Pani Weronika samotnie wychowuje córeczkę, która ma 6 lat. Pracuje i zarabia 3400 zł netto. Pani Weronika ma matkę, z którą od lat nie utrzymuje kontaktu. Matka nie opiekowała się nią, nadużywała całe życie alkoholu. Panią Weronikę wychowywała nieżyjąca już babcia. Ostatnio do Pani Weroniki zwrócił się Ośrodek Pomocy Społecznej (OPS). Okazało się, że mama Pani Weroniki jest poważnie chora i została umieszczona w Domu Pomocy Społecznej (DPS), ponieważ wymagała całodobowej opieki. OPS, po szczegółowym zbadaniu sytuacji rodzinnej i materialnej, zaproponował Pani Weronice podpisanie umowy w sprawie odpłatności za pobyt mamy w DPS-ie. Jednak Pani Weronika nie podpisała jeszcze tej umowy, ponieważ uważa, że jest to niesprawiedliwe, iż ma dopłacać do pobytu matki, skoro ta nie opiekowała się nią przez całe życie i ma swoją emeryturę. Pani Weronika jest mieszkanką Warszawy, jej mama też została skierowana do DPS-u na terenie stolicy. Pani Weronika pyta, co może w tej sprawie zrobić?
Aby umieścić osobę wymagającą opieki w DPS-ie, trzeba przejść przez procedurę, w toku której mogą być podjęte aż cztery decyzje administracyjne. Pierwsza z nich dotyczy skierowania osoby wymagającej opieki do DPS-u odpowiedniego dla danej osoby (np. ze względu na charakter schorzeń). Druga decyzja dotyczy umieszczenia w konkretnej placówce, trzecia zaś ustalenia opłaty ponoszonej przez osobę, która ma być w DPS-ie umieszczona (czyli 70% otrzymywanego przez matkę Pani Weroniki świadczenia emerytalnego). W przypadku matki Pani Weroniki, która jest mieszkanką stolicy, powyższe decyzje wydaje Warszawskie Centrum Pomocy Rodzinie (WCPR). Ponieważ matka Pani Weroniki ma bardzo niską emeryturę, to kwota pobierana z jej świadczenia jest niewystarczająca na pokrycie kosztów pobytu, dlatego jeśli OPS nie porozumiał by się z Panią Weroniką, co do dobrowolnej opłaty do pobytu matki w DPS-ie, to może wydać czwartą decyzję w sprawie ustalenia wysokości opłaty, do której zgodnie z ustawą o pomocy społecznej są zobowiązani najbliżsi krewni.
Zgodnie z przepisami w/w ustawy, opłatę za pobyt w DPS w pierwszej kolejności ponosi mieszkaniec Domu, czyli w przypadku Pani Weroniki jej mama. Jeśli, tak jak w przypadku mamy Pani Weroniki, świadczenie mieszkańca jest zbyt niskie, to do opłaty zobowiązani są inni członkowie rodziny, czyli mąż oraz zstępni i wstępni. Jednak mama Pani Weroniki nigdy nie sformalizowała żadnego ze swoich związków. Dodatkowo, z tego co wiadomo Pani Weronice, jest ona jedynym dzieckiem swojej mamy. W tej sytuacji pozostaje ona jedyną żyjącą krewną. Gdyby Pani Weronika miała rodzeństwo, wtedy wysokość opłaty zostałaby podzielona proporcjonalnie, pomiędzy wszystkimi osobami zobowiązanymi do wnoszenia opłaty.
Ustawa w kwestii zobowiązania do opłat inaczej traktuje osoby samotne a inaczej członków rodzin, przewiduje też możliwość zwolnienia z tych opłat. Ponieważ rodzina Pani Weronika liczy dwie osoby (ona i córka), to w takim przypadku dochód Pani Weroniki będzie podzielony na dwie osoby. Kryterium dochodowe w pomocy społecznej dla osoby pozostającej w rodzinie wynosi 584 zł, a kwota uzyskiwanego dochodu zwalniająca z obowiązku uiszczania tej opłaty wynosi 300% w/w kryterium czyli 1584 zł na osobę w rodzinie. Zgodnie z ustawowymi zapisami, do dochodu nie wlicza się świadczenia wychowawczego 500+ i alimentów, które Pani Weronika otrzymuje na córkę. Jako dochód będzie natomiast traktowane wynagrodzenie pani Weroniki za pracę.
Ponieważ dochody Pani Weroniki przekraczają kwotę 1584 zł, to Pani Weronika powinna partycypować w opłacie za pobyt mamy w DPS.
Jednak Pani Weronika jako samotna matka może zwrócić się do OPS-u z prośbą o zwolnienie jej z dokonywania tej opłaty. Jeśli Pani Weronika złoży taki wniosek, to po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego, OPS zwolni ją z opłaty częściowo lub całkowicie.
Uwaga!
Zgodnie z treścią ustawy zwolnione z ponoszenia opłat mogą zostać także inne osoby, np. cierpiące na długotrwałe choroby, bezrobotne, niepełnosprawne, członkowie rodziny utrzymujący się z jednego świadczenia lub wynagrodzenia, osoby które przebywały w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub placówce opiekuńczo-wychowawczej, osoby, których rodzice byli pozbawieni władzy rodzicielskiej lub byli sprawcami udokumentowanej przemocy.
Gdyby Pani Weronika nie była samotną matką (ani nie kwalifikowałaby się na żaden inny wymieniony wyżej powód zwolnienia z opłaty za pobyt matki w DPS-ie) i nie zgodziłaby się dobrowolnie na podpisanie umowy z OPS-em, wówczas OPS wydałby decyzję administracyjną w sprawie wysokości opłaty, która podlegałaby egzekucji, czyli wynagrodzenie Pani Weroniki mogłoby zostać zajęte.
Podstawa prawna: Art. 8, 60, 61, 64, 64a Ustawy o Pomocy Społecznej Załącznik do Zarządzenia nr 1366/2020 Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy z 27.11.2020 r.
Autor: Małgorzata Dąbrowska
Porady Obywatelskie 