Pani Krystyna jest 56 letnią mężatką. Z powodu złego stanu zdrowia od wielu lat nie pracuje, ma orzeczony przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności znaczny stopień niepełnosprawności. Pani Krystyna kiedyś starała się o rentę z tytułu niezdolności do pracy, ale jej nie otrzymała, gdyż nie miała wymaganych okresów opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Rodzinę utrzymuje więc mąż, który sprawuje również opiekę nad Panią Krystyną. Pani Krystyna przeczytała ostatnio o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, tzw. 500 plus dla niepełnosprawnych i pyta czy mogłaby je otrzymywać?
Doradca w pierwszej kolejności wyjaśnił pani Krystynie, że świadczenie to przysługuje osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji, jeśli niezdolność ta została stwierdzona orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji. Takie orzeczenie musi być wydane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Uwaga! Świadczenie to jest uzależnione od kryterium finansowego i jest przeznaczone dla osób, które nie są uprawnione do emerytury ani renty, nie mają ustalonego prawa do innego świadczenia pieniężnego finansowanego ze środków publicznych oraz dla osób uprawnionych do emerytury, renty lub innych świadczeń finansowanych ze środków publicznych (np. zasiłek stały lub zasiłek okresowy z Pomocy Społecznej), jeśli łączna wysokość brutto tych świadczeń nie przekracza kwoty 1896,13 zł. Osobie, która pobiera emeryturę, rentę lub inne świadczenie finansowane ze środków publicznych i łączna kwota brutto tych świadczeń wynosi więcej niż 1396,13 zł, ale nie przekracza 1 96,13 zł wysokość świadczenia będzie pomniejszona o różnicę między kwotą 1896,13 zł i łączną kwotą przysługujących wnioskodawcy świadczeń.
Wniosek o świadczenie uzupełniające należy złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. W imieniu osoby niepełnosprawnej wniosek może złożyć przedstawiciel ustawowy, pełnomocnik bądź opiekun faktyczny. Wniosek można złożyć także przez platformę elektroniczną PUE ZUS albo wysłać pocztą, listem poleconym. Do wniosku należy dołączyć orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Jeżeli osoba posiada ważne orzeczenie, tzn. nie zakończył się czas na który zostało wydane przez komisję lekarską do spraw inwalidztwa i zatrudnienia przed 1 września 1997 r. i osoba ta została zaliczona do I grupy inwalidzkiej na podstawie tego orzeczenia może również starać się o świadczenie uzupełniające.
ZUS potwierdzi prawo do świadczenia uzupełniającego również na podstawie: orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji oraz orzeczenia o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Ponieważ Pani Krystyna nie ma orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji powinna do wniosku o świadczenie uzupełniające dołączyć aktualne dokumenty medyczne: zaświadczenie o stanie zdrowia wydane przez lekarza wystawione nie wcześniej niż na miesiąc przed złożeniem wniosku, dokumentację medyczną potwierdzającą charakter schorzeń, dokumenty z rehabilitacji i inne dokumenty, które mogą mieć wpływ przy orzekaniu o niezdolności do samodzielnej egzystencji: badania, karty wypisów ze szpitala, etc. Ponieważ Pani Krystyna posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności wydane przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności powinna również ten dokument dołączyć do wniosku.
Decyzja o przyznaniu bądź odmowie przyznania świadczenia wydawana jest w ciągu 30 dni, ale najpierw musi uprawomocnić się orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Zatem osoby nieposiadające jeszcze orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji muszą liczyć się z wydłużeniem okresu potrzebnego najpierw do rozpatrzenia dokumentów medycznych i oceny czy osoba wnioskująca nie jest zdolna do samodzielnej egzystencji.
Świadczenie uzupełniające przysługuje w wysokości 500 zł. Każda osoba pobierająca świadczenie uzupełniające ma obowiązek powiadomić ZUS o wszelkich zmianach w wysokości uzyskiwanych dochodów, świadczeń ze środków publicznych, o uzyskaniu prawa do emerytury, renty, czy środkach uzyskanych z Pomocy Społecznej. Przekroczenie kryterium dochodowego skutkuje bowiem koniecznością zwrotu świadczenia.
W przypadku decyzji odmawiającej przyznania tego świadczenia przysługuje droga odwoławcza. Odwołanie od decyzji ZUS składa się do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Odwołanie należy złożyć za pośrednictwem organu ZUS, który decyzję wydał, w ciągu miesiąca od dnia jej doręczenia. Odwołanie można złożyć na piśmie w oddziale ZUS, zgłosić ustnie do protokołu w placówce ZUS albo wysłać pocztą listem poleconym. Odwołanie można złożyć także elektronicznie za pomocą platformy PUE ZUS, na formularzu „POG”. Złożenie odwołania i postępowanie przed sądem są wolne od opłat.
W punkcie poradnictwa obywatelskiego można uzyskać szczegółowe informacje na temat tego świadczenia, pomoc przy wypełnianiu wniosku i kompletowaniu dokumentów potrzebnych do jego złożenia oraz (w razie decyzji odmownej) wspólnie z doradcą sporządzić odwołanie od decyzji ZUS.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji
Autor: Agnieszka Pożarowska
Porady Obywatelskie 