Pani Janina jest zatrudniona od 19 lat w firmie liczącej ponad 100 pracowników. Pani Janina została wezwana do kierownika działu personalnego, który poinformował ją, że firma zmuszona jest do redukcji etatów i zaproponował pani Janinie rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron. Pani Janina zgłosiła się do doradcy obywatelskiego z zapytaniem czy powinna zgodzić się na porozumienie stron i czy będzie jej przysługiwała odprawa pieniężna.
Kiedy pracownikowi należy się odprawa?
Doradca obywatelski wyjaśnił panie Janinie, że podstawowym kryterium, zgodnie z którym pracownik nabywa prawo do odprawy, jest rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn od niego niezależnych. Ponadto brana jest pod uwagę liczba pracowników zatrudnionych w zakładzie pracy.
Przepisy ustawy mają zastosowanie przy rozwiązaniu umowy o pracę w zakładzie pracy, w którym zatrudnionych jest co najmniej 20 pracowników, a przyczyna rozwiązania stosunku pracy nie leży po stronie pracownika.
Rozwiązanie stosunku pracy na podstawie wspomnianej ustawy odbywa się na podstawie wypowiedzenia umowy o pracę złożonego pracownikowi przez pracodawcę lub za porozumieniem stron. Z tzw. zwolnieniem grupowym mamy do czynienia wtedy,, gdy dochodzi do zwolnienia określonej w ustawie liczby pracowników w nieprzekraczalnym okresie 30 dni.
O zwolnieniu grupowym mówimy wtedy, gdy w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:
- 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
- 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
- 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników – zwanego dalej „grupowym zwolnieniem” (art. 1 powyższej ustawy).
Warto podkreślić, że odprawę może otrzymać także pracownik, który nie podlegał procedurze zwolnień grupowych i był jedynym zwolnionym z pracy w danym czasie (w tym przypadku pracodawca musi zatrudniać co najmniej 20 pracowników).
Nie tylko wypowiedzenie umowy o pracę z przyczyn niezależnych od pracownika uprawnia go do odprawy, również rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron może dawać takie uprawnienie. Warto zwrócić uwagę, że w przypadku roszczenia o odprawę pracownik będzie musiał udowodnić, że rozwiązanie umowy za porozumieniem stron zainicjował pracodawca.
W przypadku pani Janiny, jeśli wyrazi ona zgodę na rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron, będzie musiała udowodnić, że rozwiązanie umowy zainicjował pracodawca. Korzystniejsze dla niej jest otrzymanie wypowiedzenia umowy o pracę.
Jaka jest wysokość odprawy i termin wypłaty?
Na wysokość odprawy wpływa staż pracy u pracodawcy i wysokość wynagrodzenia, które pracownik otrzymywał przed wypowiedzeniem. Pracownik, który otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę lub rozstał się z pracodawcą za porozumieniem stron w związku z przeprowadzonym w firmie zwolnieniem grupowym, powinien otrzymać odprawę pieniężną według określonych w ustawie reguł. Zgodnie ze wspomnianą ustawą zwalnianym pracownikom należy się odprawa w wysokości jedno-, dwu- lub trzymiesięcznego wynagrodzenia w zależności od czasu zatrudnienia tego pracownika w danym zakładzie pracy.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 wspomnianej ustawy pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:
- jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
- dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
- trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
Pani Janinie będzie się należała 3-miesięczna odprawa pieniężna.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników
Autor: Anna Pieślak
Porady Obywatelskie 