Porady Obywatelskie

Pani Aleksandra prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z mężem i dwójką dzieci: synem Miłoszem w wieku 3 lat oraz córką Kają, która urodziła się 25.01.2022 roku. Po narodzinach córki Pani Aleksandra udała się do Urzędu Dzielnicy w celu złożenia wniosku o świadczenie wychowawcze (500+). Ku jej zaskoczeniu urzędnik poinformował ją, że nie może tego zrobić, ponieważ zmieniły się przepisy i obecnie realizacją świadczenia wychowawczego zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Pani Aleksandra zgłosiła się do punktu nieodpłatnego poradnictwa żeby dowiedzieć w jaki sposób może uzyskać świadczenie na córkę oraz czy nowe przepisy wpływają na pobierane przez nią świadczenie na syna.

Doradca obywatelski poinformował Panią Aleksandrę, że z dniem 1 stycznia 2022 roku weszły w życie przepisy zmieniające ustawę o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci i przedstawił najważniejsze zmiany dotyczące ubiegania się o przyznanie świadczenia wychowawczego 500+. 

Zmiana organu rozpatrującego wnioski

Postępowania w sprawie przyznania i wypłaty świadczenia wychowawczego od 1 stycznia 2022 prowadzi Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Przy czym zmiana organu nie ma wpływu na dotychczas pobierane świadczenie wychowawcze – urzędy dzielnic/gmin będą wypłacać przyznane świadczenie do końca okresu świadczeniowego tj. do 31 maja 2022. 

Termin ubiegania się o świadczenie

Wnioski o przyznanie świadczenia na kolejny okres (od 1 czerwca 2022 do 31 maja 2023) będą przyjmowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych od 1 lutego 2022. Żeby zachować ciągłość wypłat wniosek na nowy okres powinien być złożony do 30 kwietnia 2022.

Elektroniczna forma wnioskowania

Ubieganie się o przyznanie świadczenia wychowawczego od 1 stycznia 2022 roku jest możliwe wyłącznie w formie elektronicznej. Wnioski można składać za pośrednictwem: Portalu Usług Elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (https://www.zus.pl/pue); portalu Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej „Emp@tia” (https://empatia.mpips.gov.pl/) oraz bankowości elektronicznej.

Wypłaty tylko w formie bezgotówkowej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie wypłacał świadczenie wychowawcze tylko i wyłącznie w formie bezgotówkowej na wskazany we wniosku numer rachunku płatniczego.  Zmiana ta nie ma wpływu na dotychczas pobierane świadczenie wychowawcze – osoby obecnie otrzymujące świadczenie w formie gotówkowej np. przekazem pocztowym będą mogły je pobierać w taki sposób do końca okresu świadczeniowego tj. do 31 maja 2022. 

Sposób kontaktu z urzędem

Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontaktuje się z wnioskodawcą tylko i wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych i tam będzie umieszczał decyzje, postanowienia, zawiadomienia, wezwania, zaświadczenia, informacje i inne pisma dotyczące świadczenia wychowawczego. Informacja o umieszczeniu korespondencji w sprawie świadczenia wychowawczego na Platformie Usług Elektronicznych ZUS może być przesłana wnioskodawcy na adres poczty elektronicznej lub numer telefonu, które zostały podane we wniosku. Wszelkie pisma w sprawie świadczenia wychowawczego Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznaje za doręczone w momencie ich odbioru na Platformie Usług Elektronicznych ZUS, a w przypadku nieodebrania po upływie 14 dni od dnia umieszczenia. 

Osoba ubiegająca się o świadczenie wychowawcze również może kontaktować się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych tylko i wyłącznie w formie elektronicznej. Zatem w przypadku chęci uzyskania informacji, powiadomienia o zmianie danych czy odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia braków należy to zrobić za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS. 

W związku z powyższym, osobom które złożyły wnioski o świadczenie wychowawcze za pośrednictwem portalu „Emp@tia” lub bankowości elektronicznej i nie posiadają profilu na Portalu Usług Elektronicznych, profil ten zostanie założony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

7-dniowy termin na poinformowanie o zmianach

W przypadku zmiany informacji przekazanych we wniosku lub w dołączonych do niego załącznikach osoba otrzymująca świadczenie wychowawcze będzie zobowiązana do powiadomienia o tym Zakładu Ubezpieczeń Społecznych poprzez Platformę Usług Elektronicznych ZUS w terminie 7 dni od dnia wystąpienia tych zmian.

Dostęp do urządzeń technicznych

Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest zobowiązany do zapewnienia w swojej siedzibie, oddziale lub innej wyznaczonej jednostce organizacyjnej dostępu do środków technicznych umożliwiających złożenie wniosku oraz korespondencji w sprawie świadczenia wychowawczego, a także do zapewnienia pomocy przy wnoszeniu i odbiorze dokumentów w formie elektronicznej.

Wracając do pytań Pani Aleksandry: aby uzyskać świadczenie 500+ na córkę Kaję, która urodziła się 25.01.2022 roku Pani Aleksandra powinna złożyć wniosek o przyznanie świadczenia na stary okres (do 31 maja 2022) w formie elektronicznej do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast świadczenie, które obecnie pobiera na 3-letniego syna będzie jej wypłacane przez Urząd Dzielnicy/Gminy do końca starego okresu świadczeniowego tj. do 31 maja 2022. Jednocześnie w celu zachowania ciągłości otrzymywania świadczenia, w terminie od 1 lutego 2022 do 30 kwietnia 2022 Pani Aleksandra powinna złożyć wnioski do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o przyznanie świadczenia dla obojga dzieci na nowy okres (od 1 czerwca 2022 do 31 maja 2023). 

Pani Aleksandra nie korzysta z Internetu, dlatego dotychczas wszelkie wnioski składała w formie papierowej a świadczenia pobierała w formie gotówkowej (przekazem pocztowym). W wyniku wprowadzonych przepisów, przed złożeniem wniosków Pani Aleksandra będzie zmuszona założyć konto bankowe, żeby móc odbierać świadczenie wychowawcze. Ponadto będzie musiała założyć profil na jednym z portali, który umożliwia złożenie wniosku w wersji elektronicznej. Przy czym, w tej kwestii Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest zobowiązany do udostępnienia jej komputera oraz zapewnienia pomocy przy złożeniu wniosku.

Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci
Ustawa z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw

Autor: Marta Jeżykowska