Pani Katarzyna ma kilka spraw do uregulowania. Rok temu rozwiodła się z mężem Grzegorzem jednak kwestią do uregulowania jest podział majątku. Pani Katarzyna dowiedziała się, iż podziału majątku może dokonać przed sądem lecz również przed notariuszem. Ponadto mama Pani Katarzyny, jako osoba w podeszłym wieku, chciałaby sporządzić testament, zaś tata Pani Katarzyny zmarł, 3 miesiące temu, nie pozostawiwszy testamentu. Pani Katarzyna nie uregulowała jeszcze spraw spadkowych po zmarłym Tacie. Pani Katarzyna pamięta, że długo trwała sprawa rozwodowa z Panem Grzegorzem, więc jeśli to możliwe chciałaby w miarę możliwości uniknąć uregulowania spraw przed sądem i skorzystać z usług notariusza, boi się jednak, iż koszt notariusza będzie bardzo wysoki. Pani Katarzyna chciałby się dowiedzieć od doradcy obywtaelskiego w jaki sposób najłatwiej uregulować swoje sprawy.
Faktem jest, iż postępowania sądowe trwają bardzo długo i nawet nieskomplikowane sprawy potrafią przed sądem toczyć się miesiącami, a wręcz latami. Są pewne czynności których możemy dokonać zarówno przed sądem jak i przed notariuszem, a korzystając z usług notariusza możemy je załatwić znacznie szybciej.
Do takich czynności możemy zaliczyć:
– stwierdzenie nabycia spadku;
– odrzucenie spadku;
– dział spadku;
– podział majątku wspólnego;
– ustanowienie rozdzielności majątkowej;
– dokonanie spisu inwentarza (czynność mająca związek z nabyciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza)
Ponadto przy udziale notariusza można załatwić inne sprawy takie jak np;
– sporządzić testament;
– odwołać testament;
– zabezpieczyć umowę najmu okazjonalnego;
– zabezpieczyć umowę pożyczki;
– dokonać darowizny;
– ustanowić zarządcę sukcesyjnego (osoby zarządzającej przedsiębiorstwem w miejsce zmarłej osoby, która prowadziła działalność gospodarczą)
Czynnością, której bezwzględnie musimy dokonać przed notariuszem, pod rygorem nieważności jest sprzedaż nieruchomości i to przy tej czynności najczęściej spotykamy się z notariuszem. Z ww. czynności rodzi się również mit o wysokich kosztach czynności notarialnych, o czym dalej.
Postępowanie przed Sądem również łączy się z koniecznością uiszczenia opłat. Przykładowo zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od: wniosku o:
1) stwierdzenie nabycia spadku;
2) zabezpieczenie spadku;
3) sporządzenie spisu inwentarza;
4) odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku
Opłatę stałą w kwocie 500 złotych pobiera się od wniosku o dział spadku, a jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 złotych.
Opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od wniosku o dział spadku połączony ze zniesieniem współwłasności, a jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku i zniesienia współwłasności, pobiera się opłatę stałą w kwocie 600 złotych.
Pani Katarzynie udzielono informacji, iż wbrew panującej opinii usługi notarialne nie są bardzo drogie. Panująca opinia o wysokich cenach usług notarialnych wynika, z faktu, iż najczęściej mamy do czynienia z notariuszem w przypadku nabycia mieszkania, zaś notariusz zobowiązany jest pobrać kwotę podatku od czynności cywilnoprawnej tzw. PCC, który przy zakupie mieszkania z rynku wtórnego wynosi 2 %, co przy wartości nieruchomości faktycznie stanowi duży koszt. Notariusz co prawda pobiera ww. podatek jednak nie jest on wynagrodzeniem notariusza. Notariusz jest płatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego. Obowiązany jest więc uzależnić dokonanie czynności cywilnoprawnej od uprzedniego zapłacenia podatku, a pobrany podatek wpłacić na rachunek właściwego organu podatkowego.
Przyjrzyjmy się bliżej kosztom. Wysokość wynagrodzenia notariuszy reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej
Pieniądze budzą emocje i dlatego wyraźnie należy podkreślić, że nie wszystkie opłaty, które strony ponoszą u notariusza są jego wynagrodzeniem. Opłaty pobierane przez notariuszy możemy podzielić na trzy kategorie:
– podatki
– wynagrodzenie zwane taksą notarialną
Notariusz w sporządzanym dokumencie wymienia wysokość pobranych podatków i opłat sądowych, a także wysokość pobranego wynagrodzenia, powiększanego o podatek VAT, powołując podstawę prawną ich pobrania.
Przykładowe ceny usług notarialnych zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej:
– koszt sporządzenia umowy majątkowej małżeńskiej – (popularnie zwany ustanowieniem rozdzielności majątkowej) – 400 zł;
– koszt sporządzenia testamentu – 50 zł;
– koszt sporządzenia testamentu zawierającego zapis zwykły, polecenie lub pozbawienie uprawnionego prawa do zachowku – 150 zł;
– koszt sporządzenia testamentu zawierającego zapis windykacyjny – 200 zł;
– koszt odwołania testamentu – 30 zł;
– za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, uzupełniającego aktu poświadczenia dziedziczenia w zakresie spadkobierców dziedziczących gospodarstwo rolne maksymalna stawka wynosi 50 zł.
– za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia testamentowego z zapisem windykacyjnym maksymalna stawka wynosi 100 zł.
– za sporządzenie protokołu dziedziczenia maksymalna stawka wynosi 100 zł.
– za sporządzenie projektu protokołu dziedziczenia maksymalna stawka wynosi 100 zł.
– za sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu maksymalna stawka wynosi 50 zł.
– za sporządzenie zaświadczenia o powołaniu wykonawcy testamentu maksymalna stawka wynosi 30 zł.
Pani Katarzynie zaproponowano skontaktowanie się z kilkoma notariuszami i zapytanie o końcowy koszt czynności, wraz z podatkami i wypisami, gdyż ceny tych samych czynności mogą się różnić.
Podstawa prawna: Kodeks Cywilny; Kodeks Postępowania Cywilnego; Ustawa o Kosztach Sądowych W Sprawach Cywilnych; Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej
Autor: Marek Ners
Porady Obywatelskie 