Pani Ala od kilku lat zmaga się z chorobą Alzheimera. Choroba w jej przypadku postępuje szybko, w związku z czym pani Ala nie rozpoznaje już bliskich, ma trudności w poruszaniu się i nie jest w stanie samodzielnie wykonywać żadnej czynności. Pomaga jej córka – pani Magda, która zamieszkała z nią dwa lata temu. Kiedy pani Ala była jeszcze osobą chodzącą i świadomą, udała się wraz z córką do notariusza, który sporządził dla pani Magdy pełnomocnictwo do reprezentowania matki w większości spraw formalnych i urzędowych. Dzięki pełnomocnictwu pani Magda może odbierać pocztę pani Ali, a także załatwiać sprawy związane z mieszkaniem, bankiem, lekarzami itp. Dzięki temu pełnomocnictwu mogła także złożyć dokumenty do powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności o stwierdzenie niepełnosprawności matki. Zespół, na podstawie złożonej dokumentacji medycznej, wydał na stałe orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności pani Ali.
Według Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych do znacznego, czyli najwyższego, stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
Orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności gwarantuje szereg przywilejów w dostępie do świadczeń oferowanych przez publiczną służbę zdrowia.
Osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności, mogą korzystać poza kolejnością z:
– świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej – lekarza, pielęgniarki, położnej;
– świadczeń w szpitalach;
– świadczeń ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (specjaliści przyjmujący w przychodniach);
– usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach;
– ze świadczeń rehabilitacji leczniczej (zgodnie ze wskazaniami medycznymi).
Uwaga! Orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności uprawnia do korzystania z usług specjalistów bez konieczności posiadania skierowania od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
Żeby skorzystać poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych bez skierowania, osoba ze znacznym stopniem niepełnosprawności, powinna udać się do placówki medycznej, która ma podpisaną umowę z NFZ, a następnie zgłosić się do rejestracji wraz z dokumentem tożsamości i dokumentem potwierdzającym posiadanie znacznego stopnia niepełnosprawności.
Co praktycznie oznacza termin „poza kolejnością”?
Świadczenia ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i świadczenia szpitalne powinny być udzielone w dniu zgłoszenia. Jeżeli nie będzie to możliwe, powinno ono zostać zrealizowane w innym terminie, ale poza kolejnością, wynikającą z prowadzonej listy oczekujących. Świadczenie z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej nie może być udzielone w terminie późniejszym niż w ciągu 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia.
Ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne poza kolejnością obejmują zlecanie zaopatrzenia w wyroby medyczne, kierowanie na inne konsultacje specjalistyczne, leczenie szpitalne, leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację leczniczą, niezbędną edukację i promocję zachowań prozdrowotnych, wykonywanie badań profilaktycznych (jak np. cytologia) oraz wydanie karty diagnostyki i leczenia onkologicznego.
Wszystkie uprzywilejowane osoby, w tym ze znacznym stopniem niepełnosprawności, mają prawo do korzystania poza kolejnością z usług udzielanych w aptekach. Mogą bez kolejki podejść „do okienka”, a farmaceuta ma obowiązek udzielić im pomocy.
Znaczny stopień niepełnosprawności uprawnia również do korzystania poza kolejnością ze świadczeń gwarantowanych z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego, w tym:
- uzdrowiskowego leczenia szpitalnego dorosłych;
- uzdrowiskowego leczenia sanatoryjnego dorosłych;
- uzdrowiskowej rehabilitacji dla dorosłych w szpitalu uzdrowiskowym;
- uzdrowiskowej rehabilitacji dla dorosłych w sanatorium uzdrowiskowym;
- uzdrowiskowego leczenia ambulatoryjnego dorosłych i dzieci
Dla osób dorosłych zalecaną częstotliwością jest korzystanie z leczenia uzdrowiskowego sanatoryjnego albo rehabilitacji uzdrowiskowej sanatoryjnej, nie częściej niż raz na 18 miesięcy .
W przypadku osób o znacznym stopniu niepełnosprawności nie ma limitu na świadczenia z zakresu rehabilitacji leczniczej w ramach NFZ. Tu też obowiązuje dostęp poza kolejnością. Dla pacjenta oznacza to możliwość prowadzenia zindywidualizowanej i lepiej dostosowanej do jego potrzeb terapii. Obecnie lekarz może też zlecić na jednej wizycie znacznie większą ilość zabiegów.
Pacjentom ze znacznym stopniem niepełnosprawności przysługuje prawo do wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie, według wskazań medycznych, bez uwzględnienia okresów użytkowania. O potrzebie zaopatrzenia w te wyroby decyduje każdorazowo osoba uprawniona do wystawienia zlecenia, czyli w zależności od refundowanej pomocy, lekarz rodzinny lub specjalista. Na przykład osoba niewidoma legitymująca się znacznym stopniem niepełnosprawności obecnie może ubiegać się o refundację białej laski w zależności od swych potrzeb, a nie tylko raz na pół roku. Limit dofinansowania w tym przypadku wynosi obecnie 100 złotych.
Wysokość dofinansowania do zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny wynosi do 80% kosztów tego sprzętu, nie więcej jednak niż do wysokości pięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Wnioskodawca zobowiązany jest do zadeklarowania udziału środków własnych w wysokości stanowiącej minimum 20% kosztów sprzętu rehabilitacyjnego. Właściwy procent wysokości dofinansowania do sprzętu rehabilitacyjnego oraz udziału środków własnych wnioskodawcy w danym roku i górne limity kwot dofinansowania są ustalane w oparciu o posiadane środki finansowe, na posiedzeniu komisji po otrzymaniu środków PFRON. Kwoty te mogą ulec zmianie w przypadku niedoboru środków, a przy znacznej liczbie wnioskodawców decyzja jest podejmowana każdorazowo na posiedzeniu komisji.
Podstawa prawna: Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Ustawa z dnia 9 maja 2018 r. o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności. Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej w sprawie orzekania o niezdolności do pracy. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie.
Autorka: Beata Klimkiewicz
Porady Obywatelskie 