Pani Ewa ma 84 lata i jest osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim. Przeszła dwa udary i wymaga pomocy osób trzecich w niektórych obszarach swojego życia np. podczas higieny osobistej, czy w przygotowaniu posiłków, dlatego poprosiła o pomoc córkę Mariolę. Córka, która ma już 60 lat, zgodziła się na prośbę mamy i przeprowadziła się do jej małego mieszkania. Po pewnym czasie okazało się, że córka ma problem z alkoholem. Córka coraz częściej się upijała, a na domiar złego, okradała matkę, ponieważ potrzebowała coraz więcej pieniędzy na alkohol. Pani Ewa jest zaniedbana, córka bywa w stosunku do niej agresywna i wulgarna, zakłóca spokój i awanturuje się z sąsiadami. Pani Ewie żal jest córki, chciałaby jej pomóc. Córka jednak nie wyraża zgody na leczenie. Okazało się, że córka w przeszłości podejmowała już różne próby leczenia, lecz jej zdaniem były one nieskuteczne. Pani Ewa pyta, czy może zmusić córkę do leczenia.
Pani Ewa została poinformowana o tym, że można zobowiązać osobę uzależnioną do leczenia odwykowego. Procedura nie jest skomplikowana i można ją przedstawić w kilku punktach:
1. Złożenie zawiadomienia do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Wniosek składa się do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych właściwej według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy. Można złożyć go zarówno na piśmie, drogą mailową, jak i ustnie podczas rozmowy.
2. Rozmowa z wnioskodawcą i zebranie dowodów na to, czy zachodzą przesłanki wymagane, aby skierować sprawę do sądu. Musza wystąpić jednocześnie dwie przesłanki:
– uzależnienie od alkoholu
i przynajmniej jedna z przesłanek o tzw. charakterze społecznym:
– rozkład życia rodzinnego,
– demoralizacja małoletnich,
– uchylanie się od obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny,
– systematyczne zakłócanie spokoju lub porządku publicznego.
Samo stwierdzenie uzależnienia nie stanowi podstawy do skierowania na przymusowe leczenie. Postanowienie w tej sprawie jest wydawanie przede wszystkim ze względu na szkody, jakie osoba uzależniona, w związku z nałogiem, wyrządza innym.
- Rozmowa z osobą zobowiązaną i skierowanie na badanie przez biegłych, czyli lekarza psychiatrę i psychologa lub specjalistę psychoterapii uzależnień.
Jeżeli gminna komisja uzna, że zachodzą przesłanki do uruchomienia procedury, to wyśle do osoby uzależnionej zaproszenie na spotkanie z komisją. Jeśli taka osoba nie stawi się na posiedzenie komisji, nie wstrzymuje to dalszej procedury. Zwykle komisje kierują takie zaproszenie dwu, trzykrotnie, żeby dać szansę osobie uzależnionej na przyjście. Niestawienie się na badanie przez biegłych, również nie wstrzymuje procedury. Jeśli badanie nie zostanie przeprowadzone, komisja przekaże do sądu dokumentację potwierdzającą próbę umówienia osoby uzależnionej z biegłymi.
4. Wniosek do sądu
Gdy osoba zobowiązana, mimo stwierdzenia u niej przez biegłych uzależnienia, nie wyraża zgody na dobrowolne leczenie, gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych składa wniosek do sądu rejonowego o poddanie osoby przymusowemu leczeniu.
- Rozprawa sądowa i postanowienie sądu
Sąd podczas rozprawy przesłuchuje osobę zobowiązaną, a jeśli nie stawi się ona na rozprawę, to sąd może zarządzić doprowadzenie przez policję. Osoba ta może być skierowana na obserwację w zakładzie leczniczym. Poza tym sąd może zarządzić przeprowadzenie przez kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w celu ustalenia okoliczności wskazujących na nadużywanie alkoholu przez osobę, której postępowanie dotyczy. Obowiązek poddania się leczeniu trwa tak długo, jak wymaga tego cel leczenia, nie dłużej jednak niż dwa lata od chwili uprawomocnienia się postanowienia sądu. Na czas trwania obowiązku leczenia sąd ustanawia nadzór kuratora.
- Środki odwoławcze
Osobie zobowiązanej, jak i gminnej komisji przysługuje prawo do wniesienia odwołania do sądu drugiej instancji – sądu okręgowego. Odwołania nie może wnieść rodzina składająca wniosek do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.
Biorąc powyższe pod uwagę, Pani Ewa może złożyć wniosek do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. We wniosku powinna opisać wszystkie fakty, które pozwolą komisji wszcząć procedurę. Pani Ewa została poinformowana, że złożenie wniosku i postępowanie sądowe są wolne od kosztów.
Podstawa prawna: Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Autor: Grażyna Dylewska
Porady Obywatelskie 