Pan Józef ma problemy finansowe i nie zawsze w terminie reguluje swoje płatności. Właśnie otrzymał korespondencję od nieznanej mu firmy z wezwaniem do zapłaty. W wezwaniu napisane było, iż jeśli nie ureguluje płatności w terminie 14 dni, to zjawi się u niego windykator terenowy. Pan Józef już kiedyś słyszał jak windykatorzy straszyli ludzi i bardzo się zaniepokoił. Dlatego udał się do punktu Nieodpłatnych Porad Obywatelskich celem uzyskania pomocy w tej sprawie.

Wierzyciel, czyli osoba lub podmiot, względem której mamy uregulować dług, może dochodzić swoich roszczeń na dwa sposoby:

– na drodze przedsądowej – samodzielnie lub przy pomocy firmy windykacyjnej,

– na drodze sądowej – początkowo w ramach wytoczonej sprawy sądowej, a jeśli ta nie okaże się wystarczająco skuteczna, w toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez  komornika na podstawie orzeczenia sądu lub nakazu zapłaty?. 

Podkreślić należy, iż zarówno komornik jak windykator zobowiązani są działać w granicach prawa, należy również odróżnić uprawnienia windykatora od uprawnień komornika. 

Podstawowa różnicą pomiędzy komornikiem a windykatorem jest taka, że komornik jest funkcjonariuszem publicznym z szerokim zakresem uprawnień mogącym korzystać z przymusu państwowego celem wyegzekwowania należności, a za windykatorem nie stoi autorytet państwa. Oznacza to, że firmy windykacyjne nie mogą działać w pełni swobodnie – wszystkie ich czynności muszą być zgodne z obowiązującym prawem. Firmy windykacyjne nie mogą np. dokonywać zajęć praw i przedmiotów. W praktyce uprawnienia windykatora są niewielkie, może on bowiem:

– występować w imieniu wierzyciela i próbować ściągnąć dług, który do tej pory nie był zrealizowany, prawnie dozwolonymi środkami, takimi jak ponaglenia do zapłaty, wezwania do zapłaty, mailowe lub telefoniczne informowanie o zadłużeniu;

– mediować pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, np. co do ratalnego sposobu spłaty zadłużenia lub umorzenia części zobowiązania;

– kierować sprawy do sądu i reprezentować wierzyciela na podstawie wcześniej udzielonego mu pełnomocnictwa;

– negocjować z dłużnikiem możliwość wykonania zaległego zobowiązania w określonym czasie i formie.

Jak więc widać zakres uprawnień windykatora jest niewielki. Warto wskazać również do czego windykator nie ma prawa:

– dokonywać zajęć praw i przedmiotów, tak jak robi to komornik;

– wchodzić do mieszkania dłużnika bez jego zgody lub odwiedzać go w miejscu pracy;

– eksmitować dłużnika lub jego rodzinę z mieszkania;

– zastraszać dłużnika lub grozić mu wszczęciem postępowania sądowego lub przymusowym odebraniem jego majątku;

– informować rodziny i pracodawcy dłużnika o nieuregulowanym zobowiązaniu;

– żądać od zobowiązanego podania jego danych pod przymusem;

– nękać dłużnika zbyt dużą liczbą telefonów, pism lub maili.

Pamiętajmy, że jeśli windykator stosuje w swojej praktyce uprawnienia przysługujące wyłącznie komornikowi, dłużnik może pociągnąć go do odpowiedzialności karnej oraz odszkodowawczej.

Ponadto dłużnik ma prawo wnieść skargę na takiego windykatora do Komisji Nadzoru Finansowego oraz zażalenie do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jak również zgłosić zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa do organów ścigania. 

Wskażmy w tym miejscu jakich czynność może dokonywać komornik. Zakres uprawnień komornika jest stosunkowo szeroki i został wyraźnie określony w ustawie o komornikach sądowych. Do czynności które może dokonać komornik należą m.in.:

– wykonywanie orzeczeń sądu w sprawach o roszczenia pieniężne i niepieniężne, a także o zabezpieczenie takich roszczeń;

– przeprowadzanie licytacji ruchomości i nieruchomości należących do dłużnika;

– dokonywanie zajęć rachunków bankowych, wynagrodzeń, emerytur, nadpłat podatków;

– doręczanie dłużnikowi zawiadomień i pism sądowych;

– poszukiwanie majątku i źródeł dochodów dłużnika na zlecenie wierzyciela,

Podstawowym zadaniem każdego komornika jest prowadzenie postępowania egzekucyjnego, które zawsze jest wszczynane na wniosek zainteresowanego wierzyciela na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu. Komornik nie może więc samodzielnie z urzędu przeprowadzić żadnej egzekucji. 

Pomimo zbieżnego celu, który chcą osiągnąć komornik i windykator, zakres ich uprawnień jest całkowicie odmienny. Komornik działa zgodnie z konkretnymi wytycznymi zawartymi w ustawie o komornikach sądowych, natomiast windykator, głównie na podstawie swojej praktyki, która musi jednak pozostawać w zgodzie z obowiązującymi przepisami. Uprawnienia komornicze są dosyć szerokie, ponieważ obejmują możliwość dokonywania zajęć praw i przedmiotów, nawet wbrew woli dłużnika. Windykatorzy nie mają takich uprawnień, ich główną kompetencją jest w zasadzie możliwość negocjowania spłaty istniejącego długu w oznaczonym czasie i formie.

Wracając do Pana Józefa, wskazać należy, iż Pan Józef nie musi obawiać się windykatora, może jednak podjąć z nim rozmowę celem polubownej spłaty powstałego długu. 

Podstawa prawna:
Kodeks Cywilny
Kodeks Postępowania Cywilnego
Ustawa o Komornikach Sądowych
Kodeks Karny
Kodeks Postępowania Karnego


Autor: Marek Ners

–