosku. W tym czasie urząd może zadecydować o konieczności przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, w miejscu zamieszkania wnioskodawcy, aby sprawdzić, czy informacje podane we wniosku są zgodne z prawdą.

Niewyrażenie zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, ale też występowanie rażących dysproporcji między deklarowanymi dochodami a faktycznym stanem majątkowym, stwierdzenie, iż faktyczna liczba wspólnie stale zamieszkujących i gospodarujących z wnioskodawcą jest mniejsza niż wykazana w deklaracji skutkuje odmową przyznania dodatku mieszkaniowego.

Od decyzji w sprawie przyznania dodatku mieszkaniowego można się odwołać do samorządowego kolegium odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał tę decyzję. Jeśli odwołanie od decyzji dotyczy wysokości przyznanego dodatku to jego wniesienie nie powoduje wstrzymania wypłaty dodatku.

O dodatek występuje się raz na pół roku. Można go otrzymać dowolną ilość razy – tak długo jak spełnione są kryteria do jego uzyskania.

W jaki sposób wypłacany jest dodatek mieszkaniowy?

Dodatek mieszkaniowy wypłaca się zarządcy budynku albo innej osobie uprawnionej do pobierania należności za lokal mieszkalny, z góry, w terminie do 10. dnia każdego miesiąca.

Dodatek jest jedynie dopłatą do opłat za mieszkanie, pozostałą kwotę wnioskodawca jest zobowiązany uiszczać samodzielnie. Gdy wystąpią zaległości w bieżących opłatach za zajmowany lokal obejmujące 2 pełne miesiące, wówczas zarządca budynku albo inna osoba uprawniona do pobierania należności za lokal – zawiadomi o tym urząd wypłacający dodatek. W konsekwencji zostanie wydana decyzja o wstrzymaniu wypłaty dodatku.

Podstawa prawna
Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych
Ustawa o świadczeniach rodzinnych z 28 listopada 2003 roku
Ustawa z dnia 10 grudnia 2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa
Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych

Autor: Agata Lewandowska