Porady Obywatelskie

Pan Kazimierz ma 58 lat. Mieszka w mieszkaniu komunalnym o powierzchni ok. 14 m 2. Jest samotny, nie ma dzieci. Jedyni krewni pana Kazimierza, to brat zmarłej żony z rodziną, zamieszkujący na południu kraju, ale pan Kazimierz od śmierci żony, tj. od 5 lat, nie utrzymuje z nim kontaktu. Ze względu na zły stan zdrowia, pan Kazimierz w październiku otrzymał orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym. Pan Kazimierz od 2 miesięcy jest bezrobotny, zarejestrował się w UP, ale nie ma prawa do zasiłku. Obecnie utrzymuje się ze skromnych oszczędności, które szybko się kończą. Pan Kazimierz obawia się, że jeśli nadal nie będzie miał żadnego dochodu, to popadnie w długi. Wcześniej pracował jako pomocnik na budowach, teraz jednak nie jest w stanie pracować fizycznie, czeka na operację kręgosłupa. Za radą sąsiadki pan Kazimierz zgłosił się do Punktu NPO z zapytaniem czy przysługuje mu w tej sytuacji jakakolwiek pomoc finansowa z Ośrodka Pomocy Społecznej.

Ośrodek Pomocy Społecznej (OPS) jest instytucją powołaną do tego, aby umożliwiać osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. W takiej właśnie sytuacji znalazł się pan Kazimierz, który z powodu stanu zdrowia nie jest w stanie podjąć obecnie pracy, a nie ma żadnych innych źródeł utrzymania i nie może liczyć na rodzinę.

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom, m.in. z powodu ubóstwa, sieroctwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby czy przemocy w rodzinie.

Postępowanie w sprawie świadczeń pomocy społecznej wszczynane jest na wniosek osoby zainteresowanej. Aby więc uzyskać pomoc, pan Kazimierz powinien złożyć odpowiedni wniosek (osobiście, pisemnie lub telefonicznie). Następnie pracownik socjalny przeprowadzi wywiad środowiskowy w miejscu zamieszkania pana Kazimierza. Nieudzielenie zgody na przeprowadzenie wywiadu jest równoznaczne z rezygnacją z pomocy społecznej. Celem wywiadu środowiskowego jest rozeznanie sytuacji bytowej, rodzinnej, zdrowotnej i mieszkaniowej osoby ubiegającej się o pomoc. Pracownik socjalny przeprowadza wywiad w ciągu 14 dni od daty wszczęcia postępowania, czyli złożenia przez pana Kazimierza wniosku. W trakcie przeprowadzania wywiadu, w porozumieniu z zainteresowanym ustalany jest plan pomocy. Ustalenia mogą być zawarte w kontrakcie socjalnym. Kolejnym krokiem jest wydanie przez Ośrodek decyzji w sprawie udzielenia pomocy. Wszystkie decyzje są wydawane w formie pisemnej i przysługuje od nich odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego.

Warunkiem do uzyskania pomocy finansowej jest spełnienie określonego w ustawie o pomocy społecznej kryterium dochodowego. Kryterium to w przypadku osoby samotnie gospodarującej, takiej jak pan Kazimierz, obecnie wynosi 701 zł miesięcznie, a od 1 stycznia 2022 r. będzie wynosiło 776 zł. Dla osoby prowadzącej wspólne gospodarstwo domowe z innymi domownikami kryterium to obecnie wynosi 528 zł, a od 1 stycznia 2022 r. będzie wynosiło 600 zł na osobę. Kryterium dochodowe podlega weryfikacji co 3 lata.

Pan Kazimierz, który teraz nie posiada żadnego dochodu, spełnia to kryterium.

Klienci Ośrodka Pomocy Społecznej mogą korzystać z następujących form pomocy finansowej:

Zasiłek stały
Przysługuje osobom całkowicie niezdolnym do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, spełniającym kryterium dochodowe i stanowi uzupełnienie dochodu tych osób do kryterium ustawowego. Wysokość zasiłku stałego ustala się na podstawie:

• w przypadku osoby samotnie gospodarującej – różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej tj. 701 zł miesięcznie a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 645 zł miesięcznie,
• w przypadku osoby w rodzinie – różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie tj. 528 zł miesięcznie a dochodem na osobę w rodzinie.

Od 1 stycznia 2022 r. maksymalna wysokość zasiłku stałego wyniesie 719 zł.

Zasiłek okresowy
Przysługuje osobom i rodzinom bez dochodów lub o dochodach niższych niż ustawowe kryterium dochodowe, w szczególności ze względu na ochronę macierzyństwa, długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie.

Zasiłek okresowy ustala się:

• w przypadku osoby samotnie gospodarującej – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł. miesięcznie,
• w przypadku rodziny – do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.
  
  Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20zł.

Zasiłek celowy
Przysługuje osobom i rodzinom, których dochód jest niższy od kryterium dochodowego określonego w ustawie. Jest to świadczenie jednorazowe, przyznawane na zaspokojenie niezbędnej potrzeby życiowej, w szczególności na:

• zakup żywności
• zakup leków i leczenie
• zakup opału
• zakup odzieży i obuwia  
• zakup niezbędnych przedmiotów użytku domowego
• pokrycie kosztów pogrzebu

W uzasadnionych przypadkach pomoc finansową w postaci zasiłku celowego mogą otrzymać również osoby, których dochód przekracza kryterium dochodowe.

Pan Kazimierz jako osoba posiadająca orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności będzie mógł się starać o pomoc w postaci zasiłku stałego, a także zasiłku celowego, jeżeli np. nie wystarczy mu pieniędzy na zakup leków. Jeżeli okazałoby się, że Pan Kazimierz po opłaceniu czynszu i uregulowaniu wszystkich opłat nie ma pieniędzy na jedzenie, wtedy może otrzymać także pomoc w postaci bonów żywnościowych.

Pan Kazimierz po wyjściu z punktu NPO, uzbrojony w nową wiedzę, udał się do Ośrodka Pomocy Społecznej w swojej dzielnicy (ponieważ obowiązuje rejonizacja), aby złożyć wniosek o przyznanie mu pomocy.

Podstawa prawna:
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2021 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz. U. z 2021 r., poz. 1296).
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej art : 3,4,5,7,8,9,36,37,38,39,106

Autorka: Małgorzata Dąbrowska