Pan Robert posiada wyższe wykształcenie, posługuje się komputerem. Jest po rozwodzie, dzieci dorosłe. Aktualnie jest w związku partnerskim. Pracuje. Ma kilka egzekucji komorniczych. Popadł w spiralę zadłużenia po rozwodzie, kiedy to runął mu cały świat (żona odeszła do innego mężczyzny). Nie radził sobie, stracił pracę. Zaciągał pożyczki w bankach i parabankach. Nadużywał alkoholu. Kiedy nie miał na spłatę raty jednej pożyczki, zaciągał kolejną, którą spłacał zaległą ratę a resztę wydawał na bieżące potrzeby. Aż do chwili, gdy poznał obecną partnerkę, która pomogła mu, zaprowadziła na terapię. Pan R. zamieszkał z partnerką, stanął na nogi, znalazł pracę. Chciałby zamknąć przeszłość i zacząć żyć z czystą kartą. Wspólnie z partnerką doszli do wniosku, że rozwiązaniem byłoby ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Pan R. dużo czytał na ten temat w Internecie, nie chciałby robić kłopotu i pyta nieśmiało czy dałby radę samodzielnie wypełnić wniosek o upadłość konsumencką. 

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej to czasochłonny proces, do którego warto dobrze się przygotować. Pierwszym krokiem jest przygotowanie wniosku o upadłość konsumencką. Wraz z nowelizacją ustawy Prawo upadłościowe, która weszła w życie  z dniem 24 marca 2020 roku, zmienił się sposób sporządzania wniosku. Podobnie jak wcześniej – należy go przygotować na formularzu urzędowym, ale konieczne jest zamieszczenie dodatkowych informacji. Wniosek powinien być starannie przygotowany, ponieważ to właśnie wniosek będzie głównym materiałem, na podstawie którego sąd wyda postanowienie o upadłości konsumenckiej. 

Formularz wniosku jest tutaj: https://www.gov.pl/attachment/bffdca0e-cc9d-4970-b6b0-34de8e2631b6

Warto wiedzieć, że formularz wniosku jest edytowalny i najlepiej wypełniać go na komputerze, ale jeśli nie jest to możliwe to wypełniamy odręcznie.

Złożenie wniosku wiąże się z uiszczeniem opłaty sądowej, która wynosi 30 zł.

Poniżej znajdują się wskazówki jak, krok po kroku, samodzielnie przygotować wniosek o upadłość konsumencką. 

Opisz swoją historię czyli przygotowanie uzasadnienia wniosku

Przygotowanie wniosku można rozpocząć od skrupulatnego opisu swojej historii z uwzględnieniem sytuacji życiowej przed zaciągnięciem zobowiązań finansowych. Duży nacisk należy położyć na przyczyny popadnięcia w stan niewypłacalności oraz dlaczego i na co zostały zaciągnięte zobowiązania. Opis sytuacji życiowej powinien być szczegółowy. Lepiej nie pomijać faktów, które mogą wydawać się mało istotne. Dla sądu mogą okazać się istotnym szczegółem, który zaważy o dalszych losach dłużnika. Wskazane jest również, aby w opisie sporo uwagi poświęcić przyczynom, przez które pojawiły się problemy i wpłynęły one na życie dłużnika i całej jego rodziny. 

Oznaczenie sądu. Rubryka 1 wniosku o upadłość konsumencką.

W tej rubryce należy wskazać dane adresowe sądu, do którego kierowany jest wniosek upadłościowy. Docelowo powinno się go kierować do sądu rejonowego, w którym znajduje się wydział gospodarczy ds. upadłościowych. Sądem właściwym jest ten z uwagi na miejsce zamieszkania dłużnika. Należy pamiętać, że miejsce zameldowania nie ma w tym aspekcie znaczenia. Chyba, że jest to jednocześnie miejsce, w którym dłużnik przebywa.

Dane dłużnika. Rubryka 2.

Jest to miejsce do wskazania danych identyfikacyjnych dłużnika. Numeru NIP nie trzeba wypełniać, chyba że dłużnikowi został nadany taki numer w ciągu ostatnich 10 lat. Wówczas należy go wpisać w odpowiednim polu.

Ustawodawca umożliwił wskazanie dłużnikowi adresu do doręczeń. Nowością jest również uzupełnienie adresu e-mail. Warto to zrobić, gdyż w interesie dłużnika jest umożliwienie łatwego z nim kontaktu, pod warunkiem, że faktycznie z tego adresu korzystamy.

W tej rubryce znajdują się też pola do wskazania, czy dłużnik posiada pełnomocnika w sprawie. Należy zakreślić pole “NIE”, jeśli takiego pełnomocnika nie ma.

Żądanie wniosku o upadłość konsumencką. Rubryka 3.

Rubryka 3 jest ważna. Zaznacz kwadrat „TAK” w rubryce 3.1. Oznacza to, że wnioskujesz o ogłoszenie swojej upadłości. Jeśli tego nie zrobisz, sąd nie ogłosi Twojej upadłości. Następnie, odpowiedz na pytanie, czy chcesz zawrzeć z wierzycielami układ. Jeśli zaznaczysz w tym miejscu kwadrat „TAK”, sąd może nie ogłosić Twojej upadłości. Zamiast tego skieruje Cię do postępowania o zawarcie układu z wierzycielami. Postępowanie w sprawie zawarcia układu z wierzycielami oznacza konieczność uiszczenia zaliczki na wydatki w wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jeśli jesteś zainteresowany ogłoszeniem upadłości, ale nie jesteś zainteresowany zawarciem układu, w rubryce 3.2 zaznacz „NIE”.

3.1 „TAK” 

3.2 “NIE”

Wykaz majątku. Rubryka 4.

Jeżeli majątek dłużnika jest niewielki, to nie będzie musiał poświęcać temu zagadnieniu zbyt dużo czasu. Jeżeli jednak zgromadzony majątek jest duży i do tego bardzo rozprzestrzeniony, to należy wszystko dokładnie spisać. Wykaz powinien zawierać zarówno wszystkie nieruchomości, jak i ruchomości przedstawiające największą wartość. Żaden kosztowny składnik majątku nie powinien zostać pominięty, ponieważ sąd może uznać, że został on zatajony umyślnie. Często dłużnik uważa, że nie posiada żadnego majątku. A jednak jeśli posiada się meble, sprzęt RTV/AGD (telewizor, pralka, lodówka itp.) należy podać je jako składniki majątku. 

Poszczególne składniki majątku powinny być opisane, a dłużnik powinien wskazać czy są one zabezpieczone przez wierzycieli, a także jaka jest ich wartość oraz gdzie są położone. Poprzez miejsce położenia należy rozumieć konkretny adres. 

Jeśli dłużnik posiada jakieś środki pieniężne w gotówce, to również powinno to zostać ujęte we wniosku. Podobnie jak środki zgromadzone na rachunku bankowym, do czego akurat służy rubryka 4.2. Jeśli dłużnik nie wzywał banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej do wydania zgromadzonych środków, to w terminie zapłaty może wskazać: brak terminu zapłaty. 

Polem do wskazania wszelkich dochodów dłużnika jest rubryka 4.3. Powinno się tam umieścić np.: dane pracodawcy wraz z określeniem waluty i wysokości wierzytelności oraz terminem zapłaty.

Spis wierzycieli, czyli rubryka nr 5.

Rubryka dotyczy spisu wierzycieli. Trzeba w niej wpisać każdego aktualnego wierzyciela, któremu jesteśmy coś winni. Spis ten dotyczy bez wyjątku wszystkich wierzycieli, niezależnie od tego czy ich wierzytelności są już wymagalne, czy też nie. Każdego z wierzycieli należy dokładnie oznaczyć ze wskazaniem wysokości przysługującego mu zobowiązania oraz terminu zapłaty. Termin zapłaty zazwyczaj wynika z umowy (np. termin spłaty pożyczki). Może też być związany z upływem terminu jej wypowiedzenia. Jeżeli mamy problemy z jego ustaleniem możemy podać go w przybliżeniu lub posiłkować się np. wskazaną w nakazie zapłaty datą, od której naliczane są odsetki za zwłokę. 

Spis wierzycieli powinien być aktualny. Oznacza to, że wskazujemy w nim aktualną kwotę zadłużenia oraz aktualnego wierzyciela. Wysokość danej wierzytelności najlepiej wskazywać w rozbiciu na poszczególne jej składniki, zwłaszcza na należność główną oraz odsetki. Jeżeli zadłużenie było przedmiotem cesji dobrze jest wskazać również pierwotnego wierzyciela. 

Wygląda niewinnie, ale w praktyce staje się największą bolączką każdego dłużnika, który zamierza przygotować wniosek samodzielnie. Szczególnie wtedy, gdy na przestrzeni czasu dochodziło do licznych cesji wierzytelności i dłużnik nie posiada dokumentacji. Jak ustalić wierzycieli możesz przeczytać tutaj: https://poradnictwoobywatelskie.com/2021/03/15/upadlosc-konsumencka-jak-ustalic-wierzycieli/

Wierzyciele sporni. Rubryka 6.

Jeśli dłużnik nie zgadza się z faktem posiadania jakiegoś zobowiązania finansowego lub kwestionuje jego wysokość, to odpowiednim miejscem do wskazania takiego zobowiązania jest rubryka 6. Jest to także miejsce do zamieszczenia zobowiązania, co do którego toczy się postępowanie sądowe, jeśli np. sąd wydał nakaz zapłaty ale dłużnik wniósł sprzeciw.

Dochody w rubryce 7.

Dochodem może być wynagrodzenie za pracę, emerytura, renta lub inne świadczenie socjalne. Dłużnik powinien wskazać swoje dochody za ostatnie 6 miesięcy oraz ich tytuł.

Wydatki. Rubryka 8.

Jest to pole do wykazania kosztów utrzymania dłużnika i osób pozostających na jego utrzymaniu w ostatnich 6 m-cach przed złożeniem wniosku. Podane kwoty nie muszą być precyzyjne co do grosza. Często dłużnik  zarządzający domowym budżetem prowadzi spis wydatków, żeby lepiej gospodarować miesięcznymi wydatkami. W takim przypadku dłużnik ma duże ułatwienie. Jeżeli jednak dłużnik nie prowadził takiego wykazu, to musi przeanalizować wszystkie stałe wydatki. Dla ułatwienia może skorzystać z poniższej listy:

• czynsz za mieszkanie,
• energia / gaz
• abonament TV / telewizja kablowa / internet,
• paliwo,
• lekarstwa,
• wydatki życia codziennego – żywność, środki czystości, itp.

Co dłużnik robił z majątkiem w rubryce 9 i 10.

Pewne czynności prawne dotyczące składników majątku dokonane w krótkim okresie czasu przed złożeniem wniosku o upadłość konsumencką mogą być uznane za bezskuteczne.

Przykładem takiej czynności może być m.in. darowizna, której przedmiotem była nieruchomość, której dłużnik pozbył się w okresie 12 miesięcy przed złożeniem wniosku.

Rubryka 11, czyli uzasadnienie wniosku o upadłość konsumencką.

Jest to zdecydowanie najobszerniejsza część każdego wniosku o upadłość. W tym miejscu wracamy do przygotowanego wcześniej opisu swojej historii. Należy wskazać wszystkie okoliczności uzasadniające ogłoszenie upadłości konsumenckiej przez sąd, a także wskazujące na spełnienie podstawowych przesłanek. W uzasadnieniu wniosku należy  wskazać na istnienie przynajmniej jednego wierzyciela, którego wierzytelność jest już wymagalna i opisać swoją sytuację osobistą i majątkową oraz możliwości zarobkowe. W ten sposób wykazujemy stan niewypłacalności. Ponadto należy wykazać kiedy, w jakim celu i w jakich okolicznościach były zaciągane poszczególne zobowiązania, a także co przyczyniło się do późniejszej utraty zdolności do ich spłaty. Opis swojej historii można umieścić na oddzielnych, ponumerowanych kartach i określić je jako: “załącznik nr ….- uzasadnienie wniosku” i tak wpisać w rubryce 11. Każdą kartę należy parafować a na ostatniej stronie złożyć podpis.

Dowody i załączniki w rubryce nr 12 i 13.

Do wniosku o upadłość należy dołączyć dokumenty stanowiące dowody w konkretnej sprawie. Obowiązkiem dłużnika jest przedłożenie wszelkiej dokumentacji odnoszącej się do jego zobowiązań, stanu posiadania i sytuacji finansowej. Jeśli przyczyny niewypłacalności mają związek z konkretnymi powodami, np. utratą zdrowia, to warto dołączyć stosowną dokumentację medyczną na poparcie swoich argumentów. 

W rubryce 12 – dowody potwierdzające okoliczności wskazane w uzasadnieniu należy wymienić dowody, które wskazują na zaistnienie okoliczności przywołanych w treści wniosku, a zwłaszcza w uzasadnieniu, a przynajmniej je uprawdopodobniające. Każdy dowód należy opisać z osobna ze wskazaniem faktu, który jego przeprowadzenie ma stwierdzić. Dowody to np. zaświadczenie lekarskie – fakt: stwierdzenie choroby lub zaświadczenie o zarobkach – fakt: wysokość i źródło dochodów.

Rubryka 13 to załączniki. Wymienienie wszystkich załączniki polega na wskazaniu każdego z nich z osobna poprzez ich nazwanie w sposób pozwalający na szybka identyfikację. Uzupełnienie tej rubryki w zasadzie sprowadza się do wymienienia wszystkich dokumentów, które są składane wraz z samym formularzem wniosku o ogłoszenie upadłości. Będą to zarówno dokumenty, wydruki i kserokopie przedkładane jako dowód, jak i potwierdzenie opłaty od wniosku, czy też uzupełnienia treści poszczególnych rubryk jak np. wypowiedzenie umowy kredytowej, orzeczenie o niepełnosprawności. Należy przy tym pamiętać, że do wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej należy dołączyć jego odpis wraz z załącznikami.

Dowody, które wskażemy w rubryce 12 muszą znaleźć się jako załączniki w rubryce 13. 

Oświadczenie z rubryki nr 14, a wniosek o upadłość konsumencką

Dłużnik powinien podpisać oświadczenie będące integralną częścią wniosku swoim imieniem i nazwiskiem w sposób czytelny. Oświadczenie to należy podpisać osobno, niezależnie od podpisu złożonego pod samym wnioskiem w rubryce 15. 

Należy zaznaczyć, że za podanie nieprawdziwych danych grozi odpowiedzialność karna. Grozi za to kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Ponadto jeżeli oświadczenie o prawdziwości danych nie jest zgodne z prawdą, dłużnik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną na skutek podania nieprawdziwych danych.

Niemniej nie należy obawiać się drobnych nieścisłości co do wskazanych we wniosku danych, jeżeli nie są one wynikiem złej woli dłużnika oraz nie mogły mieć wpływu na decyzje podejmowane przez sąd oraz syndyka w toku postępowania upadłościowego.

Rubryki 15,16 i 17 to już formalność.

Ostatnie pola do wypełnienia wniosku są na tyle oczywiste, że nie ma konieczności ich omawiania.

Podsumowanie

Czy pan Robert może samodzielnie przygotować i złożyć wniosek o upadłość konsumencką? Niewątpliwie tak. Przygotowanie wniosku wymaga jednak czasu, precyzji oraz stosownej wiedzy. Z tego względu asysta doradcy obywatelskiego może być szczególnie cenna.

Podstawa prawna:
Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów formularzy wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (Dz.U. z 23 marca 2020 r. poz. 502)

Autor: Anna Pieślak