Pani Iryna wraz z 6-miesięczną córką uciekła przed wojną w Ukrainie i na początku marca 2022 roku przyjechała do Polski. Aktualnie zamieszkuje w Warszawie w pokoju, który bezpłatnie udostępniła jej jedna z polskich rodzin. Pani Iryna zwróciła się po poradę obywatelską dotyczącą jej pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – chciałaby się dowiedzieć czy powinna go legalizować, czy może podjąć pracę oraz czy może uzyskać jakieś wsparcie finansowe.
Doradca obywatelski poinformował Panią Irynę, że w sobotę 12 marca 2022 Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, a następnie przedstawił najważniejsze kwestie, o które pytała Pani Iryna:
- POBYT – pobyt obywateli Ukrainy, którzy wjechali na teren Polski od dnia 24 lutego 2022 r. uznaje się za legalny w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r. Zatem pobyt Pani Iryny i jej córki jest legalny na podstawie samego faktu przekroczenia granicy ukraińsko-polskiej w terminie od 24.02.2022.
- PESEL – jest to numer nadawany wszystkim osobom przebywającym na terytorium Polski, który umożliwia skorzystanie z przysługujących uprawnień np. pomocy medycznej czy świadczeń finansowych. W celu uzyskania numeru PESEL należy złożyć wypełniony wniosek (druk do pobrania tutaj: https://mc.bip.gov.pl/…/wzor-wniosku-o-nadanie-numeru…). Wnioski są przyjmowane od środy 16 marca 2022 w delegaturach Biura Spraw Obywatelskich i Administracji w Urzędach Dzielnic. Do wniosku należy dołączyć fotografię oraz przedstawić dokument tożsamości np. paszport, dowód osobisty, Kartę Polaka, prawo jazdy, a w przypadku dzieci akt urodzenia. Podczas składania wniosków zostaną pobrane odciski palców od osób powyżej 12 roku życia. W przypadku wyrażenia zgody oraz podania numeru telefonu i adresu e-mail podczas nadawania numeru PESEL możliwe będzie jednoczesne założenie profilu zaufanego, który ułatwi dalsze ubieganie się o różne formy pomocy.
- PRACA – obywatele Ukrainy, którzy przyjechali do Polski od 24.02.2022 mają pełny dostęp do rynku pracy i nie potrzebują żadnych dodatkowych zezwoleń.
- OPIEKA MEDYCZNA – obywatele Ukrainy przybyli do Polski od 24.02.2022 mogą bezpłatnie korzystać z opieki medycznej w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.
- ŚWIADCZENIA RODZINNE – obywatele Ukrainy przybyli po 24.02.2022 mają prawo do uzyskania takich świadczeń jak: świadczenia rodzinne, świadczenie wychowawcze, rodzinny kapitał opiekuńczy, świadczenie dobry start oraz dofinansowanie obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Świadczenia przysługiwać będą po spełnieniu odpowiednich warunków i kryteriów określonych w ustawach i przepisach wykonawczych regulujących te świadczenia z wyłączeniem warunku posiadania karty pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”. Wnioski o świadczenia rodzinne składa się w Urzędzie Dzielnicy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania, natomiast wnioski o świadczenie wychowawcze, rodzinny kapitał opiekuńczy oraz dobry start składa się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za pośrednictwem systemu elektronicznego.
- JEDNORAZOWA POMOC FINANSOWA – obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski od 24.02.2022 i którzy zostali wpisani do rejestru PESEL mają prawo do pomocy w postaci jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 300 zł na osobę, przeznaczonego na utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe. Wniosek o wypłatę jednorazowego świadczenia pieniężnego należy złożyć na piśmie w ośrodku pomocy społecznej właściwym ze względu na miejsce zamieszkania.
- ŚWIADCZENIA POMOCY SPOŁECZNEJ – obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski od 24.02.2022 i którzy zostali wpisani do rejestru PESEL mają możliwość uzyskania wsparcia w postaci świadczeń pomocy społecznej, zarówno pieniężnych w formie zasiłków jak i niepieniężnych np. w formie obiadów szkolnych dla dzieci. Wniosek o pomoc należy złożyć na piśmie w ośrodku pomocy społecznej właściwym ze względu na miejsce zamieszkania.
Podsumowując, najważniejsze dla Pani Iryny jest obecnie złożenie wniosku o nadanie numeru PESEL dla siebie i córki, ponieważ numer ten uprawnia do korzystania z wszelkich przysługujących jej praw na terytorium RP.
Informujemy, że w razie potrzeby doradcy obywatelscy świadczą bieżącą pomoc w wypełnianiu druków o nadanie numeru PESEL oraz udzielają informacji o prawach przysługujących obywatelom Ukrainy, którzy przyjechali do Polski od 24.02.2022.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa
Autor: Marta Jeżykowska
Porady Obywatelskie 