Pan Józef ma 17 letniego syna i 15 letnią córkę. Pan Józef rozwiódł się z żoną w 2005 r. W Wyroku rozwodowym Sąd zasadził od Pana Józefa na rzecz dzieci alimenty w wysokości po 500 zł. na każde z dzieci. W roku 2015 była żona działając w imieniu dzieci podniosła wysokość alimentów do kwoty 800 zł. na każde z dzieci. Pan Józef przez pierwsze trzy lata płacił alimenty nieregularnie, lecz później stracił pracę i przestał jepłacić. Była żona skierowała sprawę do komornika, który prowadzi postępowanie egzekucyjne przeciwko Panu Józefowi. Po pewnym czasie Pan Józef znalazł pracę na budowie i komornik zajął mu wynagrodzenie za pracę. Kiedy Pan Józef dowiedział się o zajęciu wynagrodzenia za pracę, zwolnił się z pracy i zaczął pracować „na czarno”. Z uwagi na fakt, iż była żona miała małe dochody, zaś egzekucja alimentów była nieskuteczna, była żona Pana Józefa zaczęła pobierać alimenty funduszu alimentacyjnego. Pan Józef liczy, iż nabędzie w niedalekiej przyszłości spadek po rodzicach w postaci mieszkania, udał się więc do komornika celem weryfikacji swojego zadłużenia. Pan Józef zdziwił się, iż jego zadłużenie alimentacyjne jest bardzo wysokie. Pan Józef udał się do punktu Nieodpłatnych Porad Obywatelskich celem uzyskania pomocy w sprawie konsekwencji niepłacenia alimentów.
W Polsce mamy ponad 300 tysięcy dłużników alimentacyjnych, wiec problem zadłużenia alimentacyjnego jest poważnym problemem w skali całego kraju. Konsekwencje niepłacenia alimentów możemy podzielić zarówno na konsekwencję prawne jak i konsekwencje w relacjach z dziećmi.
Warto zauważyć, iż relacje zobowiązanego do alimentacji tj. najczęściej ojca względem dzieci, potrafią być bardzo różne, od bardzo dobrych do wręcz żadnych. Nie mniej jednak brak płacenia alimentów nie pomaga w budowaniu dobrych relacji z dziećmi. Często występuje korelacja braku płacenia alimentów i słabych relacji ojciec-dziecko.
Konsekwencje prawne dla osoby uchylającej się od płacenia alimentów potrafią być bardzo dotkliwe. Najbardziej oczywistą konsekwencja nie płacenia alimentów jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego przez Komornika. Co prawda kwota minimalnego wynagrodzenia jest wolna od zajęcia komorniczego, lecz ta zasada nie dotyczy jednak zajęć alimentacyjnych. W przypadku dłużników alimentacyjnych komornik może ściągnąć 60% wysokości wynagrodzenia minimalnego. Zastosowanie ma tutaj art. 87 § 3 Kodeksu Pracy.
Na uwagę zasługuje również fakt, iż wierzytelności z rachunku bankowego podlegają egzekucji na zaspokojenie alimentów w pełnej wysokości, o czym stanowi art. 1083 § 2 Kodeksu Postępowania Cywilnego.
Uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego stanowi również przestępstwo z art. 209 Kodeksu karnego, za które grozi grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku, a w przypadku narażenia osoby uprawnionej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych kara pozbawienia wolności może wynosić nawet do 2 lat. Konsekwencje na gruncie prawa karnego mogą się pojawić już po trzech miesiącach w opóźnieniu płacenia alimentów. Ściganie następuje na wniosek osoby na rzecz której alimenty winny być płacone. W praktyce najczęściej wniosek o ściganie wnosi matka dziecka jako jego przedstawiciela ustawowa. Inną dolegliwością dla dłużników alimentacyjnych, o bardzo skuteczności, jest odebranie prawa jazdy. Dla wielu dłużników alimentacyjnych jest to bardzo zaskakująca konsekwencja braku łożenia alimentów, jak również skuteczny środek dyscyplinujący. Taką możliwość przewiduje art. art. 5 ust. 3b ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Dłużnicy alimentacyjni, bardzo często posiadają również inne zadłużenie i rozważają ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Również na tym polu osoby uchylające się od płacenia alimentów doznają dotkliwych konsekwencji, gdyż poprzez upadłość konsumencką nie można umorzyć alimentów o czym stanowi art. 491 21 ust. 2.
Dla dłużników alimentacyjnych ww. konsekwencję mogą wydawać się restrykcyjne, lecz państwo w pierwszej kolejności stoi na straży interesów osób na rzecz których alimenty winny być płacone, w praktyce najczęściej, choć nie tylko małoletnich dzieci, nie zaś dorosłych osób winnych łożenia na ich utrzymanie.
Podstawa prawna: Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy Kodeks Postępowania Cywilnego Kodeks Karny Kodeks Pracy Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów Prawo upadłościowe
Autor: Marek Ners
Porady Obywatelskie 