Do Punktu Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego zgłosił się Pan Jacek. Pan Jacek wraz ze swoją rodziną – żoną i trójka dzieci, mieszkają w wynajętym mieszkaniu. Dochody rodziny nie pozwalają małżonkom na kupno własnego mieszkania, ponieważ nie mają zdolności kredytowej. Mieszkanie, które wynajmują jest małe, składa się z dwóch sypialni, kuchni i łazienki. Opłaty za wynajem są dla nich już w tym momencie za wysokie. Obecnie rodzina pana Jacka nie może więc nawet marzyć o wynajęciu większego mieszkania. Pan Jacek chciałby jednak poprawić warunki mieszkaniowe swojej rodziny dlatego umówił się z doradcą obywatelskim aby dowiedzieć się, czy może liczyć na pomoc Państwa w tej kwestii.
Doradczyni obywatelska, do której trafił Pan Jacek, poinformowała go, że jednym z pięciu fundamentów rządowego programu Polski Ład jest pakiet mieszkaniowy. Zaproponowane w Polskim Ładzie rozwiązania obejmują trzy możliwości:
- „Mieszkanie bez wkładu własnego” – program gwarancji kredytowych
- „Dom bez formalności” – ułatwienia w budowie domu do 70 m2
- „Bon mieszkaniowy”
W poprzednich artykułach z serii: Pakiet mieszkaniowy w rządowym programie „Polski Ład” zostały opisane tematy „Mieszkanie bez wkładu własnego – program gwarancji kredytowych” oraz „Dom bez formalności – ułatwienia w budowie domu do 70 m2”. Teraz omówimy „Bon mieszkaniowy”
Bon mieszkaniowy
Doradczyni obywatelska wytłumaczyła Panu Jackowi, że W Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii trwają prace nad mechanizmami służącymi zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych Polaków. W życie już wszedł program „Mieszkanie bez wkładu własnego – program gwarancji kredytowych” oraz „Dom bez formalności – ułatwienia w budowie domu do 70 m2”, a najprawdopodobniej od stycznia 2023 roku wejdzie w życie program „Bon mieszkaniowy”.
Bon mieszkaniowy to nowy mechanizm finansowego wsparcia osób w zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych poprzez najem albo nabycie własnego mieszkania/domu jednorodzinnego lub wybudowanie domu jednorodzinnego. Bon mieszkaniowy przyznawany będzie w wysokości uzależnionej od liczby członków gospodarstwa domowego, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci oraz osób z niepełnosprawnością.
Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii przewiduje dwa warianty bonu mieszkaniowego: społeczny i rodzinny.
Społeczny Bon mieszkaniowy
Będzie on przeznaczony dla osób nieposiadających własnego mieszkania, których dochody ograniczają możliwość uzyskania kredytu. Wysokość społecznego bonu mieszkaniowego będzie uzależniona od ilości osób w gospodarstwie domowym i będzie wynosiła od 5 do 40 tys. zł.
– 5.000 zł to kwota, którą może otrzymać jedna osoba (bon mieszkaniowy dla singla)
– 10.000 zł otrzyma małżeństwo bez dzieci
– 25.000 zł mogą otrzymać rodzice z jednym dzieckiem
– 40.000 zł otrzymają rodzice z dwójką lub więcej dzieci
Społeczny bon mieszkaniowy może być wykorzystany w:
– Społecznej Inicjatywie Mieszkaniowej (SIM)
– inwestycji spółdzielni mieszkaniowych
– Towarzystwie Budownictwa Społecznego (TBS)
Kwotę ze społecznego bonu mieszkaniowego Pan Jacek może przeznaczyć na udział w TBS/SIM (partycypacja w TBS/SIM) lub jako wkład własny w spółdzielni mieszkaniowej, od których wynajmowane/nabywane będzie mieszkanie.
Rodzinny bon mieszkaniowy
Przyznawany będzie gospodarstwu domowemu, w skład którego wchodzi co najmniej 3 dzieci lub osób z niepełnosprawnością. Rodzinny bon na mieszkanie ma na celu głównie wsparcie rodzin wielodzietnych. Mogą się o niego bowiem ubiega małżeństwa z trójką lub większą liczbą dzieci. Wyjątkiem są gospodarstwa, które współtworzy osoba niepełnosprawna. W ramach rodzinnego bonu mieszkaniowego można otrzymać nawet 145.000 złotych. Tak duże wsparcie pozwoli sfinansować sporą część zakupu mieszkania lub pokryć udziały w TBS/SIM. Jest to jednak maksymalna kwota, przeznaczona dla rodzin z największą opisaną w zasadach liczbą dzieci. Kwota może różnić się też w zależności od tego, czy rodzina ma już mieszkanie lub dom. I tak np. jeżeli rodzina przed przyznaniem bonu nie posiadała własnego mieszkania lub domu jednorodzinnego, albo jeżeli powierzchnia tego domu lub lokalu nie przekraczała 65 m2, wysokość rodzinnego bonu mieszkaniowego dla rodziny z trojgiem dzieci wyniesie 100 tys. zł, a gdy powierzchnia mieszkania lub domu jednorodzinnego przekraczała 65 m2, to kwota bonu dla rodziny wyniesie 55 tys. zł. w oby tych przypadkach kwota ta będzie dodatkowo podwyższana o 15 tys. zł za każde kolejne dziecko.
Zakres sposobów na wydanie pieniędzy z bonu mieszkaniowego jest tu znacznie większy. Rodziny, które otrzymają pozytywną decyzję w sprawie rodzinnego bonu mieszkaniowego mogą przeznaczyć otrzymane środki na:
– udział w SIM lub TBS
– wkład mieszkaniowy w spółdzielni
– kupno mieszkania, domu, a także budowa domu jednorodzinnego
Sposób realizacji bonu mieszkaniowego
Bon mieszkaniowy będzie przyznawany na wniosek, decyzją terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Bon będzie można zrealizować od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia roku następującego po roku jego przyznania, z możliwością przedłużenia (za opłatą) jego ważności o kolejny rok. Środki będą przekazywane przez banki pośredniczące (w zależności od rodzaju bonu) na rachunek właściwego podmiotu (tj. TBS/SIM, SM, dewelopera etc.).
Doradczyni obywatelska wyjaśniła Panu Jackowi warunki otrzymania oraz wysokość kwoty bonu mieszkaniowego. Poinformowała go również, że bon mieszkaniowy nie wszedł jeszcze w życie. Zgodnie z zapisami Ustawy o Polskim Ładzie, nabór wniosków miał rozpocząć się w 2022 roku. Odpowiedzialny za to ZUS jeszcze go jednak nie ogłosił. Znamy jednak końcową datę składania wniosków – zaplanowano ją na 31 grudnia 2030 roku. Osoby zainteresowane powinny więc być cierpliwe i poczekać na uruchomienie bonu na mieszkanie. Na składanie wniosków będą miały jeszcze prawie osiem lat. Dziś nie wiemy jeszcze, jak długo będzie ważny bon mieszkaniowy, wiemy natomiast, że rząd przeznaczy na ten program 1,2 miliarda złotych w skali roku.
Podstawa prawna: Brak konkretnej podstawy prawnej, określającej jasno wszystko to, co Nowy Ład mówi o bonach mieszkaniowych. Najprawdopodobniej realizacja bonów rozpocznie się od 1 stycznia 2023 roku, ale trzeba czekać, aż pomysł ten znajdzie swoje umocowanie w prawie.
Autorka: Grażyna Dylewska
Porady Obywatelskie 