Porady Obywatelskie

Pani Katarzyna przyjechała do dużego miasta z prowincji. Ukończyła studia, dostała pracę w korporacji, wynajęła mieszkanie, kupiła samochód. Jak sama się określa, jest singielką, która uwielbia podróże, dobre jedzenie i luksusowe ubrania. Gdy pierwszy raz komornik zajął jej część wynagrodzenia, wystraszyła się. Nie potrafiła jednak powstrzymać się od dalszego i ciągłego kupowania. Zdecydowała się na złożenie wniosku o upadłość konsumencką, gdyż miała marzenie aby jej długi przestały istnieć. Zapamiętała dzień ogłoszenia upadłości jako jeden z najszczęśliwszych w jej życiu. Szybko jednak ochłonęła gdy dotarło do niej, że ma do wykonania plan spłaty a jej wolność finansowa jest „zagrożona” przez syndyka. Pani Katarzynie trudno pogodzić się z faktem, że nie może już sama decydować o swoich wydatkach.

Życie po upadłości konsumenckiej to życie bez wezwań do zapłaty i kolejnych pism od komornika. Dzięki oddłużeniu dłużnik otrzymuje szansę na życie bez długów, a także bez psychicznej presji wywoływanej dotychczas przez wierzycieli. Dłużnik zyskuje rzecz bezcenną – spokój, zaczyna żyć od nowa. 

Jednak życie po upadłości konsumenckiej może być szczególnie trudne dla osób zobowiązanych do częściowej spłaty długów. Sądy dostosowują plany spłaty wierzycieli do możliwości dłużników. Skutkiem prawnym ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest to, że upadły traci wszelkie prawo do zarządzania swoim majątkiem wchodzącym do masy upadłości. Od tej pory dysponuje nim przydzielony przez sąd syndyk. Dłużnik musi być gotowy wydać syndykowi swój majątek, ale także udzielać wszelkich dodatkowych informacji o swojej sytuacji majątkowej, np. nowym źródle dochodu. 

Konsekwencje upadłości konsumenckiej mają niebagatelny wpływ na życie codzienne oraz odciskają piętno na przeszłości dłużnika. Procedura ogłaszania upadłości wiąże się z wieloma konsekwencjami. Wśród nich znajdują się bardziej i mniej kłopotliwe następstwa. Co więc dokładnie dzieje się po tym, gdy sąd wydał pozytywną decyzję w sprawie pani Katarzyny?

Czy pani Katarzyna może swobodnie korzystać ze swojego konta bankowego, na które co miesiąc wpływa jej wynagrodzenie za pracę?

Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej syndyk może zamknąć upadłemu rachunek bankowy i zablokować tym samym możliwość korzystania przez niego z konta w banku.

W przypadku pani Katarzyny, jako osoby fizycznej, na której utrzymaniu nie pozostają inne osoby, do masy upadłości nie wchodzi  część dochodu, która łącznie z dochodami wyłączonymi z masy upadłości na podstawie art. 63 ust. 1 p.u. odpowiada kwocie stanowiącej 150% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, określonego w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Dochód ten w 2020 r. wynosił 701,00 zł, a więc 150% tejże kwoty wynosi 1051,50 zł. Jest to kwota, którą pani Katarzyna może swobodnie dysponować.  

Co w tej sytuacji może zrobić pani Katarzyna?

Przed wizytą w banku pani Katarzyna może ustalić z syndykiem sposób korzystania z pieniędzy na koncie w ten sposób, że kwota 1051,50 zł miesięcznie będzie do dyspozycji pani Katarzyny. W tym celu syndyk powinien zgłosić się osobiście do najbliższego oddziału, potwierdzić swoją tożsamość i umocowanie do zarządzania rachunkiem upadłego i złożyć odpowiednie dyspozycje czyli w jaki sposób pani Katarzyna może korzystać z zablokowanego konta. 

Czy pani Katarzyna może sprzedać swój samochód? 

Pani Katarzyna chciałaby sprzedać samochód i dysponować większą sumą pieniędzy. Niestety, pani Katarzyna nie może tego zrobić, gdyż wszystko, co posiada należy do syndyka. Co więcej, pani Katarzyna dowiedziała się, że  jakakolwiek czynność prawna dotycząca jakiegokolwiek składnika jej majątku wykonana po ogłoszeniu upadłości staje się nieważna z mocy prawa.

Do przykrych konsekwencji upadłości konsumenckiej należy też ograniczenie możliwości zawieranych umów. W praktyce oznacza to, że dłużnik może jedynie kupować żywność oraz inne podstawowe produkty niezbędne do przeżycia. Absolutnie nie może zawierać umów, które mogłyby zwiększyć zadłużenie – nie dostanie się zgody np. na wzięcie pożyczki. W tym miejscu warto też zaznaczyć, że po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej syndyk będzie dalej reprezentował wszystkie interesy dłużnika zamiast niego.

Jak zacząć żyć po upadłości? 

Aby zacząć żyć w sposób, który pozwoli uniknąć kłopotów finansowych w przyszłości, pani Katarzyna musi przemyśleć swoje podejście do wydatków, do tego, jak je ograniczyć. W tej kwestii niezwykle istotne jest planowanie budżetu domowego. Dobrze zaplanowany budżet stanowi podstawę w kontrolowaniu finansów. W każdym miesiącu, każdy z nas ma stałe opłaty. Zdarza się również, że pojawiają się koszty dodatkowe, o których czasami wiemy z wyprzedzeniem, a czasem są one zupełnym zaskoczeniem. Planując codzienne wydatki, pamiętając o tych mających wkrótce nastąpić oraz mając świadomość, że w każdej chwili może pojawić się nieprzewidziany koszt, można zapanować nad domowymi finansami. Sprawdzonym sposobem jest założenie zeszytu, w którym zapisywane są wszystkie wydatki w danym miesiącu. Można też skorzystać ze specjalnie opracowanych do tego celu programów komputerowych lub aplikacji w telefonie.

Nowe życie po wykonaniu planu spłaty.

Pani Katarzyna dowiedziała się, że po dokonaniu planu spłaty wszystkie umorzone w upadłości zobowiązania przestają istnieć. Wierzyciele tracą prawo do skutecznego dochodzenia ich przed sądem, nie będą mogli również egzekwować wierzytelności w postępowania komorniczym. Długi przestają istnieć raz na zawsze. Po uzyskaniu oddłużenia pani Katarzyna znów będzie mogła dysponować całym swoim wynagrodzeniem, nabywać prawa majątkowe, kupować i zbywać nieruchomości i ruchomości. I bogatsza o doświadczenie będzie wiedziała, jak panować nad budżetem domowym i kontrolować wydatki aby nie dopuścić do zadłużenia. 

Warto wiedzieć, że upadłość konsumencka pani Katarzyny została odnotowana w bazie BIK. Nawet więc po wykonaniu planu spłaty przez panią Katarzynę, w jej historii pozostanie zapis o tym, że musiała ogłosić upadłość. Teoretycznie, po zakończeniu postępowania oddłużeniowego pani Katarzyna będzie mogła starać się o kredyt. Od tego, czy go uzyska, zależeć będzie jednak ocena jej zdolności kredytowej przez bank, na którą wpłynąć mogą zawarte w BIK i BIG informacje. Dane gromadzone w bazie BIG podlegają wykreśleniu po wydaniu postanowienia o umorzeniu długów na wniosek złożony przez dłużnika. Natomiast dane zawarte w BIK przechowywane są tam przez kilka kolejnych lat i to one mogą zamknąć drogę pani Katarzynie do zaciągnięcia pożyczki czy kredytu w banku na okres kolejnych 10 lat.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo upadłościowe i naprawcze
Kodeks postępowania cywilnego
Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej

Autor: Anna Pieślak