Małżeństwo seniorów, Państwo Z, zamieszkują wspólnie z dorosłą córką i jej nastoletnim synem. Po poradę zgłosiła się Pani Z. Córka od kilku lat leczy się na chorobę psychiczną. Córka, do niedawna, poza pobytami w szpitalach psychiatrycznych, pracowała, brała leki i normalnie funkcjonowała.
Ostatnio stan psychiczny córki znacznie się pogorszył. Córka stała się agresywna, nie śpi całe noce i nie daje spać dostatecznie już zdenerwowanym domownikom. U córki nastąpił nawrót choroby (w tym miejscu został pominięty opis zachowań córki w fazie choroby). Córka jest pod opieką poradni psychiatryczno-psychologicznej. Córka od kilku dni kaszle.
U nastoletniego wnuka małżeństwa seniorów zdiagnozowano Zespół Aspergera. Nastolatek, podobnie jak matka, przebywa pod opieką poradni psychiatryczno-psychologicznej, zażywa leki. Ojciec chłopca został pozbawiony władzy rodzicielskiej.. Nastolatek buntuje się, nie chce pozostawać w domu, nie przestrzega środków ostrożności, wychodzi z domu i nie ma go po kilka godzin. Nadto chłopak nie uczestniczy w zajęciach szkolnych prowadzonych online, gdyż w domu nie ma dostępu do Internetu. Dziadkowie bardzo się niepokoją o wnuka. Matka chorej córki dzwoniła do poradni psychiatrycznej, w której córka się leczy, jednak otrzymała informację, że wszystkie wizyty stacjonarne zostały zawieszone do odwołania. Po przedstawieniu objawów i stanu córki, matka otrzymała informację, że w tym wypadku teleporada prawdopodobnie nie przyniosłoby oczekiwanych rezultatów. Pani Z. obawia się, że córka i tym razem wymagać będzie hospitalizacji ale zewsząd słyszy, że w każdym szpitalu jest koronawirus, którym córka mogłaby się zarazić. Matka nie wie, czy córka wyrazi zgodę na leczenie szpitalne. Małżeństwo seniorów nie wychodzi z domu. Zakupy robi wnuczek.
Państwo Z. bardzo niepokoją się o córkę i wnuka. Nie wiedzą, co mają robić. Epidemia wywołała u Państwa Z., jej córki i wnuka duży chaos. Chłopak nie chodzi do szkoły, córka nie chodzi do pracy. Sytuacja ta wyzwoliła lęk o zdrowie i życie swoich bliskich oraz niepewność jutra. Wyraźnie zaostrzyły się zaburzenia psychiczne u córki. Poważnie pogorszył się stan nastoletniego wnuka Państwa Z.
Pani Z. została poinformowana, że na szczęście jest wiele miejsc, do których można się zgłosić po pomoc – najpierw telefonicznie. Możliwy jest też w uzasadnionych przypadkach kontakt osobisty. Pomoc psychiatryczno-psychologiczna w dobie panującego koronawirusa jest dostępna. W omawianym przypadku najprawdopodobniej konieczny jest bezpośredni kontakt córki ze specjalistą. Jeśli osoba z zaostrzonym stanem chorobowym musi zostać skierowana do szpitala psychiatrycznego, to te szpitale wraz z izbami przyjęć działają. W pierwszej kolejności, w tym przypadku również, rekomenduje się kontakt telefoniczny. Trzeba wiedzieć, że w szpitalach zawieszono zarówno odwiedziny, jak i wychodzenie pacjentów na przepustki. Córka jednak musi wyrazić zgodę na leczenie i hospitalizację. Kwestię tę regulują przepisy ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U.2018.1878). Gdyby jednak stan córki się pogarszał a ona nie wyrażała zgody na leczenie, to zgodnie z art. 23 wspomnianej ustawy, osoba chora psychicznie może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez zgody, wymaganej w art. 22 tejże ustawy, jeżeli jej dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że z powodu tej choroby zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób.
Pani Z. otrzymała informację o działających na terenie województwa mazowieckiego Centrach Zdrowia Psychicznego:
Mazowieckie Specjalistyczne Centrum Zdrowia im. prof. Jana Mazurkiewicza w Pruszkowie Adres: ul. Partyzantów 2/4, 05-802 Pruszków Obszar działania: m. Pruszków, powiat pruszkowski, gmina Podkowa Leśna, dzielnica Ursus m.st. Warszawy Telefon: 22 739 14 00, 22 739 13 26
Instytut Psychiatrii i Neurologii (Warszawa) Adres: ul. Sobieskiego 9, 02-957 Warszawa Obszar działania: dzielnica m. st. Warszawy: Mokotów Telefon: 22 45 82 800 Mazowiecki
Szpital Bródnowski w Warszawie Sp. z o.o. Adres: ul. Kondratowicza 8, 03-242 Warszawa Obszar działania: dzielnica m. st. Warszawy: Targówek Telefon: 22 326 53 17, 22 326 52 26 – rejestracja
Szpital Wolski im. dr Anny Gostyńskiej Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej (Warszawa) Adres: ul.Kasprzaka 17, 01-211 Warszawa Obszar działania: dzielnica m. st. Warszawy: Wola Telefon: 22 38 94 700, 22 38 94 800 – rejestracja
Punkty zgłoszeniowo-koordynacyjne w Centrach Zdrowia Psychicznego czynne są codziennie w godzinach 8.00-18.00. Należy uprzednio zadzwonić. W sytuacji, gdy córka zdecyduje się na kontakt z lekarzem, a specjalista uzna, że konieczne jest spotkanie, przy zachowaniu wszelkich dostępnych środków ostrożności związanych z ochroną przed koronawirusem, możliwe jest spotkanie specjalisty z pacjentem. Po rozmowie ze specjalistą, nie jest wykluczona wizyta w domu u pacjenta. Ma to miejsce wtedy, kiedy pacjent musi dostać iniekcję długo działającego leku i trzeba mu taki zastrzyk podać, bo w przeciwnym razie choroba jeszcze bardziej się zaostrzy. Jeśli w wyniku teleporady lub kontaktu osobistego lekarza z pacjentką, lekarza zaniepokoi kaszel córki, zaleci on dalszą diagnostykę pod kątem Covid-19.
W każdym województwie został wyznaczony jeden szpital lub oddział psychiatryczny dla wymagających hospitalizacji pacjentów z zaburzeniami psychicznymi, którzy są zakażeni lub podejrzani o zakażenie koronawirusem. Do wyznaczonych oddziałów kieruje się wyłącznie osoby z zaburzeniem psychicznym spełniające przesłanki przyjęcia do szpitala w myśl art. 23 ust. 1 i art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, bez względu czy osoby te wyrażają świadomą zgodę czy nie i które jednocześnie: mają potwierdzony Covid 19 mają objawy takie jak: temperatura powyżej 38 stopni, duszność i kaszel, przebywają na kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych w związku z koronawirusem.
Pani Z. została również poinformowana, że poza powyższymi placówkami służby zdrowia, przez całą dobę można dzwonić na bezpłatny telefon do Centrum Wsparcia prowadzonego przez Fundację ITAKA. Pod numerem 800 70 2222 przez wszystkie dni tygodnia dyżurują specjaliści: psychiatrzy, psychologowie, psychoterapeuci. Można też pisać: porady@liniawsparcia.pl.
Dodatkowo wsparcie psychologiczne mogą uzyskać mieszkańcy Warszawy jak następuje: mieszkańcy Ochoty pod numerami: 797319644, 723245001, 723244998 mieszkańcy Bielan pod numerami:792 810 820 i 792 810 180 mieszkańcy Woli pod numerem 22 571 50 00
Odnośnie wnuka Państwa Z, należy podkreślić, że sytuacja, w jakiej znalazł się nastolatek z Zespołem Aspergera sprzyja wybuchowi u niego niekontrolowanych emocji. Nastolatek ze swoją chorobą ma prawo czuć się zagubiony i zbuntowany. Dla niego obecna sytuacja stanowi chaos, w którym nie potrafi się odnaleźć – brak zajęć stacjonarnych w szkole, choroba psychiczna matki – to wszystko jest dla niego ogromnym stresem.
Zgodnie z art. 8 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego jednostki organizacyjne i inne podmioty działające na podstawie ustawy o pomocy społecznej, w porozumieniu z podmiotami leczniczymi udzielającymi świadczenia zdrowotne w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej organizują na obszarze swojego działania oparcie społeczne dla osób, które z powodu choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego mają poważne trudności w życiu codziennym, zwłaszcza w kształtowaniu swoich stosunków z otoczeniem, w zakresie edukacji, zatrudnienia oraz w sprawach bytowych. Oparcie społeczne polega w szczególności na organizowaniu w środowisku społecznym pomocy m.in. organizacji społecznych i instytucji. W tym przypadku Pani Z. powinna powiadomić Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS) a także szkołę. Zgodnie z zasadą prawną, że usługi opiekuńcze powinny być dostosowane do szczególnych potrzeb osoby z zaburzeniami psychicznymi, zarówno od MOPS, jak i od szkoły jako instytucji można oczekiwać pomocy w zorganizowaniu dla chłopca zarówno pomocy psychologicznej lub psychiatrycznej a także pomocy w umożliwieniu uczniowi uczestniczenia w zajęciach szkolnych online. Niekontrolowane wyjścia z domu nastolatka, jak również niestosowanie się przez niego do zakazów i obostrzeń związanych z epidemią, są podstawą do podjęcia przez MOPS, szkołę, Straż Miejską, pilnych działań mających na celu zapewnienie chłopcu bezpieczeństwa.
Przez całą dobę działa też telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Fundacji Dajemy dzieciom Siłę: 116 111
Warto wiedzieć, że na czas epidemii w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta zostało oddelegowanych 10 rzeczników Praw Pacjenta Psychiatrycznego. Osoby, które chciałyby uzyskać wsparcie dotyczące praw pacjenta psychiatrycznego, mogą kontaktować się telefonicznie pod numerem 800 190 590 lub mailowo: psychiatria@rpp.gov.pl.
Autor: Anna Pieślak
Porady Obywatelskie 