Pani Monika ma 39 lat, wychowuje dwoje dzieci i jest w siódmym miesiącu ciąży. Starszy syn, Piotr, skończył 18 lat i uczy się w liceum, córka Ania ma lat 12. Pani Monika od pół roku samotnie wychowuje dzieci, ponieważ mąż ją opuścił i zapowiedział, że chce wnieść pozew o rozwód. Mąż obiecał Pani Monice, że będzie jej przelewał kilkaset zł miesięcznie na utrzymanie dzieci, dlatego Pani Monika nie występowała o alimenty. Przez pierwsze miesiące mąż wywiązywał się z obietnicy, ale obecnie wpłaty są nieregularne i Pani Monika ma trudności z utrzymaniem rodziny. Już na początku pandemii Pani Monika utraciła pracę i zarejestrowała się w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna. Otrzymuje zasiłek dla bezrobotnych. W obecnym stanie raczej nie znajdzie nowego zatrudnienia, poza tym musi więcej czasu poświęcać córce, która źle znosi odejście ojca. Pani Monika zastanawia się, czy pozwać męża o alimenty, czy dać mu jeszcze szansę i poczekać, chociaż materialnie rodzina ma się coraz gorzej. Na jakie wsparcie finansowe ze strony państwa może liczyć w tej sytuacji?
Rodzice, także ci samodzielnie wychowujący dzieci, którzy zmagają się z problemami finansowymi mogą liczyć na wsparcie finansowe w utrzymaniu dzieci w postaci świadczeń rodzinnych. Z kolei wszyscy rodzice, bez względu na dochód, otrzymują świadczenie wychowawcze, tzw. 500+.
Każdy rodzic ubiegający się o świadczenia rodzinne, musi spełniać określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych kryteria finansowe. Jeśli je spełnia, to otrzyma prawo do zasiłku rodzinnego, czyli podstawowego świadczenia na dziecko. Zasiłek ten ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Przysługuje on rodzicom lub opiekunom dziecka, do czasu ukończenia przez dziecko 18 roku życia lub nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, albo do 24 roku życia, jeżeli dziecko kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i ma orzeczenie o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
Zasiłek rodzinny przysługuje na dziecko, jeśli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 674,00 zł. a jeśli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne, to jeśli nie przekracza 764,00 zł.
Wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub w ośrodku pomocy społecznej. Wniosek obecnie można złożyć drogą elektroniczną, pod warunkiem, że ma się założony profil zaufany e-PUAP.
Zasiłek rodzinny przysługuje w wysokości zależnej od wieku dziecka, im starsze dziecko, tym wyższa kwota zasiłku. I tak na dziecko do ukończenia 5 roku życia zasiłek rodzinny wynosi – 95 zł; od 5 roku do 18 roku życia – 124 zł. Na dziecko w wieku powyżej 18 roku do ukończenia 24 roku życia przysługuje zasiłek w kwocie 135 zł.
Na jak długo wprowadzany jest zasiłek rodzinny?
Zasiłek rodzinny jest przyznawany od miesiąca, w którym został złożony wniosek o ustalenie prawa do zasiłku, do końca tzw. okresu zasiłkowego. Okres zasiłkowy trwa od 1 listopada do 31 października następnego roku kalendarzowego.
Osoba, która ma przyznany zasiłek rodzinny może również ubiegać się o dodatki do tego zasiłku, w zależności od sytuacji w jakiej się znajduje.
Do zasiłku rodzinnego przysługują następujące dodatki:
- z tytułu urodzenia dziecka w wysokości 1 000 zł;
- z tytułu opieki nad dzieckiem w trakcie urlopu wychowawczego – 400 zł;
- z tytułu samotnego wychowywania dziecka w wysokości 193 zł, nie może on jednak przekroczyć 386 zł na wszystkie dzieci (Uwaga! w świetle ustawy o świadczeniach rodzinnych dodatek z tytułu samotnego wychowywanie dziecka nie będzie przysługiwał każdemu rodzicowi, który sam wychowuje swoje dziecko. Dodatek ten przysługuje matce, ojcu lub opiekunowi faktycznemu czy prawnemu dziecka, jeżeli nie ma zasądzonych alimentów na dziecko od drugiego z rodziców dziecka, a drugi z rodziców dziecka nie żyje; ojciec dziecka jest nieznany; powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone. Dodatek ten przysługuje również osobie uczącej się, jeżeli oboje rodzice osoby uczącej się nie żyją);
- z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej – 95 zł na trzecie i następne dzieci uprawnione do zasiłku (Uwaga! rodzina wielodzietna, to rodzina wychowująca troje i więcej dzieci mających prawo do zasiłku rodzinnego);
- z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego, przysługuje w różnych kwotach: do 5 roku życia – 90 zł, powyżej 5 roku życia do ukończenia 24 roku życia – 110 zł;
- z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego – 100 zł;
- z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania – kwoty zależą od sytuacji wnioskującego – na pokrycie wydatków związanych z zamieszkaniem w miejscowości, w której znajduje się szkoła – 113 zł, na pokrycie wydatków związanych z dojazdem do miejscowości, w której znajduje się szkoła – 69 zł;
Ponieważ pani Monika jest w ciąży i niedługo urodzi trzecie dziecko, to jeśli będzie spełniała kryterium dochodowe (takie jak przy zasiłku rodzinnym, a wygląda na to, że je spełnia), to otrzyma razem z prawem do zasiłku rodzinnego, także prawo do dodatku z tytułu urodzenia dziecka w kwocie 1000 zł, otrzyma także tzw. “becikowe”, czyli jednorazową zapomogę w wysokości 1000 zł. “Becikowe” to również świadczenie jednorazowe z tytułu urodzenia dziecka, ale obowiązuje tu inne, wyższe kryterium dochodowe i świadczenie to nie jest uzależnione od posiadania prawa do zasiłku rodzinnego. “Becikowe” otrzyma młoda mama, jeżeli dochód jej rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1922,00 zł. Reasumując, pani Monika, po urodzeniu trzeciego dziecka, otrzyma 2000 zł na nowego członka jej rodziny.
Po urodzeniu dziecka, pani Monika jako osoba bezrobotna nie będzie miała prawa do zasiłku macierzyńskiego. Dlatego może złożyć wniosek o przyznanie jej świadczenia rodzicielskiego, tzw. „kosiniakowego” (swą potoczną nazwę wzięło od nazwiska Ministra Pracy w latach 2011-2015). Świadczenie to przeznaczone jest dla osób, które nie są uprawnione do zasiłku macierzyńskiego i przyznawane jest co miesiąc przez rok. Są to m.in. studenci, bezrobotni, osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych.
Świadczenie rodzicielskie jest przyznawane na okres wynoszący od 52 do 71 tygodni i wynosi 1 000 zł miesięcznie.
W razie urodzenia dziecka przez kobietę pobierającą zasiłek dla bezrobotnych świadczenie rodzicielskie przysługuje w wysokości różnicy między kwotą świadczenia rodzicielskiego a kwotą pobieranego przez kobietę zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Pani Monika, tak jak wszyscy inni rodzice, ma także prawo do świadczenia wychowawczego, tzw. 500 + na młodszą córkę (świadczenie to przysługuje na dzieci do ukończenia przez nie 18-go roku życia). Po porodzie otrzyma to świadczenie również na nowonarodzone dziecko.
Zgodnie ze zmianami w programie Rodzina 500+ oraz ustawą z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, od 1 lipca 2019 roku świadczenie wychowawcze przysługuje na każde dziecko do ukończenia 18. roku życia, bez względu na dochód osiągany przez rodzinę.
Od 1 czerwca 2021 r. rozpocznie się nowy okres świadczeniowy 2021/2022, na który będzie ustalane prawo do świadczenia wychowawczego i będzie trwał do 31 maja 2022 r.
Warunkiem uzyskania prawa do świadczenia wychowawczego na nowy okres świadczeniowy, rozpoczynający się 1 czerwca 2021 r. jest złożenie nowego wniosku. Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego należy złożyć do gminnego organu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Chodzi tu o urząd miasta/gminy, ośrodek pomocy społecznej lub inną jednostkę organizacyjną gminy (np. centrum świadczeń). Uwaga! Wnioski o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego na nowy okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca 2021 r. do 31 maja 2022 r. można składać już od 1 lutego 2021 r.
Pani Monika została poinformowana, że zarówno ona, w imieniu małoletniej córki, jak i jej pełnoletni syn powinni wystąpić o zasądzenie od ojca alimentów. Z uwagi na fakt, że syn pani Moniki dopiero co ukończył 18. rok życia, może on ustanowić swoją mamę – panią Monikę swoim pełnomocnikiem, aby to ona reprezentowała go w sądzie.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Autor: Agnieszka Pożarowska
Porady Obywatelskie 