Porady Obywatelskie

Pan R. popadł w poważne tarapaty finansowe. Miał dobrą pracę, nieźle zarabiał. Jednak potrzeby konsumpcyjne rodziny rosły, więc Pan R. zaciągał pożyczki bankowe. Z żoną i synem wyjeżdżali dwa razy do roku na urlopy za granicę, kupili nowy samochód, posyłali syna na naukę gry w tenisa, na naukę gry na gitarze i lekcje języka angielskiego. Lubili wystawne życie. Pan R. zdecydował, że zwolni się z etatu i założy własną działalność gospodarczą. Wierzył, że mu się powiedzie. Zaciągnął w banku pożyczkę w wysokości 50 tysięcy złotych na tzw. rozruch biznesu. Po trzech miesiącach bank upomniał się o spłatę pierwszej raty pożyczki. Pan R. nie miał żadnych dochodów. Nie rozpoczął bowiem planowanej działalności gdyż pieniądze wydał na wymianę samochodu na nowszy i większy. W domu zaczęły się kłótnie, żona Pana R. miała pretensję, że porzucił dobrą posadę, że ma długi i nie ma ich z czego spłacać, że przychodzą wezwania od komornika za poprzednio zaciągane pożyczki. Żona miała również pretensję o to, że ciągle mieszkają w mieszkaniu komunalnym, że nie dorobili się lokalu własnościowego. Istne piekło. Pan R. wyprowadził się z domu do swojej matki. Zaciągał kolejne pożyczki aby spłacać poprzednie. W międzyczasie zadzwonił kolega Pana R., że chce mu pomóc i jest gotów odkupić od niego auto. Pan R. był w banku. Tam dowiedział się, że mógłby złożyć wniosek o upadłość konsumencką. Pan R. chciałby się dowiedzieć, czy sąd umorzy mu niespłacone pożyczki bankowe.

Pan R. został poinformowany, że skoro nie jest w stanie spłacać swoich zobowiązań i stan ten trwa dłużej niż 3 miesiące, to Pan R. stał się niewypłacalny i nabył zdolność upadłościową.

Ponieważ Pan R. nie zarejestrował i nie rozpoczął działalności gospodarczej więc jako osoba fizyczna, nieprowadząca tejże działalności może złożyć wniosek o upadłość konsumencką.

Pan R. został zapoznany z procedurą jak następuje:

• wniosek składa się na formularzu sądowym
• wniosek składa się do Sądu Rejonowego, Wydział Gospodarczy ds. upadłościowych
• opłata od wniosku wynosi 30,00 zł
• Sąd wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości
• zostaje powołany syndyk i sędzia komisarz
• syndyk przejmuje władanie zarówno majątkiem jak i długami dłużnika
• zakończenie postępowania polega na ustaleniu planu spłaty lub umorzeniu zaległości bez ustalenia planu spłaty

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej

We wniosku Pan R. musi wskazać cały swój majątek, jaki posiada wraz z szacunkową wyceną składników tego majątku (nieruchomości i ruchomości) oraz wskazać miejsce gdzie majątek się znajduje. Pan R. może do wniosku załączyć oferowaną przez kolegę ofertę kupna samochodu.

We wniosku musi znaleźć się także wykaz wszystkich wierzycieli wraz z ich adresami, kwoty zaległości i wymagane terminy zapłaty.

Istotnym elementem wniosku jest opis okoliczności uzasadniających złożenie wniosku a także informacja o osiągniętych przychodach i kosztach poniesionych na utrzymanie własne i osób pozostających na utrzymaniu Pana R. za okres ostatnich sześciu miesięcy.

Postanowienie o ogłoszeniu upadłości Sąd doręcza syndykowi. Syndyk zaś zawiadamia właściwą izbę administracji skarbowej i właściwy oddział ZUS. Procedura likwidacyjna rozpoczyna się od ogłoszenia upadłości Pana R. w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Służy to wierzycielom, którzy mogą zgłaszać swoje wierzytelności.

Skutki ogłoszenia upadłości konsumenckiej

Wskutek ogłoszenia upadłości cały majątek Pana R. stanie się masą upadłościową zarządzaną przez syndyka. Pan R. musi wiedzieć, że z chwilą ogłoszenia upadłości pomiędzy nim a małżonką powstanie rozdzielność majątkowa. Majątek wspólny małżeństwa Pana R. wejdzie do masy upadłości a jego podział jest już niedopuszczalny. Natomiast żona Pana R., w trakcie postępowania upadłościowego, może zgłosić wierzytelność z tytułu udziału w majątku wspólnym do sędziego komisarza. I wówczas Pan R. będzie miał dodatkowego wierzyciela w postaci małżonki.

Skutkiem ogłoszenia upadłości jest również fakt, że przestają się do dłużnika dobijać komornicy. Zgodnie bowiem z przepisami postępowanie egzekucyjne wszczęte przed dniem ogłoszenia upadłości, ulega zawieszeniu z mocy prawa (z dniem ogłoszenia upadłości), a po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości jest umarzane. Sumy uzyskane w zawieszonym postępowaniu egzekucyjnym, a jeszcze nie wydatkowane, przelewane są do masy upadłości po uprawomocnieniu się postanowienia.

Zakończenie postępowania upadłościowego

Pan R. został poinformowany, że sąd może wydać jedno z następujących postanowień o:

• planie spłaty (maksymalnie do 3 lat lub od 3 do 7 lat)
• umorzeniu zobowiązań bez planu spłaty
• warunkowym umorzeniu zobowiązań bez planu spłaty

W przypadku Pana R. jest prawdopodobne, że sąd wyda postanowienie o planie spłaty w okresie do 3 lat.

Ustalając plan spłaty wierzycieli, sąd bierze pod uwagę:

• możliwości zarobkowe upadłego,
• konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu
• potrzeby mieszkaniowe
• wysokość niezaspokojonych w toku postępowania upadłościowego wierzytelności
• stopień niezaspokojonych wierzytelności w postępowaniu upadłościowym

Pan R. chciał znać odpowiedź na pytanie, czy w jego przypadku może nastąpić umorzenie zobowiązań? Pan R. bardzo chciałby się pozbyć długów i zacząć wszystko od nowa.

Pan R. otrzymał odpowiedź, że umorzenie zobowiązań bez planu spłaty może nastąpić tylko wtedy, gdy osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Nie dotyczy to, oczywiście, Pana R.

Omówiono z Panem R. sytuację, w której sąd ustali plan spłaty maksymalnie do 3 lat.  

W postanowieniu Sąd:

• wymienia wierzycieli uczestniczących w planie spłaty;
• dokonuje podziału funduszy masy upadłości pomiędzy wierzycieli uczestniczących w planie spłaty, jeżeli w postępowaniu zgromadzono fundusze masy upadłości;
• ustala, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa;
• określa, w jakim zakresie i okresie, nie dłuższym niż 36 miesięcy, upadły jest obowiązany spłacać zobowiązania oraz jaka część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu.

Generalnie postanowienie o planie spłaty lub umorzeniu bez planu spłaty kończy postępowanie upadłościowe.

Obowiązki upadłego w trakcie planu spłaty

Pan R., po ogłoszeniu upadłości, miałby obowiązek składania do sądu rokrocznie do końca kwietnia sprawozdania z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy.

W sprawozdaniu wykazuje się:

• osiągnięte przychody,
• spłacone kwoty
• nabyte składniki majątkowe o wartości przekraczającej przeciętne miesięczne wynagrodzenie

Do sprawozdania dołącza się kopię rocznego zeznania podatkowego.

Jeżeli Pan R. nie wywiązywałby się należycie z obowiązków, sąd mógłby z urzędu lub na wniosek wierzyciela uchylić plan spłaty.

Po wykonaniu przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty wierzycieli, sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty i umorzeniu zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonanych w wyniku wykonania planu spłaty wierzycieli. Na postanowienie przysługuje zażalenie.

Po wydaniu postanowienia niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego dotyczącego wierzytelności powstałej przed dniem ustalenia planu spłaty wierzycieli z wyjątkiem wierzytelności wynikających z zobowiązań nie podlegających umorzeniu.

Podstawa prawna: Prawo upadłościowe (do dnia 31 grudnia 2015 Prawo upadłościowe i naprawcze) – ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. zawierająca przepisy dotyczące polskiego postępowania upadłościowego i postępowania naprawczego, regulująca zasady wspólnego dochodzenia roszczeń wierzycieli od niewypłacalnych dłużników nieprowadzących działalności gospodarczej oraz skutki ogłoszenia upadłości, a także przed 1 stycznia 2016 zasady postępowania naprawczego wobec przedsiębiorców zagrożonych niewypłacalnością. Data wejścia w życie ostatniej zmiany: 24 marca 2020 roku

Autor: Anna Pieślak