Pan Tadeusz ma córkę, która niedawno ukończyła 25 lat. Pan Tadeusz nie utrzymuje z nią kontaktu. Córka pana Tadeusza mieszka w Gdyni. Pan Tadeusz wie jednak, że około pół roku temu podjęła pracę w zakładzie fryzjerskim i pracuje tam do tej pory. Gdy Pan Tadeusz rozstawał się z żoną, wówczas wyrokiem sądu zostały zasądzone od niego alimenty na rzecz córki w wysokości 400 zł. Pan Tadeusz do niedawna regulował zobowiązanie, jednak gdy zrezygnował z pracy i przeszedł na emeryturę, stopniowo było mu coraz trudniej, ponieważ pogarszał się jego stan zdrowia i rosły wydatki związane z zakupem lekarstw. Gdy dowiedział się, że córka pracuje, przestał płacić alimenty. Wydawało mu się oczywiste, że skoro córka pracuje, to jest w stanie utrzymać się samodzielnie i nie potrzebuje od niego pieniędzy. Jakież było jego zaskoczenie, gdy dwa dni temu otrzymał zawiadomienie o wszczęciu egzekucji komorniczej z powodu niepłacenia alimentów. Pan Tadeusz zwrócił się do doradcy z prośbą o pomoc.
Na początek najważniejsza informacja – obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci nie jest ograniczony żadnym konkretnym terminem. Wiele osób niesłusznie zakłada, że wygasa on z chwilą osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości, zakończenia edukacji czy podjęcia zatrudnienia.
Zgodnie z art. 133 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek ten wygasa z chwilą osiągnięcia przez dziecko odpowiedniego stopnia fizycznego i umysłowego rozwoju, potrzebnego do usamodzielnienia się i do uzyskania środków utrzymania z własnej pracy i z własnych zarobków. Jednym słowem chodzi o moment, w którym dziecko jest już w stanie w pełni utrzymać się samodzielnie. I tak np. gdyby córka pana Tadeusza była osobą z niepełnosprawnością, to jego obowiązek alimentacyjny jako ojca mógłby trwać do końca życia.
Przepis art. 133 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego uwzględnia także sytuację rodziców. I tak rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem, lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się nawet wówczas, gdy nie jest ono jeszcze w pełni samodzielne.
W sytuacji pana Tadeusza przesłanki, które decydują o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego leżą po obydwu stronach, ponieważ córka pana Tadeusza jest już w stanie samodzielnie się utrzymać, a on znajduje się w trudnej sytuacji ze względu na zmniejszone możliwości zarobkowe wywołane przejściem na emeryturę i chorobą.
Do wykazania wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, w sytuacji, gdy córka pana Tadeusza nadal dochodzi zapłaty alimentów, pomimo, że jest już samodzielna, koniecznie jest wydanie przez sąd orzeczenia, które to potwierdzi. Dlatego pan Tadeusz powinien złożyć do Sądu Rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania córki, w tym przypadku do Sądu Rejonowego w Gdyni, pozew o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego.
Warto wiedzieć, że istnieje możliwość ustalenia, że stosunek alimentacyjny wygasł z datą wsteczną tj. np. wcześniej niż z chwilą wytoczenia powództwa. Jeżeli rodzic chce, aby sąd ustalił, że obowiązek wygasł z konkretną datą wsteczną, powinien to wyraźnie wskazać w pozwie i poprzeć dowodami, że z taką właśnie datą dziecko uzyskało samodzielność.
Od pozwu obowiązuje opłata stosunkowa w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu. Wartość przedmiotu sporu w tym przypadku wynosi 400 zł x12 miesięcy = 4 800 zł. 5% wartości tej kwoty to 240 zł. Pan Tadeusz może się jednak ubiegać o zwolnienie z kosztów postępowania ze względu na swoją trudną sytuację materialną.
Podstawa prawna: Art. 133 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego
Autorka: Małgorzata Dąbrowska
Porady Obywatelskie 