Stypendium szkolne dla uczniów mieszkających na terenie m.st. Warszawy

Pani Iwona jest matką samotnie wychowującą trójkę dzieci: 19-letnią Anię będącą uczennicą szkoły branżowej, 12-letniego Damiana będącego uczniem szkoły podstawowej oraz 6-letniego Kacpra uczęszczającego do zerówki w szkole podstawowej. Rodzina zamieszkuje na terenie m.st. Warszawy i znajduje się w trudnej sytuacji materialnej. Pani Iwona pracuje na pół etatu w sklepie spożywczym na stanowisku kasjer-sprzedawca i otrzymuje minimalne wynagrodzenie tj. 1074,33 zł netto miesięcznie. Oprócz tego rodzina utrzymuje się ze świadczenia wychowawczego tzw. 500+ na dwoje dzieci oraz alimentów w kwocie po 300 zł na każde dziecko tj. łącznie 900 zł. Pomimo niskiego dochodu, Pani Iwona nigdy nie chciała korzystać z żadnych świadczeń społecznych. Jedyną akceptowalną formą pomocy było dla niej stypendium szkolne, dzięki któremu co roku mogła zakupić niezbędne przybory szkolne oraz pomoce dydaktyczne w formie książek i programów komputerowych. Podobnie jak od wielu lat, na początku września ubiegłego roku udała się do szkoły w celu złożenia wniosku o stypendium szkolne. Ku jej zaskoczeniu pedagog szkolny poinformował ją, że nie może złożyć wniosku, ponieważ począwszy od roku szkolnego 2020/2021 realizacją świadczeń dla uczniów zajmują się ośrodki pomocy społecznej. Pani Iwona nigdy wcześniej nie korzystała z żadnych usług pomocy społecznej i obawiała się wszelkich instytucji, które mogłyby ingerować w jej życie. W konsekwencji w ogóle nie złożyła wniosku, jednak brak tego świadczenia w minionym roku był dla niej odczuwalny i uniemożliwił zrealizowanie wszystkich wydatków związanych z edukacją dzieci. Pani Iwona zastanawia się czy w obecnym roku szkolnym wnioskować o stypendium szkolne. Chciałaby jednak uzyskać więcej informacji, ponieważ słyszała od rodziców innych dzieci, że zmienił się nie tylko organ rozpatrujący wnioski, ale także wykaz rzeczy możliwych do zakupienia w ramach tego świadczenia.

Czym jest stypendium szkolne?

Stypendium szkolne jest świadczeniem pomocy materialnej o charakterze socjalnym, którego celem jest zmniejszenie różnic w dostępie do edukacji oraz umożliwienie pokonywania barier dostępu do edukacji wynikających z trudnej sytuacji materialnej ucznia.

Podstawę prawną pomocy materialnej dla uczniów stanowi Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, w której można znaleźć ogólne warunki i zakres poszczególnych świadczeń, jednak szczegółowe zasady określane są przez rady gmin w regulaminach udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie gminy. Zatem w poszczególnych gminach mogą być inne zasady dotyczące trybu i sposobu udzielania stypendium szkolnego oraz wysokości i form tego świadczenia W związku z tym, że rodzina Pani Iwony zamieszkuje na terenie m.st. Warszawy, w poniższym artykule przedstawione zostaną zasady stypendium szkolnego obowiązujące dla uczniów mieszkających na terenie m.st. Warszawy.

Jakie są warunki ubiegania się o stypendium szkolne?

Z pomocy może skorzystać uczeń znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej, wynikającej z niskich dochodów na osobę w rodzinie, w szczególności gdy w rodzinie tej występuje: bezrobocie, niepełnosprawność, ciężka lub długotrwała choroba, wielodzietność, brak umiejętności wypełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczych, alkoholizm lub narkomania, a także gdy rodzina jest niepełna lub wystąpiło zdarzenie losowe.

Pomoc w formie stypendium szkolnego skierowana jest zarówno do uczniów szkół publicznych jak i niepublicznych. Podstawowym warunkiem ubiegania się o to świadczenie jest spełnianie kryterium finansowego, zgodnie z którym miesięczna wysokość dochodu na osobę w rodzinie ucznia nie może przekraczać kwoty 528 zł.

Jak wygląda procedura udzielania stypendium szkolnego?

Świadczenie jest przyznawane na wniosek rodzica albo pełnoletniego ucznia, przy czym pełnoletni uczeń może sam złożyć wniosek lub upoważnić rodzica do wystąpienia w jego imieniu. Wnioski składa się w terminie od 1 do 15 września w ośrodku pomocy społecznej w dzielnicy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania ucznia. Formularze można pobrać w siedzibach lub na stronach internetowych poszczególnych ośrodków pomocy społecznej. Do wniosku należy dołączyć dokumenty uzasadniające przyznanie świadczenia pomocy materialnej, przede wszystkim zaświadczenie albo oświadczenie o wysokości dochodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku. Szczegółowe zasady ustalania wysokości dochodu są określone w art. 8 ust. 3-13 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. W przypadku wskazania we wniosku dodatkowych okoliczności należy dołączyć także dokumenty potwierdzające te okoliczności np. zaświadczenie z Urzędu Pracy czy orzeczenie o niepełnosprawności.

Przyznanie stypendium szkolnego następuje na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez dyrektora ośrodka pomocy społecznej. W decyzji określa się okres na jaki przyznano świadczenie, miesięczną kwotę świadczenia, formę udzielonego stypendium oraz sposób i termin realizacji.

W jakiej wysokości może być przyznane stypendium szkolne?

Stypendium szkolne przyznawane na okres roku szkolnego, a miesięczna kwota świadczenia ustalana jest w zależności od sytuacji materialnej ucznia oraz występowania w rodzinie ucznia takich okoliczności jak: bezrobocie, niepełnosprawność, ciężka lub długotrwała choroba, wielodzietność, brak umiejętności wypełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczych, alkoholizm, narkomania, także gdy rodzina jest niepełna lub wystąpiło zdarzenie losowe.

Jeżeli dochód na osobę w rodzinie wynosi mniej niż 422,40 zł to miesięczna wysokość stypendium będzie wynosić minimalnie 99,20 zł a maksymalnie 248 zł.
Jeżeli dochód na osobę w rodzinie wynosi od 422,40 zł do 528 zł to miesięczna wysokość stypendium będzie wynosić minimalnie 99,20 zł a maksymalnie 186 zł. Przy czym jeżeli w rodzinie ucznia występują w/w dodatkowe okoliczności to wówczas miesięczna wysokość stypendium może wynosić do 248 zł.

Na co można wydać środki w ramach stypendium szkolnego?

Zgodnie z regulaminem udzielenia pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie miasta stołecznego Warszawy, stypendium szkolne może być udzielane w następujących formach:

całkowitego lub częściowego pokrycia kosztów udziału w zajęciach edukacyjnych, w tym wyrównawczych, wykraczających poza zajęcia realizowane w szkole w ramach planu nauczania, a także udziału w zajęciach edukacyjnych realizowanych poza szkołą.
pomocy rzeczowej o charakterze edukacyjnym obejmującej:

zakup podręczników, które nie są udostępniane nieodpłatnie przez szkołę, lektur, encyklopedii, innych książek pomocnych w realizacji procesu dydaktycznego,
zakup komputerów stacjonarnych, laptopów lub tabletów,
zakup biletów miesięcznych lub kwartalnych uprawniających do korzystania z komunikacji miejskiej.
w szczególnych sytuacjach jeżeli organ przyznający stypendium uzna, że udzielenie stypendium w w/w dwóch formach nie jest możliwe, stypendium szkolne może być udzielone w formie świadczenia pieniężnego.

Warto zwrócić uwagę, że opisany w punkcie drugim katalog pomocy rzeczowej obowiązuje w Warszawie od września 2020 roku i może być zaskoczeniem dla osób, które korzystały ze stypendium szkolnego w poprzednich latach ponieważ wówczas można było dokonywać również takich zakupów jak np. artykuły szkolne (zeszyty, długopisy, piórniki, plecaki) czy strój sportowy. Drugą ważną kwestią jest to, że katalog pomocy rzeczowej jest katalogiem zamkniętym co oznacza, że można zrealizować zakup tylko i wyłącznie wymienionych w nim rzeczy. Dla przykładu: możliwy jest zakup komputera stacjonarnego, ale nie można zakupić osobno poszczególnych elementów komputera takich jak: myszka, klawiatura czy stacja dysków.

W jaki sposób rozlicza się stypendium szkolne?

Wypłaty przyznanego stypendium szkolnego dokonuje się na podstawie rachunków lub faktur potwierdzających poniesienie wydatków zgodnych z decyzją administracyjną. Zatem jeżeli stypendium szkolne zostało przyznane w formie pomocy rzeczowej o charakterze edukacyjnym i/lub na pokrycie kosztów udziału w zajęciach edukacyjnych to w pierwszej kolejności rodzic musi samodzielnie opłacić dany produkt/usługę a następnie dostarczyć rachunek/fakturę do organu który przyznał stypendium. Po zweryfikowaniu prawidłowości dokumentu finansowego oraz zgodności poniesionego wydatku z wydaną decyzją, organ zwróci wydane środki finansowe.

Realizacja przyznanego świadczenia (dostarczanie faktur/rachunków oraz zwrot środków) następuje w terminach wskazanych w decyzji administracyjnej przyznającej świadczenie. Przy czym, jeżeli osoba której zostało przyznane świadczenie nie dostarczy faktur/rachunków w terminach określonych w decyzji to stypendium szkolne nie będzie podlegało realizacji, co oznacza, że przyznane środki finansowe przepadną.

Wracając do sytuacji Pani Iwony….

Czy rodzina spełnia kryterium finansowe?

rodzina utrzymuje się z wynagrodzenie w wysokości 1074,33 zł netto miesięcznie, świadczenia wychowawczego w kwocie 500 zł miesięcznie na dwoje dzieci (łącznie 1000 zł) oraz alimentów w kwocie po 300 zł na każde dziecko (łącznie 900 zł). Zgodnie z ustawą, świadczenie wychowawcze nie wlicza się do dochodu, zatem biorąc pod uwagę wynagrodzenie z pracy i alimenty, łączy dochód rodziny wynosi 1 974,33 zł, co w przeliczeniu na jedną osobę daje 493,58 zł, co oznacza że rodzina jak najbardziej spełnia kryterium finansowe do przyznanie stypendium szkolnego.

W jakiej wysokości może zostać przyznane stypendium?

dochód na osobę w rodzinie Pani Iwony znajduje się w przedziale od 422,40 zł do 528zł co wskazuje na niższą kwotę stypendium (do 186 zł), przy czym należy zwrócić uwagę że występują dodatkowe okoliczności (niepełna rodzina) zatem Pani Iwona może ubiegać się o maksymalną wysokość stypendium (do 248 zł)

Czy Pani Iwona może ubiegać się o świadczenie na troje dzieci?

Z pewnością może wnioskować o stypendium dla 12-letniego syna Damiana będącego uczniem szkoły podstawowej
W przypadku 19-letniej Ani zależy to od decyzji córki, która może samodzielnie wystąpić z wnioskiem, upoważnić Panią Iwonę do reprezentowania w postępowaniu o udzielenie świadczenia lub w ogóle nie wyrazić zgody na ubieganie się o stypendium.
W przypadku 6-letniego Kacpra będącego w szkolnej zerówce świadczenie nie przysługuje ponieważ syn nie jest uczniem.

Czy Pani Iwona wzorem poprzednich lat w ramach stypendium będzie mogła zakupić przybory szkolne i pomoce dydaktyczne?

Z uwagi na zmianę katalogu pomocy rzeczowej Pani Iwona nie będzie mogła zakupić ani przyborów szkolnych ani programów komputerowych. Z rzeczy z których korzystała pozostały jedynie książki pomocne w realizacji procesu dydaktycznego. Może natomiast rozważyć skorzystać z nowych form pomocy np. zakupu laptopa do nauki.

Czy zmiana organu realizującego świadczenie zmieniła sposób udzielania i realizacji stypendium szkolnego?

Zmiany wprowadzone w ubiegłym roku nie dotyczyły sposobu udzielania i realizacji świadczenia. Pracownik Ośrodka Pomocy Społecznej rozpatrując wniosek o stypendium szkolne nie przeprowadza wywiadu środowiskowego ani nie odwiedza rodziny w miejscu zamieszkania. Procedura przyznawania i rozliczania odbywa się według tych samych zasad które obowiązywały pracowników szkół.

Nie wiemy czy Pani Iwona zdecyduje się w tym roku złożyć wniosek o przyznanie stypendium szkolnego, ale gdyby Państwo byli zainteresowani tym świadczeniem to zapraszamy do Punktów Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego w Warszawie, gdzie można uzyskać dodatkowe informacje oraz pomoc w wypełnieniu wniosku.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty
Uchwała Nr XLIX/1309/2005 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. w sprawie regulaminu udzielenia pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie miasta stołecznego Warszawy.
Uchwała Nr XXXIV/1033/2020 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 30 lipca 2020 r. zmieniająca uchwałę w sprawie regulaminu udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie miasta stołecznego Warszawy.

Autor: Marta Jeżykowska